Dagblaðið Vísir - DV - 10.04.1996, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 10. APRÍL 1996
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVl'K, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér réll til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Tuð leysir gæzlu af hólmi
Eftir tveggja sólarhringa eftirför og varöstöðu Land-
helgisgæzlunnar fyrirskipaði dómsmálaráðherra í sam-
ráði við forsætis- og utanríkisráðherra, að hún hætti af-
skiptum af rússneskum togara, sem staðinn var að ólög-
legum veiðum innan íslenzku fiskveiðilögsögunnar.
íslenzku gæzluskipin eru svo lítil í samanburði við
rússneska togarann, að taka hans af sjó þótti ekki ráðleg.
í staðinn ætlaði Landhelgisgæzlan að láta menn síga úr
þyrlu til að taka við stjóm hans. En ráðherrarnir þrír
gripu í taumana, þegar þar var komið sögu.
í staðinn ákváðu ráðherrarnir að láta utanríkisráðu-
neytið tuða um málið við rússneska sendiherrann, sem
nýtur slíkra vinsælda þar á bæ, að ráðuneytið tekur að
sér útréttingar fyrir hann, svo sem að tuða við fjölmiðla
um, að ekki megi segja satt um Rússlandsforseta.
Hvorki sendiherrann né aðrir aðilar í Rússlandi hafa
lofað að koma í veg fyrir, að rússnesk landhelgisbrot
verði endurtekin. Staða málsins er því sú, að send hafa
verið til umheimsins skilaboð um, að íslendingar séu
búnir að gefast upp á að gæta fiskveiðilögsögunnar.
Nokkur aðdragandi er að niðurlægingu þessari. Um
langt árabil hefur skort pólitískan vilja til að halda uppi
virkri gæzlu í 200 mílna fiskveiðilögsögu landsins. Þetta
kemur einkum fram í minnkandi fjárveitingum til fjár-
festingar og rekstrar Landhelgisgæzlunnar.
Afleiðingin er, að skip og tæki gæzlunnar hafa smám
saman verið að ganga úr sér og að ekki er rekstrarfé til
að halda úti nema tveimur af þremur gæzluskipum.
Raunar er ekki fjármagn til sérstakra aðgerða á borð við
þær, sem gæzlan reyndi að stunda í dymbilvikunni.
Þjóðin hefur að vísu ekki sérstaklega verið spurð um,
hvort hún vilji eða vilji ekki fjármagna gæzlu fiskveiði-
lögsögunnar. En hún hefur stutt stjórnmálamenn, sem
hafa staðið að fjársvelti gæzlunnar allar götur síðan frið-
ur náðist um 200 mílna fiskveiðilögsögu landsins.
Hún hefur haldið áfram að styðja þessa stjórnmála-
menn, þótt áður hafi komið í ljós, að Landhelgisgæzlan
hefur ekki burði til að halda uppi öryggisþjónustu við ís-
lenzk fiskiskip á alþjóðlegum hafsvæðum á borð við
Smugu, Svalbarðamið, Síldarsmugu og Reykjaneshrygg.
Ákvörðun Davíðs Oddssonar, Halldórs Ásgrímssonar
og Þorsteins Pálssonar er aðeins endapunkturinn á lang-
vinnri niðurlægingu. Hún er raunar eðlileg afleiðing
fyrri ákvarðana um, að ekki skuli haldið uppi virkri
gæzlu hinnar nýlega fengnu 200 mílna fiskveiðilögsögu.
Á síðustu árum hefur verið að koma í ljós, að við þurf-
um aftur virka gæzlu fiskveiðihagsmuna okkar. Aukizt
hefur sókn í stofna, sem eru utan 200 mílna fiskveiðilög-
unnar. Um þessa sókn eru stundaðar milliríkjaviðræður
og gerðir Qölþjóðlegir samningar.
Samningaferlið bendir til, að við höfum sem strandríki
og fiskveiðiþjóð hagsmuna að gæta langt út fyrir 200
mílna fiskveiðilögsöguna. Athafnasvæði Landhelgisgæzl-
unnar ætti því að vera orðið mun stærra en áður, ef allt
hefði verið með felldu í fjármögnun hennar.
Þátttaka íslenzkra stjórnvalda í milliríkjaviðræðum og
-samningum um fiskveiðar á undanförnum árum hefur
ekki leitt til aukinnar löggæzlu af okkar hálfu. Því er
ekki unnt að búast við, að fiskimenn annarra ríkja taki
mark á tuðinu, sem íslenzkir ráðamenn temja sér nú.
Þótt Landhelgisgæzlan hafi sýnt lífsmark í dymbilvi-
kunni, er niðurstaða málsins sú, að ráðherrar telja
áfram, að hún sé næsta óþörf á tímum tuðs að hætti Hall-
dórs.
Jónas Kristjánsson
„í eöli sínu eru ákveðin störf láglaunastörf," segir Kristjón m.a. í grein sinni og bendir á alls konar snúninga og
störf í stórmörkuðum.
Afskipti hins opin-
bera af markaðinum
Hin opinberu afskipti af mark-
aðinum eru öllu víðtækari en
menn gera sér almennt grein fyrir.
Þrátt fyrir fjórþaétt frelsi er varðar
vinnuafl, fjármagn, vörur og þjón-
ustu setja ríki og sveitarfélög regl-
ur er skerða athafnir á markaði.
Nægir í því sambandi að benda á
reglugerðasafn Evrópska efna-
hagssvæðisins sem einatt orkar
tvímælis þar sem ekki verða allir
steyptir í sama mót án tillits til
staðhátta. Tvenn afskipti hafa ver-
ið til umfjöllunar að undanförnu,
annars vegar vinnulöggjöf og af-
skipti hins opinbera á vinnumark-
aði og hins vegar-matvælaeftirlit.
Sviðahausar
Nú gerðist það fyrir stuttu að
upp kom bifstafssýking sem átti
rætur sínar að rekja til lamba-
sviða. Til þess ráðs var gripið að
banna sölu óþveginna sviðahausa.
Þessi aðgerð er að nokkru leyti-
undarleg þar sem ekki er ljóst að
með einfóldum þvotti verði
bifstafssýking skoluð úr kjötmeti.
Slíku smiti verður eytt með suðu
og alkunnugt er að til að forðast
smit ber að koma í veg fyrir að
verkfæri og áhöld sem hafa verið
notuð við hrátt kjöt komist í snert-
ihgu við soðið kjöt.
Annað sem vekur furðu er að
hráir óhreinsaðir sviðahausar eru
tæpast óhollasta neysluvara sem
seld er í almennum matvöruversl-
unum. Vart finnast dæmi þess að
sviðaneysla stytti aldur neytenda
um allt að tólf ár og hingað til hafa
sviðahausar ekki verið taldir
helstu orsakavaldar átumeins í
munni, lungum og í öðrum líffær-
um líkamans né heldur verða
hjartasjúkdómar raktir til sviða-
hausa í rikum mæli.
Kjallarinn
Kristjón Kolbeins
viðskiptafræðingur
Enginn á Islandi
Annað nýlegt dæmi um afskipti
af matvælamarkaði eru viðbrögð
við hugsanlegu sambandi á milli
kúariðu og Creutzfeld-Jacobssjúk-
dómsins. Viöbrögð ríkja við út-
flutningi nautakjöts frá Bretlandi
virtust einkennast af tæknilegum
viðskiptahindrunum, þar sem hið
banvæna samband er ósannað,
eggjahvítuefnið sem sjúkdóminum
veldur er í heila og mænu dýra en
ekki í vöðvum og hreinar græn-
metisætur hafa greinst með CJ-
sjúkdóminn.
Samkvæmt heimildum er talið
sannað að á íslandi hafi enginn
smitast af CJ-sjúkdómi af riðu-
veiku fé. Aftur á móti hefur tekist
að smita tilraunadýr með því að
sprauta þau með heilafrumum
riðusjúklinga.
Láglaunastörf í eðli sfnu
Frumvarp um stéttarfélög og
vinnudeilur hefir valdið fjaðra-
foki. Hér er í mörgum tilvikum
um að ræða atriði sem aðilar
vinnumarkaðar ættu að geta
samið um sín á milli eða hreinlega
einstakir launþegar og vinnuveit-
endur. Lög um lágmarkslaun geta
viðhaldið atvinnuleysi. Eullyrð-
ingar um að atvinnuleysi gegn fús-
um og frjálsum vilja sé ónauðsyn-
legt falla í grýttan jarðveg þegar
þær eru rökstuddar á þann hátt að
enginn ætti að vera án vinnu ef
hann telur launin sem honum
bjóðast meira virði en frítíma
sinn.
í eðli sínu eru ákveðin störf lág-
launastörf. Nægir að benda á alls
konar snúninga og störf pokara
stórmarkaða. Lög um lágmarks-
laun geta þannig komið í veg fyrir
að slík störf skapist. Laun í Banda-
ríkjunum eru svéigjanlegri niður
á við en laun innan Evrópusam-
bandsins, og eru talin eiga ríkan
þátt í að skýra hvers vegna at-
vinnuleysi er verulega miklu
meira innan ES en þar.
Kristjón Kolbeins
„Lög um lágmarkslaun geta viðhaldið at-
vinnuleysi. Fullyrðingar um að atvinnu-
leysi gegn fúsum og frjálsum vilja sé
ónauðsynlegt falla í grýttan jarðveg ...“
Skoðanir annarra
Samkeppnin úr sögunni?
„Frá samkeppnislegu sjónarmiði er ástæða til að
óttast að olíufélögin sofni á verðinum nú þegar er-
lend samkeppni er ekki lengur yfirvofandi. í því
sambandi má benda á að olíufélögin þrjú tóku um
áramótin upp samvinnu um flutninga á öllu elds-
neyti til landsins. . . . Það yrðu óneitanlega mikil
vonbrigði ef deyfð færöist yfir samkeppnina að nýju
eftir brotthvarf Irving-feðga.“
KB í Viðskiptabl. Mbl. 4. apríl.
Aöhald á ómenningu
„Hér í blaðinu sagði frá því . . . að Kvikmynda-
skoðun hefði ekki leyft sýningar á tiltekinni kvik-
mynd sem einu kvikmyndahúsanna barst í innkau-
papakka sínum. Limlestingar og morðsenur mynd-
arinnar voru á þann veg að ekki þótti hæft að sýna
myndina á almannafæri hér á landi. Kannski var ís-
land þar eitt á báti meö bannfæringu. En það gildir
einu. Það er djarft og gott framtak hjá þessu eftirlits-
fyrirtæki að stöðva óþverrann og án efa mætti þetta
gerast oftar.“
Jón Birgir Pétursson í Timanum 4. apríl.
Heima og heiman
„Flestir sem starfsmenntun hafa hlotið hafa kosið
aö snúa aftur heim þótt kaupið sé lægra á íslandi og
vinnutíminn lengri en í mestu velmegunarlöndum
heimsins. Fjölskyldubönd hafa verið sterk, ættjarð-
arástin heit og fámennið hefu sína kosti. En lágt
kaup og aðstöðuleysi hlýtur að höggva skarð í fjölda
þeirra sem aftur snúa þegar til lengdar lætur. Mér
sýnist t.d. að menn í framhaldsnámi í læknisfræði
og náttúruvísindum eigi mun erfiðara með að kom-
ast heim en fyrir 10-20 árum síðan."
Guðmundur Magnússon prósfessor í 13. tbl.
Vísbendingar.