Dagblaðið Vísir - DV - 01.10.1998, Page 17

FEMMTUDAGUR 1. OKTÓBER 1998
17
j™'.er ódýrast
tWSRSÆa:?
°g skyrta
Hoftshrað-
hrelnsun
Vasapeningar barna og unglinga:
Uppeldi hjá Pétri
Margir foreldrar eiga erfitt með
að ákveða hvort og hversu mikið
börn þeirra eiga að fá i vasapen-
inga. Sumir eiga líka erfitt með að
halda uppi aga og fá börnin til að
hlýða. Pétur Blöndal þingmaður
notar eftirfarandi aðferðir til að
kenna börnum hlýðni og gildi pen-
inga. „Aðferðir mírxcu: felast í því að
í stað þess að banna bömum eitt-
hvað á að lokka þau til þess að gera
það, þ.e. vera strangur á jákvæðan
hátt en ekki neikvæðan," segir Pét-
ur um inntak uppeldisaðferða sinna
sem hann notar við uppeldi á Bald-
ri, níu ára gömlum syni sinum.
Hvatning á
morgnana
Baldur, sonur Péturs, fær 200
krónur á viku í vasapeninga en
getur unnið sér inn
peningaverðlaun í viðbót
með því að leysa ýmis verk-
efni. „í fyrravetur
fékk hann t.d.
ákveðna upphæð á
morgnana ef hann
gat klætt sig á inn-
an við tíu minút-
um. Það virkaði
mjög vel enda héld-
um við vel utan
um þetta
verkefni
hans. Eft-
ir fjórar
vikur
var hann svo sjálfur farinn að
klæða sig og búa um rúmið á hverj-
um degi.“
Mikið álag hvílir oft á foreldrum
sem þurfa að hlaupa á milli her-
bergja á morgnana til þess að vekja
bömin sem vilja kúra lengur. En
Pétur kann ráð við því. „Sonur
minn fékk tíu krónur fyrir að ná að
slökkva á vekjaraklukkunni sinni á
undan mér. Síðan
fékk hann 20
krónur fyrir
að klæða
sig á
i n n a n
við tíu
mínútum." Baldur getur því unnið
sér inn 30 krónur á morgni eða 210
krónur á viku og þar með rúmlega
tvöfaldað vasapeningana sína.
Þessar reglur vom allar samdar í
samráði við Baldur sjálfan.
Virkt aðhald
Enn eitt dæmið um árangur af
aðferð Péturs var að hann bauð
syni sínum að æfa sig í 20 mínútur
samfleytt á hverju kvöldi að halda
rétt á blýanti í stað þess að nota alla
hendina við að skrifa eins og
sumum börnum er tamt Feðgarnir
tóku verkefnið alvarlega því Baldur
lagði sig fram um að halda rétt á
blýantinum. Ef honum varð á í
messunni tapaði hann tíu krónum
af þessum þrjátíu krónum. „Þetta
gekk mjög vel og var jákvætt fyrir
hann þvi hann græddi alltaf á
þessu. Kúnstin er því sú að fá
krakkana til að gera eitthvað
gegn einhverri umbun, t.d. að þau
fái að horfa á ákveðinn þátt í
sjónvarpinu sem þau gera
jafnvel hvort sem er,“
Unglingar fjár-
frekir
Pétur Blöndal telur þörf á að kenna
börnum að fara með peninga.
Að mati Péturs eykst vand-
inn við vasapeningana
mikið þegar börnin komast
á unglingsaldur og fjár-
þörfin verður meiri. „Að-
alvandinn við að ákveða
upphæð vasapeninga er
þegar um vasapeninga
unglinga er að ræða.
Eiga þeir að vera 10.000
krónur eða 500 krón-
ur á viku? Pétur tel-
ur hærri upphæð-
ina vera alltof háa.
Hann telur einnig
rétt að krakkar noti
þá peninga sem þeir
vinna sér inn á
sumrin og nýti þá
sem vasapeninga
fram eftir vetri. „Mér finnst
vanta ákveðna umræðu um ung-
lingana. Það er stundum eins og
unglingamir hafi miklu meiri fjár-
ráð en foreldramir því foreldramir
leyfa sjálfum sér ekki sama munað
og þeir leyfa unglingunum sínurn."
Pétur veltir einnig þeirri spumingu
upp hvað bömin eiga að kaupa
fyrir vasapeningana: Eiga
peningarnir að fara i sælgæti. bíó,
fot eða jafnvel nesti og strætókort?
Reglur um
vasapeninga
Pétur telur nokkuð skorta á al-
menna umræðu um vasapeninga
bama og unglinga. Foreldrar hafi
engar fyrirmyndir i þessum efnum
og viti því ekki hvað sé hæfileg upp-
hæð á viku eða hvað sé of mikið.
„Málið er það að þegar krakkar fá
vasapeninga eiga þeir sjálfir að
kaupa sér ákveðna hluti, t.d. sæl-
gæti eða fara í bíó. Með því að setja
nokkra hluti inn í vasapeningana
læra krakkar að velja og hafiia því
það er ekki hægt að gera allt fyrir
vasapeningana."
Pétur hefur haft þá stefnu að gefa
börnum sínum vasapeninga frá um
fjögurra ára aldri. I fyrstu á upp-
hæðin að vera lítil, t.d. 50 krónur á
viku, en eykst svo meö ámnum.
„Foreldrar em örugglega á mjög
mismunandi skoðunum um hvenær
hæfilegt sé að fara að gefa bömum
vasapeninga. Sumir gefa jafnvel
aldrei vasapeninga og telja þá leiða
til peningahyggju. En þá er greitt
fyrir t.d. hverja bíóferð sem leiðir
til þess að bömin nauða stöðugt. Ég
tel hins vegar að það sé nauðsynlegt
fyrir böm að læra að fara með pen-
inga. En það gildir um þessar
reglur eins og aðrar að það
verður að fara eftir þeim,” segir
Pétur Blöndal að lokum.
-GLM
Of salt
í súpur og pottrétti er best að
setja nokkrar sneiðar af hráum
kartöflum sem hent er að lokinni
eldun. Þá hafa kartöflumar sog-
ið í sig saltið.
Annað ráð í sömu rétti er að
setja sína hvora skeiðina af epla-
ediki og sykri út í eða að bæta
bara sykri út í.
Brakandi
morgunkorn
Herða má deigt morgunkorn
og kex með því að setja það á
bökunarpappír og setja í ofn í
nokkrar minútur.
Ef kartöfluflögurnar tapa
ferskleika sínum er gott að setja
þær undir ofnagrillið í smá-
stund. Gætið þess að brenna þær
ekki.
Veturinn er á næsta leiti og því em væntan-
lega margir búnir að dusta rykið af vetraryfir-
höfnum og öðrum flíkum sem lágu inni í skáp í
sumar. Þeir sem hyggjast láta fagmenn hreinsa
flíkur sinar ættu að hafa í huga mismunandi
verð og þjónustu fatahreinsana. Neytendasíðan
kannaði hvað kostar að hreinsa fimm flíkur:
jakkaföt, skyrtu, síða ullarkápu og heila lopa-
peysu, í tíu fatahreinsunum á höfuðborgarsvæð-
inu.
Fyrirtækin sem könnuð vora em: Fatahreins-
un Kópavogs, Fönn, Hreinn, Kjóll og hvítt, Fata-
hreinsunin Nóatúni, Glitra, Holtshraðhreinsun,
Hraði, Nýja efnalaugin og Hvíta húsið.
Svo virðist sem meðferðin á flíkunum sé í flest-
um tilfellum svipuð. Fyrst er
leitað að blettum og þeim
náð úr með viðeigandi
efnum, síðan er flik-
in hreinsuö (oft-
ast þurr-
hreinsuö)
og síðan
g u f u -
pressuð ef
hún hefur
komið al-
veg hrein
úr hreins-
uninni,
annars er
flíkin
hreinsuð
aftur.
B i ð -
t í m i
eft- ------—
ir flíkunum
var mislangur eftir fyrirtækjum. Flestir
vom tilbúnir að afhenda fötin samdægurs ef mik-
ið lá við en annars var biðtíminn misjafn. Hjá
Fatahreinsun Kópavogs, Kjól og hvítu, Nýju efna-
lauginni og Holtshreinsun máttu viðskiptavinir
búast við um eins dags bið eða minni. Hjá Hvíta
húsinu, Hreini, Nóatúni, Glitru og Hraða var bið-
in að meðaltali 11/2 dagur. Hjá Fönn var biðtím-
inn hins vegar að meðaltali þrír dagcir.
Af þeim stöðum sem kannaðir vom reyndist
Verðkönnun á fatahreinsunum:
Hrein og fín I vetur
ódýrast að hreinsa ullarkápu, lopapeysu,
jakkaföt og skyrtu saman í Holtshreinsun
á 2955 krónur. Þar á eftir kom Hvíta hús-
ið með sama pakka á 2960 krónur. Fata-
hreinsunin Nóatúni, Hraði, Fatahreinsun
Kópavogs, Hreinn, Glitra og Kjóll og hvítt
buðu síðan hreinsun á þessum flíkum á
3000-3060 krónur. Lestina ráku svo Fönn,
sem hreinsar áðurtaldar flíkur fyrir 3210
krónur, og Nýja efnalaugin sem hreinsar
flíkurn-
ar fyrir 3525
krónur.
Þjónusta fatahreinsananna er talsvert mismun-
andi. Á öllum stöðunum, nema hjá Fatahreinsun-
inni Nóatúni, Nýju efnalauginni og Hraða, em
festar tölur sem losna við hreinsunina. Hjá Kjóli
og hvítu og Glitru er sérstaklega tekið fram að
gert sé við fald, t.d. á kápu, sem losnar við hreins-
un. -GLM
Niður-
sneiddir ávextir
Veltið nýsöxuðum ávöxtum
upp úr sítrónusafa, þá heldur
hann lit sínum. Safi hálfrar
sítrónu nægir fyrir 1/4—1/2
ávöxt. Einnig má dýfa ávöxtun-
rnn í bolla af sykurlegi sem er
soðinn saman úr sykri og vatni
(til helminga).
J
Veturinn er á næsta leiti og því rétt að hafa
jakkafötin hrein og strokin fyrir komandi árshá-
tíðir og önnur veisluhöld.
Gömul raftæki
Til að losna við gula slikju af
hvítum heimilistækjum má
reyna eftirfarandi: Blandið sam-
an: 1/2 bolla af bleikiefiii, 1/4
bolla af matarsóta og 4 bollum af
heitu vatni. Berið á með svampi
og látið bíða í 10 mínútur. Skolið
síðan og þumkið vel.
í staðinn fyrir bón má nota
sótthreinsunarspritt til að fægja
hluti. Einnig má mota blöndu af
vatni og ammoníaki til þess eða
einfaldlega sódavatn. -GLM