Dagblaðið Vísir - DV - 22.12.1995, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 22. DESEMBER 1995
15
Hjóla- og göngubrú:
Afangi í umhverfismálum
Opnun göngu- og hjólreiðabraut-
ar yfir Kringlumýrarbraut f'.
sunnudag markar tímamót. Síð-
ustu alvarlegu hindruninni fyrir
gangandi og hjólandi vegfarendur
á leið úr Skerjafirði að Elliðavatni
hefur nú verið rutt úr vegi. Án efa
mun þetta merka samgöngumann-
virki ýta mjög undir hjólreiðar -
ekki bara til heilsubótar og
skemmtunar heldur sem sam-
göngutækis.
Það skiptir líka máli varðandi
þetta nýja umferðarmannvirki að
Vegagerðin féllst á að greiða
kostnað af brúnni. Vegagerðin
mun því í framtíðinni ekki einung-
is greiða fyrir þjóðvegi í þéttbýli
fyrir bíla heldur líka fyrir aðra
umferð - enda komið inn í vegaá-
ætlun fyrir höfuðborgarsvæðið.
Jafnvægi á milli umferöar-
þátta
Það gefur auga leið að brúin
mun auka öryggi þeirra sem áður
reyndu að sæta lagi við að komast
yfir allar sex akbrautirnar - og
sumir urðu frá að hverfa - en það
liggur ekki eins í augum uppi að
brýr af þessu tagi munu bæta um-
hverfl okkar verulega.
Reykjavík setti sér ekki aðeins
það markmið að verða menningar-
borg Evrópu árið 2000. Hún stefnir
einnig að því að bjóða upp á eftir-
sóknarverðustu gæði framtíðar-
innar - hreina og ómengaða borg.
80% af mengun í heiminum er frá
einkabílunum og hér í Reykjavík
er meiri umferð en í borgum af
svipaðri stærð. Raunar eins mikil
að jafnaði og hér byggju 300 þús-
und manns en ekki rúmlega 100
þúsund. Þess vegna skiptir það
okkur verulegu máli að ná jafn-
vægi á milli allra þátta umferðar-
innar.
Reykjavík - vistvæn höfuðborg
norðursins, hreinasta höfuðborg í
norðri, er okkar framtíðarsýn. Sú
framtiðarsýn kallar á breyttar
áherslur í umferðarmálum og nýj-
ar leiðir í framkvæmdum. Með
Dagskrá 21 samþ. í Ríó skuldbund-
um við okkur til að stuðla að því
að loftmengun um aldamót verði
ekki meiri en hún var árið 1992.
Rétt er jafnframt að minna á
Brundtlandskýrsluna góðu: Okkar
sameiginlega framtið.
Kjallarinn
Guðrún Ágústsdóttir
formaður skipulagsnefndar
Reykjavíkur
vinnustaða og skóla þannig að
hjólreiðar geti orðið raunhæft val
á ferðamáta í stað einkabílsins.
í annarri skýrslunni er gerð út-
tekt á núverandi ástandi og lagðar
fram tillögur til úrbóta. Þar er líka
að fmna tillögu að stofnbrauta-
kerfi hjólreiða. Hin skýrslan er
kostnaðaráætlun og þar er tillög-
um að verkþáttum raðað í for-
gangsröð. Þar kemur fram að
heildarkostnaður við að byggja
ónum króna til margs konar lag-
færinga á stígum og gangstéttum
auk lagningar á nýjum stígum. All-
ar þessar aðgeröir nýtast líka
hreyfihömluðum - og til þess er
leikurinn auðvitað líka gerður. í
hópi þeirra sem fyrstur fór yfir
brúna var einn af forustumönnum
fatlaðra sem brenndi yfir brúna í
hjólastól.
Skýrslurnar tvær sýna vel
hvernig hægt er að bæta aðstæður
„Reykjavík - vistvæn höfuðborg norðurs-
ins, hreinasta höfuðborg í norðri, er okk-
ar framtíðarsýn. Sú framtíðarsýn kallar á
breyttar áherslur í umferðarmálum og
nýjar leiðir í framkvæmdum.“
Stofnbrautakerfi hjólreiða
Nokkrum dögum fyrir opnun
nýju brúarinnar voru kynntar
tvær skýrslur um stofnbrautakerfi
hjólareiða sem unnin var fyrir
skipulagsnefnd Reykjavíkur. Sér-
stökum vinnuhópi var falið að
vinna áætlun um úrbætur fyrir
hjólaumferð þar sem litið væri á
hjólið sem samgöngutæki og að
gera jafnframt tillögur um greið-
færar hjólaleiðir milli heimilis og
upp nær fullkomið kerfi fyrir hjól-
reiðamenn er tæpir 2 milljarðar.
Þar eru brýr og undirgöng lang-
dýrasti þátturinn eða rúma 800
milljónir.
Til verndunar umhverfi
Reykjavíkurborg hefur þegar
varið umtalsverðum fjármunum í
lagningu göngu- og hjólreiðastíga
og mun að sjálfsögðu haida því
áfram. Sem dæmi má nefna að
bara á þessu ári var varið 30 millj-
hjólandi fólks hér í borg verulega.
Þær munu verða fylgigögn með
Aðalskipulagi Reykjavíkur sem nú
er verið að endurskoða. Þar verð-
ur í fyrsta sinn litið á umferð
hjólandi fólks sem hluta af umferð-
arkafla aðalskipulags. Það er
fyllsta ástæða til að óska borgarbú-
um til hamingju með nýju brúna -
hún er merkt framlag til verndun-
ar umhverfi.
Guðrún Ágústsdóttir
Brýr af þessu tagi munu bæta umhverfi okkar verulega", segir m.a. í grein Guðrúnar.
reiðabraut yfir Kringlumýrarbraut.
- Nýopnuð göngu- og hjól-
Skerðingarákvæði burt - besta jólagjöfin
Á dögunum hélt stjórn Öryrkja-
bandalags íslands fund en þar eiga
sæti fulltrúar 22ja félaga fatlaðra
innan bandalagsins og mála sann-
ast að þar eru fulltrúar nær allra
fötlunarhópa. Meginefni þessa
stjórnarfundar sneri að fjárjaga-
frumvarpi næsta árs og áformum
núverandi ríkisstjórnar varðandi
kjör lífeyrisþega.
Áhyggjur fólks voru ærnar þrátt
fyrir nokkra bragarbót sem fyrst
og síðast, má rekja til athyglis
launþegahreyfingarinnar í land-
inu. Ýmislegt stendur þó enn út af
og menn voru einhuga um þau
meginatriði sem helst þyrfti að
leggja áherslu á nú á lokapsretti.
Engin athugasemd?
í fyrsta lagi varðar það afteng-
ingu bóta við almenna launaþróun
í landinu, afnám þess ákvæðis al-
mannatryggingalaga sem kveður á
um þessa lífsnauðsynlegu tenginu
sem svo lengi hefur gilt og allir
talið eðlileg og sjálfsögð mannrétt-
indi þessa hóps sem ekki á sinn
beina samningsrétt um kaup og
kjör.
Þegar ríkisstjómin gaf út í yfir-
lýsingu sinni til aðila vinnumark-
aðarins að 450 millj. kr. yrði skilað
til baka inn í almannatrygginga-
kerfið með því þá að hækka bætur
almannatrygginga um 3,5% um
næstu áramót héldu menn í ein-
lægni að þar með myndi ríkis-
stjórnin hætta við að afnema
ákvæðið um tengingu bóta við
launaþróun í landinu eða s.s. fjár-
Kjallarinn
Helgi Seljan
félagsmálafulltrúi ÖBÍ
málaljósin orða það: „rjúfa sjálf-
virk tengsl".
Ef af aftengingu verður mun
geðþótti stjórnvalda við fjárlagaaf-
greiðslu einn ráða og stjórnar-
menn Öryrkjabandalagsins voru á
einu máli um það að skýrt lagaá-
kvæði væri ólíkt öruggara til af-
komutryggingar en sá geðþótti.
í öðru lagi eru það fjár-
magnstekjurnar og hver áhrif þær
eiga að hafa á hag lífeyrisþega.
Það virðist sem svo að loks nú þeg-
ar fjármagnstekjur verða teknar í
alvöru inn í skattamyndina þá ger-
ist það tvennt að lífeyrisþegar
muni greiða skatt af fjár-
magnstekjum sínum eins og aðrir
og við það engin athugasemd gerð
en til viðbótar er áætlað að skerða
bætur lífeyrisþega og þá í ýmsum
tilvikum krónu fyrir krónu. Og
þessu fylgir sú, að þvi er virðist,
ófrávíkjanlega ákvörðun að áður
en gengið verður til hinnar al-
mennu skatttöku skuli fara að
skerða bætur lífeyrisþega, þ.e. 1.
sept. á næsta ári þegar hin al-
menna endurskoðun fer fpam skv.
skattskrá.
Til of mikils mælst?
Hér hlýtur í raun að vera brotið
á jafnræðisreglu stjórnarskrárinn-
ar og mun á það látið reyna, ef svo
fer fram sem horfir, að einn hópur
verður alveg sérstaklega lagður í
einelti á þennan hátt - og það ein-
mitt þessi hópur. En þarna hafa
fjármálaljósin sem sé fundið hina
einu sönnu matarholu.
f þriðja lagi á að skerða heimild-
arbætur lífeyrisþega, s.s. upphaf-
legt frumvarp gerði ráð fyrir, þ.e.
um 250 millj. kr„ og það munar
um minna fyrir lífsafkomu þeirra
fjölmörgu sem einmitt eiga sér
langmesta stoð í tryggingabótum.
Hér er að þeim vegið er allra
lakast hafa og enn ekki trúað að
svo muni fram ganga. Stjórn Ör-
yrkjabandalagsins trúir því einu
að á endanum megi réttlætið ráöa
og ekki skertur þeirra,hlutur sem
helst þurfa.
Ríkisstjóm, sem hér sér ekki
aðra kosti til að ná markmiðum
sínum i ríkisfjármálum en leggjast
á þennan lægsta garð, á sér engan
tilverurétt í raun. Þess vegna von-
um við að menn megi sjá að sér.
Skerðingarákvæðin burt er besta
jólagjöfin til þessa hóps. Er til of
mikils mælst aö hún sé gefin og
það með gleði?
Helgi Seljan
„Ef af aftengingu verður mun geðþótti
stjórnvalda við fjárlagaafgreiðslu einn
ráða og stjórnarmenn Öryrkjabandalags-
ins voru á einu-máli um það að skýrt
lagaákvæði væri ólíkt öruggara til af-
komutryggingar en sá geðþótti.“-
Með og
ámóti
Ríkisábyrgð
á Hvalfjarðargöng
Óhjákvæmi-
legtí
stöðunni
„Það þyrfti nú
kannski að hafa
einhvern for-
mála með þessu.
Óskir um þessa
ríkisábyrgð
komu nokkuð á
óvart, það er al-
veg rétt. Hins
vegar, þegar
málið er skoðað
í ljósi þess að
forsendur hjá
Speli hf. hafa breyst nokkuð í
þessum flóknu viðræðum, tel ég
óhjákvæmilegt að við veitum rík-
isábyrgðina. Sérstaklega hvað
varðar þann hluta sem snýr að
vegtengingu að og frá Hvalfjarðar-
göngunum. Það hefur alltaf legið
fyrir að ríkissjóður yrði að greiða
þann hluta. 1 öðru lagi er það al-
veg ljóst að Spölur hf„ sem hefur
staðið í þessu af mikilli framsýni,
er tæpast nógu sterkur til að
standa að málinu. Þá tel ég að við
eigum ekki annarra kosta völ en
koma inn í málið með þessum
hætti. Mikilvægast er þó að þessi
ríkisábyrgð, sem ekki fylgir mikil
áhætta, er aðeins lítið brot af
þeirri áhættu sem verktakinn og
fjármögnunaraðilinn taka. Þess
vegna tel ég þetta óhjákvæmilegt.
Upphæðin sem um er að ræða er
ekki há, aðeins þrjú hundruð
milljónir. Ábyrgðin er fyrst og
fremst á herðum verktakans, það
er hann sem tekur áhættuna af
þessu. Ég dreg samt enga dul á að
þetta kom mjög óvænt. En það er
nú einu sinni svo að gera veröur
fleira en gott þykir og þetta er að
mínu mati óhjákvæmilegt í stöð-
unni.“
Einkafram-
takið breyt-
ist í pils-
faldakapítal-
isma
„Það hafa
komiö fram
mjög margar efa-
semdir í mínum
huga varðandi
þetta verkefni,
það er að ségja
Hvalfjarðargöng-
in, undanfarið.
Ástæðan fyrir
því er sú að for-
sendur í málinu
hafa breyst
verulega frá því að ákvörðun um
þau var tekin á sínum tíma. Ég er
hvorki sannfærð um að þetta sé
þjóðhagslega hagkvæmt né að
undirbyggingin sé nægilega traust
til að ráðast í slíkt mannvirki.
Þegar við þetta allt bætist að fram-
lag ríkisins í fonni rikisábyrgðar
upp á einn milljarð, sem öllum
hefur verið talin trú um að þyrfti
ekki að koma til, efast ég enn frek-
ar. Menn telja nú þegar að þrjú
hundruð milljónir muni falla á
ríkissjóð með tíð og tíma.- Það er
því alveg nauðsynlegt að menn
hugsi sinn gang áður en gengið
verður frá samningum í þessu
máli. Það kemur mér reyndar ekk-
ert á óvart að þessi staða komi
upp, það hefur áður komið upp að
einkaframtakið hafi breyst í pils-
faldakapítalisma. Þetta er eins og
ævinlega. Það veröa skattgreið-
endur sem borga brúsann í þessu
verkefni að lokum.“ -ÞK
r i
Jóhanna Sigurðar-
dóttir, alþingismað-
ur og formaöur
Þjóðvaka.