Dagblaðið Vísir - DV - 17.01.1997, Blaðsíða 11

FÖSTUDAGUR 17. JANÚAR 1997
Sérstæðir tónleikar
Tónleikar Sinfóníuhljómsveitar íslands
í Háskólabíói í gærkvöld voru á vegum
Ríkisútvarpsins. Þar lék hljómsveitin þrjú
verk sem öll tengdust Suöur-Ameríku, en
auk þess var frumflutt nýtt verk eftir Þor-
kel Sigurbjömsson. Einsöngvari í því verki
var Ingibjörg Guðjónsdóttir sópran, en í
argentínskum konsert lék einleik landi tón-
skáldsins, Rafael Gintoli fiöluleikari.
Stjómandi var ítalskur, Flavio Emilio
Scogna.
Ríkisútvarpið tekur þátt í tónlistarsam-
starfi norrænna ríkisútvarpsstöðva og það
var, samkvæmt upplýsingum í fjölmiðlum,
í tengslum við það samstarf sem tónleik-
amir í gær voru haldnir. Efnisval á tón-
léika sem þessa hlýtur að vera að mörgu
leyti frjálsara en gerist á hinum hefð-
bundnu tónleikaröðum sem þarf að selja á
litlum markaði eins og hér. Efnisskráin
verður þannig sérstæð og á að vera þaö.
Hins vegar geta menn endalaust deilt um
það hvort frelsið hafi verið vel notað, hvort
markmiðin séu réttlætanleg og hvort þau
hafi náðst.
Impressione Brasiliane eftir Respighi er
ótrúleg samsuða af því sem í dag hljómar
sem hreinar klisjur. Fyrsti kaflinn varla
þolanlegm- undir hárómantískri þögulli
kvikmynd - hvað þá á tónleikum, annar
hlutinn eftirminnilegur fýrir óvenju mis-
heppnaða notkun á dies irae stefinu, síð-
asti hlutinn skástur fyrir fjölbreyttari hryn
og ákveðinn fínleik í útsetningunni fyrir
hljómsveitina.
Ballettsvítan Estancia eftir Ginastera
var lítið betri. Verkið ekki tónleikahæft
vegna endcdausra endurtekninga á ein-
földvun hugmyndum, en hugsanlega
hægt að skreyta það með góðum dansi.
Annars er hollt að heyra léleg eða klisju-
kennd verk, það neyðir mann til að
hugsa.
Alicia Terzian stundaði nám í tónsmíð-
um hjá áðurnefndum Ginastera þegar hún
samdi Fiðlukonsert i d- moll, þá aðeins rétt
rúmlega tvítug. Síðan eru liðin fjörutíu ár.
Terzian fer að mörgu leyti troðnar slóðir,
bæði hvað varðar form, efnivið og meðferð
hans, en verkið hefur margt til síns ágætis.
Það er í fullri stærð, enginn losaralegur
einþáttungur. Samloðun stefjaefnis og
hljómamáls er sterk, eins og langur fyrsti
kaflinn er gott dæmi um. Fegurð birtist í
verkinu í ýmsum myndum, eftirminnilegir
gegnsæir dúettar annars kafla. Konsertinn
gerir nokkrar kröfur til einleikarans sem
Gintoli stóð að mörgu leyti vel undir. Hann
mótaði vel og tónar hans og trillur oft mjög
hljómfallegar. En þessi heimur er harður
og það að detta út í miðju verki á áberandi
hátt verður því miður sennilega það sem
menn muna skýrast.
Tónlist
Sigfríður Björnsdóttir
Gylfaginning Þorkels Sigurbjörnssonar er
útsetning og úrvinnsla á söngverki fýrir
sópran og píanó með sama nafni. Þorkell
samdi verkið við textabrot sem hann sótti
í spænska þýðingu Luis Borges á texta
Snorra Sturlusonar. Fyrir valinu urðu lýs-
ingar á ásynjum, sem eru margar og mis-
jafnar. Þó að texti Gylfaginningar sé okkur
fæstum daglegt brauð, þá er næsta víst að
hann er okkur nær á íslensku en spænsku.
Að reyna að hlusta eftir nöfnum eins og
Lofn, Vár og Syn var nánast vonlaust. Bet-
ur hefði þurft að standa að flutningi verks-
ins, birta textann á spænsku og íslensku
með jafnvel athugasemdum um atburði í
tónlistinni til að tengja hana enn frekar
textanum.
Um tónlistina er það að segja að hún
hljómaði einfold og áferðin í meginatrið-
um mjúk. Formið byggir á textanum og
tónlistarleg framvinda er ekki áberandi,
samröðun smærri hugmynda frekar en úr-
vinnsla. Að því leyti er verkið skyldara
uppruna sínum, sönglaginu, en miðlinum
sem það þama birtist í. Hljómsveitin er
notuð sparlega og seint verður Gylfaginn-
ing Þorkels kölluð sinfónísk, en hún var
áheyrileg.
Mjög einfaldur talsöngsstíll er notaður
lengi framan af til að koma textanum til
skila. Söngkonan fær fá tækifæri til að láta
ljós sitt skína. Ingibjörg gerði þó vel. Rödd-
in hafði fallegan lit þó að bíósalurinn gerði
henni ljótan grikk með því að gleypa hljóm-
inn. Flutningurinn var öruggur og sannfær-
andi.
Sinfóníuhljómsveit íslands skilaði hlut-
verki sínu þetta kvöld með sóma og auk ein-
stakra hljóðfæraleikara átti stjórnandinn
auðvitað stóran hlut að máli. En forvitnilegt
verður að sjá hvemig efnisskráin verður
næst!
Frá vinstri: Flavio Scogna, Ingibjörg Guðjónsdóttir, Rafael Gintoli og Þorkell Sigurbjörnsson.
Tenór í þungavigtarriðli
Ólafur Árni Bjamason er vafalítið
„heitasti" tenórinn á íslandi i dag,
enda hefur hann mikla rödd og renn-
ir sér listilega upp á háu c-in hvenær
sem hann vill. Hann hélt tónleika í
Hafnarborg síðastliðið miðvikudags-
kvöld; á efnisskránni vom þrjú lög
eftir Sigvalda Kaldalóns, siðan létt-
Tónlist
Jónas Sen
meti úr óperettum eftir þriðja flokks
tónskáldin Kálmán, Lehár og Johann
Strauss, og loks þungavigtararíur eft-
ir Verdi, Puccini og Richard Strauss.
Um undirleikinn sá Ólafur Vignir Al-
bertsson.
Lögin eftir Sigvalda Kaldalóns eru
þekktar söngperlur, Þú eina hjartans
yndið mitt, Ave María og Leitin. Túlk-
un þeirra krefst töluverðra tilþrifa þó
um hálfgerða slagara sé að ræða, og
söng Ólafur Ámi þessi lög af miklu
listfengi.
Hann stóð sig líka nokkuð vel í
óperettuaríunum sem á eftir fylgdu -
flutningurinn var glæsilegur og nóg
af sterkum tónum sem oft virðist vera
það eina sem þarf til að kalla fram
sterk viðbrögð áheyrenda. Stundum
er eins og söngvari þurfi bara að hafa
nógu hátt til að vera hyfltur með brjálæðis-
legu lófataki og trylltum ópum, og víst er að
Ólafur Ámi söng flest með þrumuraust og lá
þá við að ekkert heyrðist í nafna hans við
slaghörpuna. En betur má ef duga skal; Ólaf-
ur Ámi hefði mátt vanda sig betur í þýska
Ólafur Árni Bjarnason er vafalítið „heitasti" tenórinn á íslandi í dag,
framburðinum í óperettuaríunum, og túlkun
hans á Als flotter Geist eftir Johann Strauss
- úr Sígaunabaróninum - var óttalega
klunnaleg. Flutningur þessarar aríu þarf að
búa yfir yndisþokka og léttleika; því miður
var Ólafur Ámi aflt of grófur og stirðbusa-
legur - svona næstmn
því eins og hann væri
að spila á fiðlu með
sandpappír.
Aríurnar sem á eftir
fylgdu voru á hinn bóg-
inn flestar ágætlega
fluttar. Þar má nefna
„Lunge da lei... De miei
bollenti spiriti" úr La
Traviata eftir Verdi og
„E lucevan le stelle“ úr
Tosca eftir Puccini sem
Ólafur Ámi söng frá-
bærlega vel og af mik-
illi innlifun. En
„Fontainebleau... lo la
vidi e al suo sorriso" úr
Don Carlo eftir Verdi
var fremur þjösnaleg og
skorti finlegu blæbrigð-
in sem hefðu gert há-
punkta aríunnar mun
áhrifaríkari.
Gallinn við svona
glæsilega rödd eins og
ðlafur Ámi hefur er sá
að söngvarinn fellur
gjaman í þá freistni að
skrúfa allt í botn aflan
tímann. Slíkt verður
leiðinlegt til lengdar;
háu c-in missa marks
og fara á endanum að
hljóma eins og hvert
annað píp. Sem betur
fer er Ólafur Ámi ungur og á uppleið; á
þroskinn ömgglega eftir að koma með árun-
um. Hann er efni í mikinn listamann ef
hann agar sig meira og tekst að kafa undir
yfirborð laganna sem hann syngur.
menning
11
PS
• • •
Áhugi á siðfræði
Það var gaman að sjá hve margir sýndu
áhuga þegar Listaklúbbur Leikhúskjallarans
hélt umræðufund um siðferðisspurningar í
Villiönd Ibsens. Húsið fylltist. Nokkrir fengu
að sitja i tröppunum gegn vægu gjaldi en ein-
hverjir urðu frá að hverfa.
Ekki varð fólk heldur fyrir vonbrigðum því
mörg spakmælin féflu af vömm heimspekinga
og guðfræðinga við paflborðið og Ólafur Gunn-
arsson rithöfundur ögraði þeim skemmtflega
með óvæntu sjónarhomi sínu á leikritið og
persónur þess.
Eini gallinn var hvað dagskráin varð löng
svona á virkum degi. Er ekki óþarfi aö hafa
hlé þessi kvöld? Altént ætti það að vera stutt.
Kostir og gallar tónlistarsam-
keppni
I grein í The European Magazine má lesa
um ýmsar hliðar á fýrirbærinu tónlistarsam-
keppni sem sagt er að sé vaxandi iðnaður. Ný-
lega vora tveir nýir aðilar í þessum bransa að
auglýsa keppni, báðir í London. Masterprize
er tónskáldakeppni og býður
sigurvegara 41.250 dali í
reiðufé og sex efstu sætum
tónleika og plötuútgáfu. Hin
keppnin er fyrir söngvara og
kennd við Wigmore Hall og
er ætlað að halda minningu
Schuberts á lofti. (Varla þarf
nú samkeppni til þess.)
Fyrstu verðlaun eru 20.000
dalir.
En með óteljandi sam-
keppnir kenndar við alla
siöastiiðiö hugsanlega tónsniflinga,
þjóðarleiðtoga og stofnanir -
var þá þörf fyrir fleiri, spyr
blaðið. Auðvitað er þaö tónlistarmanni til
framdráttar að hafa unnið eina slíka, en hvað
með afla hina sem bera byrðar tapsins? „Þetta
er vissulega fin leið til að vekja á sér athygli,“
segir 18 ára fiðlusnillingur, „en raunverulegur
hæfileikamaður vekur alltaf athygli fyrr eða
síðar.“ Dmitri Hvorostovsky sem heiílaði ís-
lendinga á Listahátíð í vor og sigraði í heims-
söngvarakeppninni í Cardiff 1989 segir hafa
vaknað við það daginn eftir að hann var orð-
inn frægur. En var það sigur'inn og söngurinn
sem gerði hann frægan eða frítt andlitiö og
sjarmerandi sjónvarpsframkoma, spyr blaðið.
Hvorostovsky er nokk sama: „Sigurinn gaf
mér ótrúlegt forskot."
Tónlistarkeppni er jafngömul tónlistinni
sjálfri, eins og lesa má um i grískum goösög-
um, og líklega þarf meira en lítið nöldur til að
koma þeim á kné.
Miklos Dalmay slgr-
aöi i islensku
keppninni TónVak-
anum
. haust.
Rétt skal vera rétt
Nú hefur Þjóðleikhúsið misst þolinmæðina
og sent fréttatilkynningu á fjölmiðla til að mót-
mæla auglýsingum Leikfélags íslands um að-
sóknarmet á Stone Free. t Þjóðleikhúsinu einu
hafa að
minnsta kosti
tiu sýningar
náð sambæri-
legum fjölda
sýninga og
áhorfenda, og
síðan era hin
vinsælu verk
talin upp, þar
á meðal Fiðl-
arinn á þak-
inu með 53
þús. áhorfend-
ur (og á að
endurtaka
leikinn í vor),
ínúk, 52 þús.,
Gæjar ogpíur,
47 þús., Næt-
urgalinn, 43
þús., Stundar-
friður, 38 þús.,
Vesalingamir
og Gauragang-
ur með um 35
þús. áhorfend-
ur. Kardimommubærinn hefur margslegið
metið og Þrek og tár hefur verið sýnt 78 sinn-
um fyrir um 33 þúsund áhorfendur og ekkert
lát á.
Við bíðum eftir upplýsingum frá L.R.
Gæinn og pfan kyssast ( Gauragangi
eftir Ólaf Hauk Slmonarson.
Umsjón
Silja Aöalsteinsdóttir
•................