Dagblaðið Vísir - DV - 24.03.1997, Blaðsíða 16

MÁNUDAGUR 24. MARS 1997 DV
Depurð og tregi
matarlistarinnar
viðfangsefhisins með öðrum hætti en myndlistin
gat nokkum tímann oröið og tengsl hennar við
tímann voru líka önnur. Ljósmyndin er heimild
um augnablik og sem slík geymir hún í sér bæði
fortíðartrega og fallvaltleikatilfmn-
ingu sem eykst með aldri
hennar. Hún sýnir með
einstökum hætti veröld
sem eitt sinn var.
Þetta er eitt af því sem
Þorri notfærir sér í mál-
verkum sínum. Hann vel-
ur ljósmyndir frá tilteknu
tímaskeiði og færir þær
yfir í hefð og tækni olíu-
málverksins með öllum
þeim einkennum sem tím-
inn býður upp á. í mál-
verkunum sjáum við ekki
bara þá tísku í matargerð-
arlist og borðbúnaði sem
ríkti á 5. áratugnum, held-
ur líka þá litgreiningar-
tækni og prenttækni sem
tíðkaðist á þessum tíma.
En hverju bætir málverkið
þá við blaðaijósmyndina
sem það er unniö eftir?
Það er þarna sem galdur-
inn í málverki Þorra ligg-
ur. Hann umbreytir hrárri
prenttækninni yfir í mjúk-
ar og malerískar sýnir,
sem búa yfir tragikómísk-
um trega sem er af öðrum
toga en fortíðartregi ljósmyndarinnar. Yfirfærsla
hans er ekki vélræn eftirgerð augnabliksins,
heldur má greina í henni trega-
blandinn þunga og undirtón sem
býr í sjálfú handverkinu og verður
ekki fundinn í venjulegum blaða-
ljósmyndum. Málverkið túlkar við-
fangsefnið með sínum sjáifstæðu
áherslum í efiii og pensilskrift og
fær okkur til að skynja það og upp-
lifa með nýjiun hætti. Þessi mál-
verk keppa ekki við raunsæisstað-
al ljósmyndarinnar, heldur vinna
þau út frá honum á sinn sjálfstæða
hátt. í stað þess að mynda augna-
blikið verður augnabliksmyndin
að efiiivið í handverk, sem verður
eins og hugleiðsla um fallvaltleik-
ann. Litbrigðin í rauðunni á
harðsoðnu eggi í undarlegri uppst-
illingu með súrsaöri gúrku og lifr-
arkæfú eða uppstfiling rækjunnar
á stífðri hrísgrjónaröndinni verður
að melankólískri og allt að því
harmþrunginni hugleiðingu um
fallvaltleika sem tilheyrir ekki bara efninu, held-
ur líka þeim væntingum og draumum
sem bundnir voru
Þorri
Hringsson
1997: Þrenns konar
ólegg; reyktur áll, skinka og llfr-
arkœfa.
viö þessa fagurfræðilegu og gastrónómisku
samsetningu.
Tengsl málverka Þorra við hina prentuöu ljós-
mynd koma glögglega í ljós þegar þau eru ljós-
mynduö og prentuð í dagblaði eins og DV. Þann-
ig ganga þau afturábak í gegnum það ferli sem
málverkið vitnar um. Eftirgerðin og fiölfóldunin
Myndlist
Olafur Gíslason
vindur ofan af úrvinnslu málverksins, þurrkar
burt hinn melankólíska undirtón og setur mynd-
ina aftur á núllpunktinn. Þaö er í bilinu á milli
þessara tveggja núllpunkta Ijósmyndarinnar sem
Þorri hefúr fundið gildi málverksins. Það er ekki
svo lítil uppgötvun.
Sýning Þorra er á Sjónarhóli, Hverfisgötu 12, til
30. mars.
Þorri Hringsson hefur látiö hafa eftir sér að
málverk hans upp úr The American Houswife’s
Cookbook frá 5. áratugnum sýni draumsýnir kyn-
slóöar stríðsáranna um líkamlega vellíðan. Það
má til sanns vegar færa, en sýningin vekur líka
upp þá spumingu, hverju málverkin bæta við
ljósmyndimar í bókinni, og hverju ljósmyndim-
ar bættu á sínum tíma við sjálft viðfangsefnið,
sem er matargerðarlist bandarískrar millistéttar
á þessum tíma. Hver er munurinn á málverkinu,
hinni prentuðu ljósmynd og sjálfum veisluréttin-
um sem við getum líka litið á sem myndræna
tjáningu í vissum skilningi?
Þessar spumingar færa okkur fljótt að flóknum
hugleiðingum um eðlismun á ljósmynd og mál-
verki, um inntak raunsæis og um samband
myndar, fyrirmyndar og áhorfanda.
Því hefur verið haldiö fram aö ljósmyndin sé
skilaboð án dulmálslykils og það sé einmitt þetta
sem skiiji á milli hennar og teikningar eða mál-
verks. Á meðan áherslur í teikningu og málverki
veröa eins konar lykill að tungumáli myndlistar-
innar, þá er ljósmyndin eins og vélræn yfirfærsla
af yfirborði hlutveruleikans yfir á tvívíðan flöt.
Hún túlkar því ekki viðfangsefhið með sama
hætti og málverkið eöa teikningin. Þessi mvmur
er þó ekki einhlítur, og víst höfum við mörg
dæmi um ljósmyndir þar sem blekkingum og
sjónhverfingum er beitt á meðvitaöan hátt til að
ná fram áhrifum eða túlkun á viðfangsefninu. í
slíkum tilfellum verður ljósmyndin að tungumáli
til tjáningar sem byggir á sínum duimálslyklum,
rétt eins og myndlistin.
Engu að síöur setti Ijósmyndin fram nýjan
staðal fyrir raunsæi á sínum tíma. Hún varð bók-
staflega að sönnunargagni um það hvort eitthvað
væri til í raunveruleikanum eða hefði gerst í
raun og veru. Hún varð á endanum staðgengill
Slldar-tartar meö salati.
Messías
Kór Langholtskirkju mun að
venju flytja meistaraverkið
Messías eftir
Handel á tónleik-;
um í Langholts-
kirkju á skír-
dag, 27. mars,
og fóstudaginn
langa, 28.
mars, og hefj-
ast tónleik-
amir kl. 16
báða dagana. Ein- __
söngvarar verða Ólöf KÖT
brún Harðardóttir sópran,
Sverrir Guðjónsson kontraten-
ór, Bjöm Jónsson tenór og Loft-
ur Erlingsson barítón.
Stjómandi kórsins er Jón
Stefánsson.
Hvers vegna kristin-
dóraur?
Á morgun kl. 13.05 er þáttur-
inn Hvað segir kirkjan? í umsjá
Ásdísar Emilsdóttur Petersen.
Þar verður rætt við Margréti
Hansen um fermingar fyrr á
öldinni og gildi trúarinnar, en
Margrét fagnaöi hundrað ára
afmæli sínu fyrir skömmu.
Auk þess verður rætt viö dr.
Einar Sigurbjömsson guðfræði-
prófessor um nýaldarhreyfing-
una og sr. Sigríöur Guðmimds-
dóttir flytur páskapistil.
Þátturinn verður endurtek-
inn að kvöldi fóstudagsins
langa.
Guðríður til London
Á skírdag verður leikritið
Heimur Guðríðar - Síðasta
heimsókn Guðríöar Símonar-
dóttur í kirkju Hallgríms - eftir
Steinunni Jóhannesdóttur sýnt
í Þýsku kirkjunni,
Christuskirche, viö Mont-
pelier Place í London,
að tilhlutan íslendinga-
félagsins þar í borg.
Sýningin hefst kl. 20.
Leikritið var frum-
sýnt á Kirkjulista-
hátíö í Reykjavík í
júní 1995
og
hefur
verið
sýnt
34
sinn-
um í
23 kirkjum um allt land, en
þetta er fyrsta utanlandsferð
hópsins.
Margrét Guðmundsdóttir og
Helga E. Jónsdóttir leika Guð-
ríöi á ólíkum aldri en Þröstur
Leó Gunnarsson leikur Hall-
grím Pétursson. Leikstjóri er
Steinunn Jóhannesdóttir.
Sumarást og
vetrarharmur
Schubert-hátíðin sem haldin hefur verið í safn-
aðarheimili Vídalínskirkju í Garðabæ er nú
hálfnuð. Siðastliðinn laugardag var komið að
einu mesta verki snillingsins, Vetrcirferðinni,
sem samanstendur af 24 lögum við ljóð eftir Wil-
helm Múller. Það var Hans Zomer bassabarítón
sem söng en Gerrit Schuil sat við slaghörpima.
Vetrarferðin fjallar um einmana ferðalang sem
kveður þorp sem hann hefur gist um tíma. Þegar
hann kom var vor og ástin blómstraði um sum-
arið. Svo brustu vonimar, og verkið hefst er
ferðalangurinn heldur út í nóttina, bitur í hjarta.
Þetta er mikifl harmasöngur, og mörg ljóðin
ganga að hjarta. Til dæmis þetta: „Án árangurs
leita ég að sporum hennar í snjónum þar sem við
vorum vön að ganga yfir engiö. Ég vil bræða snjó-
inn meö tárum mínum, en undir freranum er allt
sölnað og dautt. Hjarta mitt er eins og gaddfreðið
og þar situr mynd hennar, köld og stjörf.“ í efnis-
Tónlist
Jónas Sen
skránni er birt efnisleg þýðing á ljóðunum og er
tilvitnunin fengin þaðan.
Það er ekki á hvers manns færi að syngja Vetr-
arferðina eftir Schubert. Fyrir það fyrsta verður
mikill listrænn þroski aö vera fyrir hendi ef vel
á að fara; einnig þarf sérstaka rödd í hlutverkið.
Hún verður að vera mjúk og ómþýð, því ein-
hverskonar himnesk hlýja einkennir tónlist
Schuberts. Hans Zomer er greinilega fæddur tfl
að syngja þetta verk, hann hefur silkimjúka rödd
og ótrúlega sannfærandi, leikræna tflburði. Á
tónleikunum var hann með þvílíkan þunglyndis-
svip og sorg í augum að hann leit út eins og mað-
ur sem hefur ekki farið bara eina vetrarferð í líf-
inu heldur margar. Og það var svo sannarlega
við hæfi.
Listviðburð eins og þessa tónleika upplifir
maður ekki oft. Hans Zomer og Gerrit Schuil
tókst að halda hinni tregafuflu stemningu út afla
tónleikana, þar til vetrarharmurinn náði há-
punkti í síðasta laginu, Die Leiermann - Líru-
kassakarlinum. Það segir frá karli sem snýr í sí-
feflu sveifinni á lírukassanum þó enginn vflji
hlusta á hann og enginn gefi honum aura. Hann
stendur bara á svellinu, stjarfur og starandi.
Þetta lag er eitt hið magnaðasta sem Schubert
samdi, og var það stórfenglega flutt á tónleik-
unum. Allt sem á undan var gengið kristallaðist
einhvemveginn og small saman, og gerði að verk-
um að þessir tónleikar munu lifa í minningu und-
irritaðs mn ókomna tíð.
Barnaorðabók
Út er komin Stóra orðabókin
fyrir 2-4 ára böm. Þetta er
harðspjaldabók með myndum
af afls konar fyr-
irbærum úr lífi
lítilla barna,
innanstokks-
munum,
verkfærum,
leikfóngum,
áhöldum,
dýmm,
ávöxtum,
og
og er hver flokkur
sér á opnu. Heiti hlutanna eru
undir myndunum og er bókin
ætluð tfl jpess að auka oröaforða
bamanna.
Útgefandi er Skjaldborg og
Kolbrún Benediktsdóttir þýddi.
Umsjón
Silja ASalsteinsdóttir