Þjóðviljinn - 10.08.1990, Blaðsíða 11

T
Erfðafræði
Við áttum allir að verða stelpur...
í sköpunarsögu Biblíunnar segir að fyrst hafi Adam orðið til og síðan
Eva. Vísindamenn hafa snúið þessu við: ef erfðastofnar og fósturþró-
un eru grannt skoðuð þá erum við öll „hönnuð" til að vera kvenmenn.
Með öðrum orðum: Eva kemur fyrst.
Eva sköpuð úr mannsins síðu á bronsdyrum í Soffíukirkjunni í
Hólmgarði: Hún kom reyndar fyrst....
Frá nýjum staðreyndum þessa
máls segir í nýlegu hefti breska
vísindatímaritsins Nature.
Þar segir, að hvert einasta fóst-
ur beri fyrstu sjö vikur með-
göngutímans öll merki þess að
þar sé stúlkubarn á ferð. En þá
kemur til skjalanna sá erfðastofn,
eða angi af erfðastofni, sem ýtir
af stað keðju lífefnafræðilegra
viðbragða, sem tryggja það, að
þeir frumuhópar sem ætluðu sér
að verða að kvenlíkama taka
stefnu á karlkynið. Til dæmis
verða eistu til í stað þeirra eggja-
stokka sem byrjaðir voru á sínum
vexti.
Leitað í litningi
Greinin í Nature segir frá
leitinni að þeim „hlera" í erfð-
abúskapnum sem lokar fyrir
kvenþróun fósturs og tryggir það
að karlkynið er til. Aratugir eru
síðan menn vissu að svonefndur
Y-litningur ákveður karlkyn fóst-
urs. En menn vissu ekki hvaða
partur af þessum litningi, sem
inniheldur 30-40 miljónir erfða-
agna, ræður úrslitum um kyn-
ferði.
Á næstliðinum áratug hafa
menn svo verið að búta Y-
litninginn niður í parta og fikrað
sig nær því að einangra kynferðis-
vaidinn. Stóra stökkið til lausnar
á því verkefni var tekið við rann-
sóknir á efnivið úr karlmönnum
sem eiginlega hefðu átt að vera
konur. í erfðagóssi þeirra var
ekki neinn Y-litning að finna,
það litningapar sem úrslitum
ræður um kynferði er hjá þeim
ekki XY heldur XX, eins og hjá
konum. En það sem gerði þá
samt að karlmönnum var smá Y-
brot í öðrum X-litningnum.
Og í lok ársins 1989 var svo
komið að hægt var að staðsetja
nákvæmlega kynferðisvaldinn á
sneið, sem er aðeins þúsundasti
partur af heilum Y-litningi. Það
má því með sanni segja, að það
munar litlu að við verðum allir
kvenmenn - og þó munar það
öllu um leið.
Ætla menn
aö leika guö?
Og nú er spurt: ætla menn að
nota þessa vitneskju til að stýra
kynferði fósturs? Vísindamenn
telja vafasamt að það verði reynt,
að minnsta kosti ekki á fólki. I
fyrsta lagi væri það siðferðilega
mjög vafasamt ef vísindamenn
færu að „leika guð“ með þessum
hætti. í öðru lagi væri það blátt
áfram hættulegt og gæti haft
ófyrirsjáanlegar afleiðingar ef
menn færu að fitla við innan við
sjö vikna gamalt fóstur. En vís-
indamenn hafa líka einangrað
kynferðisráð í erfðagóssi svína,
músa og simpansa, og það er vel
líklegt að menn muni reyna í ná-
inni framtíð að nota nýfengna
vitneskju til að hafa áhrif á kyn-
ferði afkvæma ýmissa nytjadýra.
áb byggði á Spiegel.
Hclgarveðrið
Horfur á laugardag. Norðlæg eða norðvestlæg átt. Skýjað norðanlands og sums Horfur á sunnudag. Norðlæg átt á Vesttjörðum en breytileg átt annars staðar,
staðar dálítil rigning eða súld en bjart veður sunnanlands. Fremur hlýtt víðast hvar en yfirleitt fremur hæg. Skýjað og dálitil súld norðaustantil á landinu framan af degi en
svalt við N- og A-ströndina. bjart veður sunnanlands. Léttir til norðaustanlands þegar llður á daginn en líklega
súld suðvestanlands með kvöldinu. Fremur hlýtt áfram.
MINNING
Sigurður Hannesson
vélvirki
Fæddur 22. febrúar 1938 - Dáinn 3. ágúst 1990
Dáinn, horfinn, harmafregn.
Hvílík harmafregn, sem spurð-
ist hér um bæinn okkar, að
morgni föstudagsins 3. ágúst sl.
Hörmulegt slys hafði orðið við
Sementsverksmiðju ríkisins, hér
á Akranesi.
Sigurður hét hann, Hannes-
son, sem þar var burt kallaður á
svipstundu.
Þetta var hann Diddi, vinur
okkar, aðeins 52 ára. - Það var
hann Diddi, sem geislaði af
hreysti og lífsorku. - Það var
hann Diddi, sem alltaf var boðinn
og búinn til að rétta hjálparhönd,
ef eitthvað bjátaði á hjá vinum
hans, hvort sem var smátt eða
stórt. - Það var Diddi, sem alltaf
var hrókur alls fagnaðar og naut
þess að gera sér glaðan dag með
fjölskyldu sinni og vinum.
Hann var kvæntur elskulegri
æskuvinkonu minni, Svölu ívars-
dóttur, sem gaf okkur, vinum sín-
um, hlutdeild í honum frá þeirra
fyrstu kynnum og æ síðan. Börn-
in þeirra urðu fjögur, Ástríður
fædd 1962, Sigrún fædd 1963,
Hannes fæddur 1964 og íris fædd
1972; barnabörnin eru orðin sex
að tölu.
Diddi var elstur þriggja barna
foreldra sinna, hjónanna Ást-
ríðar Torfadóttur og Hannesar
Jónassonar verkstjóra. - Öldruð
móðir og yngri synirnir tveir
minnast nú frumburðar og stóra
bróður með sárum söknuði.
Söknuðurinn er mikill hjá
mörgum. - Allt tengdafólk
Didda dáði hann og virti, -
tengdamóðir hans, Sigrún Guð-
björnsdóttir sem nú dvelur í hárri
elli á Hrafnistu, saknar nú vinar,
sem ætíð var henni sem bezti
sonur.
Sorgin og treginn er mikill hjá
okkur öllum, ekki þó sízt h]á
eiginkonu, börnum, barnabörn-
um og tengdabörnum. - Tengda-
dóttirin Guðný Sturludóttir, sem
nú berst við erfiðan sjúkdóm,
fékk hjá Didda ómældan styrk,
ástúð og umhyggju. - Öll fjöl-
skyldan lifði í skjóli Sigurðar
Hannessonar.
Nú reynir á Svölu mína og
henni er trúað fyrir miklu. Hún
mun sýna að hún er traustsins
verð. Ljúfar minningar hjálpa
ætíð og gefa okkur styrk á erfið-
um stundum. - Guð gefi öllum
ástvinum Sigurðar Hannessonar
styrk til að takast á við lífið í fjar-
veru hans.
Ég bið þess að almættið hjálpi
Guðnýju til að ná heilsu á ný.
Forsjóninni þakka ég fyrir
stundirnar, sem ég og fjölskylda
mín áttum með Didda. - Þetta
eru einnig kveðjuorð frá æsku-
vinkonum Svölu, þeim Huldu,
Feddu og Ástu ásamt fjöl-
skyldum þeirra. - Öll hefðum við
viljað segja við Didda, að skiln-
aði:
A llar stundir okkar hér
er mér Ijúft að muna.
Fyllstu þakkir flyt ég þér
fyrir samveruna.
Blessuð sé minning Sigurðar
Hannessonar.
Rannveig E. Hálfdánardóttir
Föstudagur 10. ágúst 1990 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 11
CST tölvur
Afmælistilboð

m
CST XT, 10 MHz, 640 K, innra
minni, 30 Mb harður diskur, tvö
samhliða tengi, eitt raðtengi, 14
tommu skjár, MS-DOS 4.01.
CST AT 286, 12 MHz, 1 Mb
innra minni (stækkanlegt í 8
Mb), 40 Mb harður diskur, tvö
samhliða tengi, eitt raðtengi, eitt
„game" tengi, 14 tommu skjár,
MS-DOS 4.01, GW-BASIC o.fl.
Afmælistilboð kr. 159.000,-
CST AT 286N, 16 MHz, 1 Mb
innra minni (stækkanlegt í 8
Mb), 40 Mb harður diskur, tvö
samhliða tengi, eitt raðtengi, eitt
„game" tengi, 14 tommu skjár,
MS-DOS4.01, GW-BASIC o.fl.
Afmælistilboð kr. 169.000,-
CST 386, 20 MHz, 1 Mb innra
minni (stækkanlegt í 8 Mb), 40
Mb harður diskur, tvö disklinga-
drif, tvö samhliða tengi, eitt rað-
tengi, eitt „game" tengi, 14
tommu skjár, MS-DOS 4.01,
GW-BASIC.
Afmælistiiboð kr. 249.000,-
CST 386, 25 MHz, 1 Mb innra
minni (stækkanlegt i 8 Mb), 40
Mb harður diskur, tvö disklinga-
drif, tvö samhliða tengi, eitt rað-
tengi, eitt „game" tengi, 14"
skjár, MS-DOS, GW-BASIC.
Afmælistilboð kr. 269.500,-
CST 386C, 25 MHz, 4 Mb innra
minni (stækkanlegt í 16 Mb), 40
Mb harður diskur, tvö disklinga-
drif, tvö samhliða tengi, eitt rað-
tengi, eitt „game" tengi, 14"
skjár, MS-DOS 4.0, GW-BASIC.
Afmælistilboö kr. 299.000,-
CST LP 286, 12 MHz. Fartölva.
1 Mb innra minni, 40 Mb harður
diskur, 640x480 skjár, tvö sam-
hliða tengi, eitt raðtengi, tengi
fyrir VGA skjá, tengi fyrir auka-
drif, MS-DOS 4.01. GW-BASIC.
Afmælistilboð kr. 285.000,-
CST
Betri tölvur,
á betra verði
PEGASUS HF.
Ármúla 38
sími 91-688277