Þjóðviljinn - 10.08.1990, Blaðsíða 5

• •
FOSTI Jfí AOSFRFTTTR
Umhverfisvernd
Jurtaolía í prentiðnaðinn
Prentsmiðjur farnar að hreinsa vélar með jurtaolíu ístað lífrœnna leysiefna. Guðmundur Guðmundsson hjá
PrentverkiAusturlands: Allt annað líf
Prentiðnaðurinn hefur nú
tekið upp á sína arma jurtaol-
íu eða sojaolíu til að hreinsa
prcntvélar, í stað þeirra lífrænu
leysiefna sem notuð hafa vcrið.
Þau efni eru hættuleg bæði um-
hverfi manna og heilsu og hafa
mjög svo mengandi áhrif.
í niðurstöðum rannsókna sem
stundaðar hafa verið í Dan-
mörku, kemur fram að sojaolía
eða jurtaolía sé nothæft hrein-
gerningarefni við algenga offset-
liti og ekki varð vart við
minnkandi prentgæði í prent-
smiðjum.
í rannsóknunum var notuð so-
jaolía, en nú er hafinn innflutn-
ingur hingað á jurtaolíu til sams
konar nota. Það er PR-búðin sem
er innflutningsaðili olíunnar. Ág-
úst Guðmundsson hjá PR-
búðinni segir að það hafi ein-
göngu verið umhverfisverndar-
sjónarmið sem hafi ráðið því að
innflutningur hófst á þessum
vörum. „Þetta er sojaolía að
grunninum, en þetta er kallað
Iðntækni-
stofnun
styrkt
Iðntæknistofnun hefur fengið
styrk að upphæð 900 þúsund
krónur frá menntamálaráðuneyt-
inu, fyrir milligöngu
Rannsóknaráðs ríkisins. Styrk-
urinn er ætlaður til að standa
straum af kostnaði vegna þátt-
töku í alþjóðlegum rannsókna-
verkefnum innan BRITE/
EURAM-áætlunar Evrópu-
bandalagsins.
Sú áætlun er ein af meginrann-
sóknaáætlunum EB á sviði iðnað-
ar og efnistækni og markmiðið er
að þróa nýja tækni fyrir bæði ný-
iðnað og hefðbundinn iðnað. Það
myndi verða til þess að bæta sam-
keppnisstöðu Evrópu á alþjóð-
amarkaði. í áætlun þessari vinna
samanfyrirtæki, rannsóknastofn-
anir og háskólar.
Iðntæknistofnun hyggst nota
þennan styrk til að undirbúa þátt-
töku í tveimur BRITE/EURAM-
verkefnum. Hið fyrra fjallar um
notkun vélmenna í fiskiðnaði,
einkum hvernig hagnýta má
rannsóknir á sjóntækni í sam-
bandi við hönnun vélmennanna.
í þessu verkefni er Marel hinn
íslenski samstarfsaðili Iðntækni-
stofnunar, en erlendir verða há-
skólar, fyrirtæki og rannsókna-
stofnanir í Bretlandi, Þýskalandi
og Grikklandi.
Seinna verkefnið mun Iðn-
tæknistofnun undirbúa í sam-
vinnu við ALPAN á íslandi, fjall-
ar um rannsóknir á framleiðslu
álhluta með fargsteypu, með eða
án keramikstyrkingar. Tilgang-
urinn með þeim rannsóknum er
að auka slitþol, styrkleika og hit-
unareiginleika álhlutanna.
Rannsóknaraðilar frá Bretlandi,
Frakklandi, Ítalíu og Svíþjóð
hafa einnig sýnt þessu verkefni
áhuga.
Ef verkefni af þessu tagi
heppnast vel, geta þau opnað
verðmæta markaðsmöguleika
fyrir íslensk fyrirtæki. Auk þess
þykja þessi verkefni lofa góðu
hvað varðar hlutverk rannsókna
við að leysa tæknileg vandamál
sem fengist er við í íslensku
atvinnulífi. ns.
jurtaolía. Þessar vörur eru í
flokkinum ,,umhverfisvinsam-
legar vörur“ og eru viðurkenndar
af umhverfisverndarstofnunum,"
segir Ágúst.
Prentsmiðjan Prentverk
Austurlands hefur notað jurtaol-
íu til hreinsunar og þvotta á
prentvélum sínum. Guðmundur
Guðmundsson prentsmiðjustjóri
segir þetta allt annað líf. „Við
höfum notað þetta í 7 eða 8 mán-
uði og reynslan er mjög góð. Það
er hvorki lykt né mengunarhætta
af þessari olíu. Það var aðallega
heilsunnar vegna sem við byrjuð-
um að nota þetta, því hin hreinsi-
efnin halda manni í vímu allan
daginn og olían hreinsar ekkert
síður,“ segir Guðmundur. ns.
Bráðnauðsynlegar endurbætur fara nú
fram á hreinlætisaðstöðu nemenda í
Austurbæjarskóla. Mynd: Jim Smart.
A usturbœjarskóli
Endurbætur á hreinlætisaðstöðu
Eftir fréttir og myndbirtingu
Þjóðviljans í vor á hörmung-
arástandinu í hreinlætisaðstöðu
nemenda í Austurbæjarskóla,
sem mikla athygli vöktu, hefur
verið tekið til hendinni í sumar
við aðkallandi endurbætur.
Eins og greint var frá í Þjóðvilj-
anum kærði Foreldra- og kenn-
arafélag Austurbæjarskóla
. hreinlætisaðstöðuna til heilbrigð-
iseftirlitsins, en salernin voru illa
leikin og algengt að nemendur
kvörtuðu undan kulda þar þegar
kalt var í veðri.
Salerni eru í kjallara skólann
og er gengið inn í þau úr portinu.
Nú er verið að endurnýja salerni
drengja, og er gert ráð fyrir að
framkvæmdum verði lokið áður
en skólinn hefur starfsemi sína í
haust. Á næsta ári verður salern-
isaðstaða í hinum enda skólans
endurnýjuð. Fer sú endurnýjun
fram í tengslum við endurskipu-
lagningu á skólanum og eru arkit-
ektar að vinna að þeim málum.
el
Loðnuveiðar
Ætlum að kasta í kvöld eða nótt
Jóhann Ólafsson skipstjóri: Ekkertsérstakt hlutskipti að verðafyrstur.
Hólmaborgin SUkomin á loðnumiðin útaf Langanesi. Norðmenn
hafafengið þar um 130 tonn á sólarhring. Jón Ölafsson: Verð á
loðnuafurðum hefur verið að styrkjast
Við liggjum bara hér og látum
reka, við köstum ekkert fyrir
en í kvöld eða nótt, sagði Jóhann
Kristjánsson skípstjóri á Hólma-
borginni SU þar sem hann var
staddur 100 sjómílur norður af
Langanesi, í samtali við Þjóðvilj-
ann í gær. En þar hafa norskir og
færeyskir loðnubátar verið á
veiðum að undanförnu.
Jóhann sagði að á miðunum
væri blíðskapar veður og mikill
spenningur væri í mannskapnum
að byrja. Aðspurður sagði hann
það ekkert sérstakt hlutskipti að
verða fyrstur á miðin.
Þrír norskir loðnubátar lögðu
af stað til hafnar í gær með 1410
tonn. Eftir eru 20 norsk skip og
tvö færeysk. Samkvæmt upplýs-
ingum Landhelgisgæslunnar hef-
ur veiðin hjá Norðmönnumum
verið upp og ofan, frá því að vera
30 tonn á sólahring upp í 130
tonn.
Loðnukvótinn er sex hundruð
þúsund tonn á þessari vertíð þar
af mega íslendingar veiða
468.000 tonn. Afgangurinn af
kvótanum 132.000 tonn skiptist
jafnt milli Norðmanna og Græn-
lendinga sem hafa selt sinn kvóta
þar sem þeir eiga hvorki loðnu-
verksmiðjur né skip til að stunda
loðnuveiðar.
Emil Thorarensen útgerðar-
stjóri Hraðfrystihúss Eskifjarð-
ar, sem á Hólmaborgina, sagði í
samtali við Þjóðviljann í gær að
menn á Eskifirði biðu spenntir
frétta frá Hólmaborginni. Hann
sagði að allt væri klárt til að hefja
bræðslu.
Það að Norðmenn og Færey-
ingar hafa verið að fá loðnu út af
Langanesi nú hefur aukið
bjartsýni manna á að haustvertíð-
in verði betri í ár en var í fyrra, en
það var ein lakasta haustvertíð
frá því veiðar hófust. En þá
veiddust einungis um 54.000 tonn
á móti 300-600 þúsund tonnum
tvö árin þar á undan.
- Verð á loðnuafurðum hefur
verið að styrkjast að undanförnu,
þótt það sé langt frá því að vera
viðunandi hvort heldur er fyrir
útgerðina eða loðnuverksmiðj-
urnar, sagði Jón Ólafsson hjá Fé-
lagi íslenskra fiskmjölsframleið-
enda. Hann sagði að nú fengjust
um 250-270 dollarar fyrir tonnið
af lýsi, verð á hverja prót-
eineiningu af loðnumjölli væri
um 8 dollarar.
- Mér er ekki kunnugt um að
gerðir hafi verið neinir stór samn-
ingar um fyrirframsölu á loðnuaf-
urðum að þessu sinni. Eitthvað
kann þó að hafa verið selt fyrir-
fram, sagði Jón og bætti við að
mjölið væri aðallega selt til Bret-
lands, en einnig væri nokkuð flutt
til Norðurlandanna. Pólland,
sem hefði verið stór kaupandi,
væri nú alveg dottið út sagði
hann. Lýsið fer mest á markað á
Norðurlöndunum og til Hol-
lands.
Jón sagði að í landinu væru tut-
tugu verksmiðjur sem gætu brætt
loðnu. Hann reiknaði með að
þær myndu allar verða starfrækt-
ar á komandi vertíð. sg
Föstudagur 10. ágúst 1990 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 5
y Utanríkisráðuneytið
Irak og Kúvæt
í bann
tiórn íslands samþyl
Ríkisstjórn Islands samþykkti í
is.ena.ngum ne ráðstJafanir til að framfylgja
að að stunda oll '|f öryggisráðsins nr. 661/
íngsviðskipti við hff hanfvrð viðskiptum við
fe'ondintvö. vtg„am„tdK1 traka,
uðu þjóðanna.
Kúvæt.