Þjóðviljinn - 02.08.1991, Síða 10

V(i
VI
Þorgeir (Gisli Halldórsson) svalar þorsta sínum i morgunsárið.
H * s-

■iiií já.
Stella (Sigríður Hagalín) kemst í draumaheim á æskustöðvum sinum.
Flökkusaga náttúrubarna
Islensk kvikmyndagerð er
ekki stærri en svo, að frumsýning
islenskra kvikmynda telst heil-
mikill viðburður. Síðustu árin
hafa verið einstaklega fátækleg
hvað varðar framleiðslu kvik-
mynda hér á landi og aðeins eitt
verk framleitt árlega. Einhverra
hluta vegna virðast bjartari tím-
ar í nánd, en fjöldi kvikmynda er
nú i framleiðslu hérlendis á ýms-
um stigum. í fyrrakvöld var svo
frumsýnd kvikmynd Friðriks
Þórs Friðrikssonar, Börn náttúr-
unnar. Rammíslensk kvikmynd,
sem markar vonandi þáttaskil í
kvikmyndagerð okkar sem upp-
hafið að langþráðu sumri á eftir
vori og ótímabærum éljagangi.
Reyndar leggja erlendir aðilar
Bömum náttúrunnar lið. Framleið-
endur ásamt Friðriki Þór eru frá
Þýskalandi og Noregi og hún er
fyrst íslenskra mynda til að hljóta
styrk úr kvikmyndasjóði Evrópu.
Þessi tilhögun er ekkert nema já-
kvæð og verða metnaðarfyllri ís-
lensk verk að búa við þennan vem-
Ieika. Það hefur einfaldlega ekki
tekist að útvega nægjanlegt fjár-
magn innanlands síðustu ár og
nauðsynlegt að afla þess erlendis
frá. Þetta er einnig í samræmi við
þá strauma sem eiga sér stað í al-
þjóðlegum kvikmyndaheimi, en
samvinna á milli landa færist æ í
aukana.
í Bömum náttúrannar fer
verkaskiptingin ekki á milli mála.
Sagan og allur veraleiki persón-
anna byggir á rótgrónum íslenskum
granni og væri það fjarstæða að
halda því fram að kvikmyndin væri
eitthvað annað en íslensk.
Kvikmyndinni var mjög vel
tekið framsýningarkvöldið og
höfðu margir varla til orð til að lýsa
hrifningu sinni. Frumsýningar era
að vísu ekki rétti staðurinn til að
meta ágæti kvikmynda, því and-
rúmsloftið verður varla jákvæðara
en þar. Hvað um það, fýrir frum-
sýningu hafði myndinni verið hrós-
að mjög af Bjöm Bratten, gagnrýn-
anda Norska dagblaðsins, en hann
er þekktur fyrir allt annað en milda
dóma - sérstaklega þegar íslensk
verk era annarsvegar. Myndin hefúr
einmitt þegar hlotið dreifingu í
Noregi og verður á kvikmyndahá-
tíðinni í Haugasundi síðar í þessum
mánuði. Aðspurður sagði Friðrik
ekki ákveðið frekar á hvaða hátíðir
myndin færi. Hann ferðaðist mikið
á milli kvikmyndahátíða með Skyt-
tumar, en segist varla verða jafh
víðforall að þessu sinni.
Það vakti athygli blaðamanns á
framsýningu að Gísli Halldórsson
var ekki viðstaddur sýninguna.
Hann kom þó upp þegar henni var
Iokið og viðtók ásamt Sigríði Haga-
lín og Friðriki Þór dynjandi lófatak
áhorfenda, sem risu úr sætum sín-
um.
Friðrik Þór Friðriksson hefúr
um skeið verið einn ffemsti kvik-
myndagerðarmaður okkar. Hann
hefúr ávallt farið sínar eigin leiðir í
verkefnavali og hvað eftir annað
komið á óvart. Rétt einsog Skyt-
tumar, er Böm náttúrannar flökku-
saga - „road movie“ - og virðist sú
sagnahefð falla einkar vel að hæfi-
leikum Friðriks. Þessi nýja mynd
hans á einnig margt sameiginlegt
með heimildamyndinni Eldsmiðn-
um, sem var eitt af fýrstu verkum
Friðriks. Hann segir hugmyndina
að Bömum náttúrannar einmitt
hafa verið fædda áður en hann gerði
Eldsmiðinn, en síðan hafi hún legið
niðri og geijast í mörg ár.
Líkt og Skyttumar - og reyndar
flestar flökkusögur - fjallar Böm
náttúrannar um utangarðsfólk, en
slíkar sögur virðast standa mjög
nærri hjarta Friðriks. Báðar þessar
myndir segja ffá fólki, sem lendir í
erfiðleikum vegna umhverfis síns. í
Bömum náttúrannar gerist hinsveg-
ar það ánægjulega, að sögupersón-
umar taka sér tak til að komast útúr
þessum vandamálum sínum og láta
drauma sína rætast. Þannig verður
myndin ljúfsárari og fallegri, enda
mjög viðeigandi i þessari sögu. Að
öðru leyti er í raun óþarft að bera
þessar tvær kvikmyndir Friðriks
saman.
Að vísu er athyglisvert að í báð-
um tilfellum skrifar Friðrik handrit-
ið við annan mann. Hann fær rithöf-
unda í lið með sér og í þessu tilfelli
er viðkomandi æskufélagi hans,
Einar Már Guðmundsson. Hand-
ritsvinnan fór ffam í gömlum kjall-
ara á Grettisgötunni og segir Einar
Már góða anda hafa verið þar á
sveimi, rétt einsog í myndinni.
Vandamál vora leyst með umræð-
um, oft langt ffam á nótt.
Þá hefúr samstarf Friðriks og
Ara Kristinssonar kvikmyndatöku-
manns staðið lengi yfir, Þeim geng-
ur greinilega vel að vinna saman,
því hugmyndir Friðriks komast
ákaflega myndrænt til skila. Ari
segir það einmitt ánægjulegast við
þeirra samstarf að Friðrik fái einatt
myndrænar hugmyndir, sem geri
kröfur um snjalla útfærslu kvik-
myndatökumannsins. Enda er kvik-
myndataka Ara í Bömunum stór-
brotin og hans langbesta verk til
þessa.
Kvikmyndin var að mestu tekin
síðastliðið sumar og haust og fóru
þær ffam víða um land. Auk leiðar-
innar ffá Reykjavík til Homstranda,
má nefna að rnyndin hefst á bænum
Höfða á Höfðaströnd, en faðir Frið-
riks var áður bóndi á bænum og
Friðrik ólst þar upp að hálfú leyti.
Upptökur að Bömum náttúrannar
stóðu sleitulaust yfir í rúma tvo
mánuði, auk nokkurra skota sem
tekin vora á þessu ári. Off vora að-
eins tekin tvö myndskeið á dag og
segir Friðrik sig og sína samstarfs-
menn hafa getað vandað sig einsog
þeir óskuðu. Að auki hafi liðið
langur tími ffá því að tökum lauk
og því verið dijúgur tími til að meta
kvikmyndina uppá nýtt í heild sinni
fýrir ffumsýningu.
Eitt af einkennum Bama náttúr-
unnar era hin dularfúllu atvik, sem
breyta gangi sögunnar. Alfar og
huldufólk hafa fýlgt landanum ffá
aldaöðli og er ánægjulegt að sjá þá
birtast þama án nokkurra skýringa.
Friðrik segir það ekki nauðsynlegt
1
10 SÍÐA — ÞJÓÐVIUINN Föstudagur 2. ágúst 1991