Dagblaðið Vísir - DV - 08.01.1997, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 8. JANÚAR 1997
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aóstoóarritstjóri: EUAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI14,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuöi 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverö 150 kr. m. vsk., Helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins i stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Lítið og lélegt verk
í fyrradag var skýrt frá litlu og lélegu verki nefndar,
sem geröi ekki þaö, sem henni var sagt að gera, notaði úr-
eltar upplýsingar og sundurliðaði ekki þann þátt niður-
staðanna, sem reyndist áhugaverðastur. Þetta var nefnd,
sem átti að leggja til lækkun framfærslukostnaðar.
Þessa nefnd skipaði forsætisráðherra í febrúar í fyrra
með aðild Þjóðhagsstofnunar og heildarsamtaka vinnu-
markaðarins. í skipunarbréfi nefndarinnar var farið
fram á tillögur um leiðir til að lækka framfærslukostn-
að heimilanna, en nefndin varð ekki við þeirri ósk.
Nefndin notaði ekki einu sinni nýjustu neyzlukönnun
Hagstofunnar, frá 1995, heldur gamla könnun frá 1990.
Það dregur auðvitað úr gildi vinnunnar fyrir líðandi
stund, að upplýsingar um neyzlumagn eru gamlar. Þær
eru til dæmis eldri en ofurtollar innfluttrar búvöru.
Gagnlegur er samanburður nefndarinnar á verðlagi á
íslandi og í löndum Evrópusambandsins árið 1994. Hann
sýnir, að verðlag einkaneyzlunnar er um 13% hærra hér
á landi en í Evrópu. Sumt er ódýrara hér, svo sem hús-
hitun, en annað er dýrara, svo sem matur og drykkur.
Gagnlegri hefði verið samanburður við Bandaríkin,
þar sem verðlagi á matvælum er ekki haldið uppi eins
og í löndum Evrópusambandsins. Þá hefðum við einnig
fengið samanburð við þá þjóð, sem býr við einna mest
frelsi í framleiðslu og sölu á vörum og þjónustu.
Einn helzti gallinn við vinnu nefndarinnar er þó, að
hún sundurliðar ekki þann þátt, sem óhagstæðastur er
íslandi og gefur því mest tilefni til aðgerða til lækkunar.
Þetta er liðurinn: Matur, drykkur, tóbak, sem reyndist
vera 48% dýrari hér á landi en meðaltalið í Evrópu.
Þetta er safnliður ólíkra þátta, sem hljóta afar mis-
jafna meðferð stjómvalda. Sumt er innfluttur matur,
sem ekki er háður tollmúrum. Annað er innfluttur mat-
ur, sem þarf að sæta háum tollum. Og enn annað er inn-
lend og ríkisvemduð framleiðsla landbúnaðarafurða.
Með því að slengja öllu þessu saman í einn pakka,
dylst fyrir almenningi sú staðreynd, að sumt af mat er á
svipuðu verði hér og í Evrópu, en annað er miklu dýr-
ara og jafnvel margfalt dýrara. Talan 48% segir ekki alla
söguna um þann mat, sem lýtur afskiptum ríkisins.
Ef þetta hefði verið sundurliðað, hefði niðurstaðan
sýnt, að verðlag væri svipað hér á landi og í Evrópu,
nema á þeim vörum, sem njóta sérstakrar vemdar eða
þurfa að sæta sérstökum vemdartollum. Þá hefði nefnd-
in komizt að kjama málsins, sem hún ekki þorði.
Ekki þarf raunar nefnd tH að segja fólki, að sam-
keppni ræður verði. Þar sem einhvers konar vemd er í
spHinu, hvort sem það er sjálfvirk vemd á borð við fjar-
lægðarvemd eða tungumálavemd eða meðvituð vemd á
borð við aðgerðir ríkisins, verður vara dýrari.
Nefndin hefði getað fundið þetta út, ef hún hefði kært
sig um eða þorað. En þá hefði hún líka neyðzt tH að fara
eftir tilmælum skipunarbréfsins og ekki átt annars kost
en að leggja tH minnkun eða afnám vemdarstefnu ríkis-
ins, eins og hún kemur fram í höftum og toUum.
Þegar forsætisráðherra skipar nefnd, sem beinlínis er
falið að gera tiUögur um lækkun framfærslukostnaðar,
hljóta það að vera mikH vonbrigði fyrir hann eins og
marga aðra, að nefndin skyldi hlaupa frá verkinu af ótta
við að trufla valdamikla aðHa í þjóðfélaginu.
Hafa má tH marks um eymd Alþýðusambandsins, að
fuUtrúi þess skuli eiga aðHd að nefnd, sem hefur frum-
kvæði í að drepa lækkun vömverðs á dreif.
Jónas Kristjánsson

„Pess vegna þarf enginn aö velkjast í vafa um aö til dæmis stærri samkomustaðir eins og Kringlan koma
veirunni betur til skila en tii að mynda fáfarin bersvæöi," segir Haraldur meöal annars.
A, B og C
Það hefur örugglega farið fram
hjá fæstum að þjóðin okkar er
búin að liggja meira eða minna í
ástandi sem í daglegu tali kallast
flensa eða inflúensa. Ég sjálfur
varð meira að segja fyrir þeirri yf-
irskilvitlegu reynslu að lenda í
svona úrtaki. Rúmlega í lengri
tíma en ég bjóst við í fyrstu. Við
erum að tala um allar hátíðimar.
Það verður samt að segjast alveg
eins og er að slíkt ástand jók strax
trúarhitann og stillti mig inn á
réttu heilabylgjumar sem best er
aö vera á yfir hájólin. Að vísu er
erfitt að einbeita sér við lestur og
synda gegnum allt þetta bókaflóð
þegar líkaminn er undirlagður af
öðru eins óráði. En þeim mun
betra er að horfa á boðskapinn
sem berst okkur úr háloftunum í
gegnum gervihnött og alla leið inn
í sjónvarpið. Það er líka áberandi
hvað myndbandaleigur em opnar
oft og lengi yfir
hátíðimar.
Þjóðleg vís-
indi
Auðvitað var
ég eins og margir
búinn að heyra
minnst á og
meira að segja
hef ég hlustað á
heilu ræðurnar
um inflúensur.
Nú er svo komið
að þetta em í rauninni orðin mjög
þjóðleg vísindi sem flestir hafa
áhuga á. Enda fer hún ekki í
manngreinarálit heldur smeygir
sér inn um vit næst-
um því hvers sem
er. Flensan er orðin
reglulegur heimilis-
gestur og við erum
þess vegna búin að
gefa henni nafn og
líka nöfn. Það em
nefnilega nokkrar
tegundir. A og B og
C. Það er erfittt að
fullyrða eitthvað
ákveðið um þetta
allt saman en ein-
hvern veginn hef ég
samt á tilfinning-
unni að þessi til-
tekni flensufaraldur
sé skæðari nú en
fyrr. Að sjálfsögðu
era ákveðnar ástæð-
ur fyrir því. Eins og
fyrir öllu öðm. Það er morgunljóst
að með auknum samskiptum
manna í millum eykst smithætta í
réttum hlutfollum. Þess vegna þarf
enginn að velkjast í vafa um að til
dæmis stærri samkomustaðir eins
og Kringlan koma vei-
runni betur til skila en
til að mynda fáfarin
bersvæði. Loftræsti-
kerfi eru sömuleiðis
sterkur smitberi. Það
segir sig sjálft.
Viðkomustaöir
veirunnar
Nútímatækni býður
okkur upp á alls kyns
loft- og hitamyndir frá
ólíkum heimshornum.
Það ætti þar af leiðandi
fyrir löngu að vera
búið að hanna kort sem
sýnir ferli og hreyfing-
ar inflúensanna um til
dæmis höfuðborgar-
svæðið. Hæðir og lægð-
ir í mismunandi svæð-
isnúmerum. Hvernig þær dreifast
almennt. Slíkt er ofureinfalt í
framkvæmd og koma þá strax upp
í hugann veðurkortin sem við
erum vön að sjá í sjónvarpinu á
hverju kvöldi. Með þessu móti
gætu borgarbúar og fólk í öðrum
þéttbýliskjörnum landsins hagað
ferðum sínum með tilliti til við-
komustaða veirunnar sem slíkrar.
Þannig er auðvelt að forðast smit-
ið. Kortin gætu hreinlega komið
upp á skerminn eftir venjulegar
veðurfréttir.
Þetta er spuming um sjálfsagða
þjónustu. Og almennt öryggi. Mað-
ur skilur eiginlega ekki af hveiju
þetta er ekki fyrir löngu orðinn
hluti af okkar margrómaða raun-
veruleika. Haraldur Jónsson
„Nútímatækni býöur okkur upp á
alls kyns loft• og hitamyndir frá
ólíkum heimshornum. Þaö ætti
þar af leiöandi fyrir löngu aö vera
búiö aö hanna kort sem sýnir ferli
og hreyfingar inflúensanna um til
dæmis höfuöborgarsvæöiö. “
Kjallarinn
Haraldur Jóns-
son
myndlistarmaöur
Skoðanir annarra
Fátækt áhyggjuefni
„Engu að síður er tíundi hver íslendingur undir
fátæktarmörkum, samkvæmt skilgreiningu Félags-
vísindastofnunar. Fjórir af hveijum tíu í þessum lág-
kjarahópi era atvinnulausir. Þessi veruleiki er vera-
legt áhyggjuefni, sem samfélagið verður að staldra
við. Við megum ekki festast í því fari að töluverður
hluti þjóðarinnar búið við óviðunandi kjaralegar að-
stæður; aöstæður sem meirihlutinn, er betur býr,
virðist hafa takmarkaðan áhuga á að færa til betri
vegar þegar tekizt er á um skiptingu þjóðarkökunn-
ar.“ Úr forystugrein Mbl. 7. jan.
Engin ölmusa
„Það vill nefnilega svo til að gamalt fólk er fjöl-
mennasti hópurinn sem á allt sitt eða mestallt und-
ir ríkinu, það er elli- og örorkulífeyrinum. Þetta fólk
er ekki að fá ölmusu - eins og stjómvöld virðast
halda - heldur laun fyrir unnið ævistarf, laun sem
þetta sama fólk hefur þegar borgað með sköttum sín-
um og skyldum i rikissjóð og aðra opinbera sjóði.
Þess vegna er í raun verið að fara aftan að þessu
fólki með endalausri ranu skerðingarreglugerða frá
ríkisstjórninni."
Svavar Gestsson í Mbl. 7. jan.
Kvótakerfið dýrkeypt
„En dýrkeyptast fyrir landsbyggðina er kvótakerf-
ið og allt braskið sem því fylgir í sjávarútvegi. Fyrr
á áram byggðist atvinnulífið meðal annars á fram-
kvæði og atorku margra við sjóinn með rekstri lít-
illa og meðalstórra útvegsfyrirtækja. Það er liðin tíð.
Nú era það fáir og sterkir risar, sem í krafti kerfis
og pólitískrar vemdar hafa eignast sjóinn, fiskinn og
fólkið. Eignarhaldið er gersamlega lokað og allur að-
gangur öðrum en eigendum bannaður. Og eignar-
haldið gengur í erfðir. Það er einasta opnunin fyrir
nýja aðila að komast að auðlindinni.
Gunnlaugur Stefánsson í Alþýðubl. 7. jan.