Dagblaðið Vísir - DV - 27.11.1996, Qupperneq 10

10
menmng
MIÐVIKUDAGUR 27. NÓVEMBER 1996 JLJ"V"
Úr djúpunum
„Sjálfur tíminn líður ekki hjá
okkur. Hann snýst. Hann virðist
hverfast um þjáninguna sem
þungamiðju."
De Profundis B|
eftir Oscar Wilde ■
er endurútkomin í ■
gullfallcgri bók tra ■
Hörpuútgáfunni:
Úr djúpunum heit- I
ir hún í þýðingu ■
Yngva Johannes- I
sonar og kom fýrst Hi
út 1926. Oscar Wilde ritaði þessa
bók í fangelsinu en hann var
dæmdur til fangavistar vegna
samkynhneigðar þegar hann stóð
á hátindi skáldferils síns, árið
1895. í hókinni koma fram sál-
arkvalir hans við ömurlegar að-
stæöumar í fangavistinni en
einnig djúp samúö með með-
bræðrum hans í þjáningunni.
Tilefni nýju útgáfunnar er að
100 ár eru liðin síðan þýðandinn
fæddist og er eftirmáli í bókinni
um hann eftir Gils Guðmunds-
son. Formála um Oscar Wilde rit-
ar Eysteinn Bjömsson.

Bubbi á
kvöldi
Bubbi
Morthens
verður á Súfistan-
um, bókakaffinu í Bóka-
búð Máls og menningar viö
Laugaveg, annað kvöld. Þar les
hann Ijóð af nýja ljóðadiskinum
sínum, Hvítu hliðinni á svörtu,
við undirleik valinkunnra hljóð-
færaleikara. Guðni Franzson
leikur á blásturshljóöfæri, Tómar
R. Einarsson á kontrabassa, Ey-
þór Gunnarsson á píanó og Eð-
varð Lárusson á gítar.
Upplesturinn hefst kl. 20.30 og
stendur til 22.
Bylting tilfinning-
anna
Annað kvöld kl. 20.30 er líka
fyrirlestur i Nýlistasafninu viö
Vatnsstíg. Þar talar Kristín
Ómarsdóttir rithöfundur um
Byltingu tilfinninganna og allir
em velkomnir.
Upplestur í Gerðar-
safni
Á morgun milli kl. 17 og 18
verður lesið upp í kafFistofu Gerð-
arsafhs í Kópavogi á vegum Rit-
listarhóps Kópavogs. Gestir þessa
viku verða rithöfundamir Bjarni
Bjarnason, Einar Öm Gunnars-
son og ísak Harðarson og lesa
þeir allir úr verkum sem koma út
fyrir þessi jól, Bjarni úr skáldsög-
unni Endurkomu Maríu, Einar
Öm úr skáldsögunni Draugasin-
fóníunni og ísak úr játningabók
sinni, Þú sem ert á himn-
um, þú ert hér.
Bósa
saga í
nýjum
búningi
Bósa saga og
Herrauðs er ein af
fomaldarsögum
Norðurlanda og greinir frá marg-
víslegum ævintýrum hóndasonar-
ins Bögu-Bósa og fórunautar hans,
konungssonarins Herrauðs. Þeir
fara í víking og ná undir sig lönd-
um og lausum aurum en kunnust
er þó sagan fyrir berorðar lýsing-
ar á bólfórum Bósa. Dr. Sverrir
; Tómasson hefur búið þessa útgáfu
til prentunar, skrifað eftirmála og
orðskýringar en mesta athygli
vekja nýjar teikningar Tryggva
Ólafssonar við söguna. Mál og
menning gefur út.
Umsjón
Silja Aðalsteinsdóttir
Ást í skugga
í nýjustu bók Vigdísar Grímsdóttur, Z, stingur
unga konan Anna af út í nóttina og svo virðist sem
enginn viti hvert ferð hennar er heitið, hvorki Am-
þrúður systir hennar, Valgeir, eiginmaður Am-
þrúðar eða konan Z sem er stóra ástin í lífí Önnu,
og þau þrjú eyða saman einni nótt í bið eftir frétt-
um af henni.
Sjónarhornið er til skiptis hjá Önnu og Arnþrúði
en saman mynda sögur systranna eina heild. Það
sem á vantar hjá Amþrúði bætir Anna upp í sinni
frásögn og öfúgt. Frásagnarháttur Önnu-kaflanna
er öðravísi en í Arnþrúðar-köflunum. Hjá Önnu er
stíllinn knappur og flöktandi eins og Anna er sjálf
en hjá systurinni er meira um endurtekningar
orða og setninga. Það styður persónu Arnþrúðar
sem er uppfull af þráhyggju og alltaf með augun á
eiginmanninum sem hún grunar sífellt um
græsku. Z sem er miðpunktur sögunnar er einnig
Bókmenntir
Sigríður Albertsdóttir
lýst á mismunandi hátt eftir því hver hefur orðið
hverju sinni. Þannig fær maður smátt og smátt til-
finningu fyrir persónunum í gegnum frásagnar-
háttinn fremur en beinar lýsingar.
Það er snjallt að láta mismunandi persónuein-
kenni endurspeglast í stílnum og öðru stílbragði
beitir Vigdís snilldarlega. Hugsanir og samræður
persóna umbreytast í hin fegurstu ljóð og textinn
rambar stöðugt á mörkum ljóðs og prósa. Sagan er
einnig byggð upp í kringum ljóð sem Anna hefúr
Vigdís Grímsdóttir - á mörkum Ijóös og prósa.
DV-mynd Rasi
ort og bréf sem Z skrifaði til Önnu, en ljóðin yrkir
Anna af „þrá og stundum af þráa“ (13) eins og hún
segir sjálf.
Anna er kannski fyrst og ffemst skáld þrárinn-
ar, lífsþorstans og saknaðarins. í ljóðum sínum
kemur hún sterkum og heitum tilfinningum á
framfæri og orðum sem hennar nánustu gengur
venjulega illa að fá hana til að segja. f gegnum ljóð-
in birtir hún óttann sem hún sýnir annars ekki,
lífsangistina og tregann yfir því sem hefði getað
orðið en aldrei varð. Það eru ljóðin en ekki ffá-
sagnir Z eða Amþrúðar sem afhjúpa persónu
Önnu, sýna hana eins og hún er í raun og veru.
Við lestur ljóðanna uppgötvar Amþrúður ýmsa
hluti sem hún vissi ekki áður um Önnu, og það er
einnig ljóð sem afhjúpar afbrýðisemi Z. Þannig era
atburðimir sýndir með aðstoð ljóðanna og það er
lesandans að þreifa sig áfram og túlka, raða saman
brotunum uns úr verður heilleg mynd af söguper-
sónum. Stundum finnst manni persónumar svolít-
ið flatar, að ástríðuhitinn sé meira sagður en sýnd-
ur. En fyrr en varir blossar hann upp, kannski í
einu stuttu ljóðbroti eða í örvæntingarfullu bréfi
sem Z skrifar Önnu. Textinn ólgar af þrá og vænt-
umþykju.
Það er ekki bara hinn sérstæði og margbreyti-
legi stíll sem heillar lesandann heldur líka hvemig
Vigdís lýsir ástum Z og Önnu. í meðforum hennar
eru ástir þessara tveggja kvenna ekki aðeins
ástríðufullar og fallegar, þær eru einnig fullkom-
lega eðlilegar. Og það er svo gott við þessa bók. Að
fá ffásögn af samkynhneigðri ást sem vissulega fær
sinn skammt af fordómum, sorg og áföllum en skín
skært og fallega eins og aðrar ástir sem koma frá
hjartanu.
Vigdís Grímsdóttir: Z
Iðunn 1996
Stórsveitin fer
yfir strikið
Eitt af verkunum sem Stórsveit Reykjavíkur flutti á
tónleikum í Ráðhúsinu síðastliðinn laugardag var
„Beyond the Limit“ eftir Bob Mintzer. Kynnir tónleik-
anna, Pétur Grétarsson, orðaði það þannig að sumum
fyndist kannski Stórsveitin fara yfir strikið með því að
flytja svona verk sem hunsaði alveg hryngeira sveitar-
innar. Ef menn væra óánægðir með að hljómsveitin
tæki fyrir verk sem minna næstum jafnmikið á nú-
tímahljómsveitarverk og djass mætti segja að hún hafi
farið með hraðlest yfir strikið með því að leika einnig
„American Express" eftir Brookmeyer. Sem betur fer
ræöst Stórsveit Reykjavíkur í að spila metnaðarfull
verk og oft erfiðar útsetningar á þekktum dægur- og
djasslögum og einmitt þess vegna er hún svona fin.
Annars gæti hljómsveitin bara heitið Léttsveit eða
Gleðisveit Ráðhússins eða jafnvel Geirmundarsveiflu-
sveit ríkisins.
Það er vel til fundið að gefa þeim fáu söngvuram hér
ir það aö hin tvö lögin hafi verið síðri. Það var eins og
söngkonan væri þaulvön að hafa svona stóra hljóm-
sveit á bak við sig. Frábært að heyra íslenskan söngv-
ara flytja þessi lög alveg eins og manni finnst að eigi
að gera það - og sjaldgæft.
Aðalsólóistarnir voru tenóramir Jóel Pálsson og
Djass
Ingvi Þór Kormáksson
Ólafúr Jónsson, einnig Agnar á píanóið og ungur og
upprennandi trompetleikari, Snorri Sigurðarson. Ein-
hverjir agnúar vora á samspili öðru hverju en ekkert
sem orð er á gerandi. Kannski var líka of mikið að
heyra alla Scixófónleikarana taka sóló í „Little Pixie
Stórsveit Reykjavíkur og Edda Borg söngkona.
á landi sem kunna að syngja djass tækifæri til að
spreyta sig með svona stórri hljómsveit. í þetta sinn
varð Edda Borg þess heiðurs aðnjótandi. Hún fór svo
fallega með „Imagination“ og „For Once in my Life“ að
sá sem þetta ritar fékk hreinlega gæsahúð og ekki þýð-
Myndasafn DV
2“en aðalatriðið er að búa til góða skemmtun með öfl-
ugum blæstri og það tókst stjórnandanum, Sæbirni
Jónssyni, og liðsmönnum Stórsveitarinnar eins og svo
oft áður.
Víst var
það hægt
- Hvað var víst hægt? spurði
tíðindamaður DV Ragnar Inga Að-
alsteinsson, höfund bókarinnar
Víst var það hægt, sém Krýsuvík-
m-samtökin gefa út.
„Það var hægt að breyta rúm-
lega 2000 fermetra niðumíddum
steinkumbalda í vistlegt meðferð-
arheimili þó að engir peningar
væru til þegar verkið hófst,“ svar-
ar Ragnar Ingi. „Ég skil ekki enn
þá hvernig það var hægt. Þetta
var gífurleg vinna og margt fólk
lagði nánast allt í sölurnar. í bók-
inni er saga samtakanna rakin í
stuttu máli í inngangi og nokkrar
aðsendar greinar en fyrst og
fremst eru í henni viðtöl við þá
sem stóðu í eldlínunni og viðtöl
við vistmenn, hæði sem eru inni
og aðra sem náðu bata þarna.
Einnig er skemmtilegt viðtal við
landlækni þar sem hann skýrir
stöðu ■ samtakanna í heilbrigðis-
kerfinu, viðtöl við prestana sem
hafa verið með okkur og þá sem
óku út glerbrotunum þegar við
tókum við húsinu upphaflega. Það
er reynt að ná yfir söguna þessi
tíu ár.
Á bak við bókina liggur það að
fólk í þessu landi, borgarar, fyrir-
tæki og stofnanir, hafa lagt tugi
milljóna í þetta hús því auðvitað
þurfti peninga í þetta og við söfn-
uðum þeim. Þetta fólk á heimt-
ingu á að vita í hvað peningarnir
fóru. Þess vegna var þessi bók
skrifuð."