Dagblaðið Vísir - DV - 11.01.1999, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 11. JANÚAR 1999
15
Meinlegt misræmi
Fyrir nokkru bárust
þær fregnir, ekki með
öllu óvæntar, að upp-
víst hefði orðið um
fjármálaóreiðu sem
skipti tugmilljónum
króna hjá Pósti og
síma á árunum
1992-1996, meðan fyrir-
tækið var rikisrekið
og heyrði beint undir
samgönguráðherra.
Um var að ræða ferða-
kostnað og risnu sem
engin skynsamleg
skýring fékk réttlætt.
Enn hrikalegri voru
fréttimar af sukkinu
og óráðsíunni hjá Flug-
málastjóm á sömu
ámm, ferða- og risnu-
kostnaður svo stjam-
fræðilegur að maður átti erfitt
með að trúa eigin eyrum. Fréttim-
ar heyrði ég í Ríkisútvarpinu, en
fann hvorki leiðara né fréttapistla
um málið í dagblöðum sem ég sá,
og kann að hafa verið mín sök.
Allavega hefur verið undarlega
hljótt um bæði þessi mál.
Skömmu síðar fengu landsmenn
þær gleðifréttir að Finnur Ingólfs-
son viðskiptaráðherra hefði haft
forgöngu um starfslokasamninga
við sex bankastjóra ríkisbank-
anna, Landsbanka og Búnaðar-
banka, sem skuldbatt almenna
skattgreiðendur til að standa þeim
skil á 500 milljónum króna, að
meðaltali rúmum 83 milljónum á
mann!
Vantaði aukafjárveitingu
Þetta er rifjað upp að gefnu til-
efni, þvi nokkru áðuren almenn-
ingur frétti af fyrrgreindri ráðstöf-
un opinberra fjármuna, urðu þau
tíðindi að umþaðbil 2000 stúdentar
voru sviptir lestraraðstöðu í húsa-
kynnum Háskóla fslands vegna
tölvuvæðingar og annarrar hag-
ræðingar. Þeir voru nánast settir
útá Guð og gaddinn. Á næsta leiti
stóð hinsvegar nýreist og há-
timbruð Þjóðarbókhlaða með lestr-
araðstöðu i glæstum salarkynnum
sem hæglega rúmuöu námfúsa
stúdentana. En bókhlaðan var
hvorki opin á kvöldin né um helg-
ar.
Háskólayfirvöld vildu eðlilega
gera samkomulag við forráða-
menn Þjóðarbókhlöðu um betri
nýtingu húsnæðis-
ins á kvöldin og um
helgar, sem var auð-
sótt mál, nema
hængurinn var sá,
aö opinber fjárveit-
ing var af svo skorn-
um skammti, að
ekki var hægt að
verða við tilmælum
háskólamanna nema
með aukafjárveit-
ingu sem nam ein-
um 14 milljónum
króna.
Þar stóð hnífurinn
i kúnni frammundir
áramót, þegar gert
var samkomulag um
nauðsynlega fjár-
veitingu, þannig að
stúdentar fá um-
beðna aðstöðu á nýbyrjuðu ári. Á
haustmisseri máttu þeir hinsvegar
éta það sem úti frýs.
Innantóm orð?
Á hátíðis- og tyllidögum halda
landsfeðurnir gjama hástemmdar
skálarræður um nauðsyn aukinn-
ar og betri menntunar; um
mannauðinn sem efla beri og
ávaxta með fjölbreytilegri upp-
fræðslu til að tryggja framtíð þjóö-
arinnar; um upplýsingasamfélagið
sem þróist með flughraða og krefji
hvern einstakling um látlausa
endurmenntun, vilji hann halda
velli og valda hlutverki sínu í ný-
heimi næstu aldar.
Allt eru þetta falleg orð og þarf-
ar áminningar, en stundum grípur
mann sú óþægilega tilfinning, að
staðfest sé óbrúandi djúp milli
orða og athafna. Sé það rétt sem
skáldið sagði, að vilji sé allt sem
þarf, þá má gera því skóna að hug-
ur fylgi fráleitt máli þegar ráða-
menn þjóðarinnar stíga á stokk og
strengja þess heit að stuðla að
menntum, mannviti og manndáð í
landinu.
Eða hvemig ber að túlka þá
furðusögu, að einar litlar 14 millj-
ónir króna skyldu
ekki þegarístað
vera tagltækar til
að ráða bót á
verulegum vand-
kvæðum 2000
bókfúsra náms-
manna, á sama
tíma og 500 millj-
ónir króna af al-
mannafé vom
með nokkmm
pennastrikum af-
hentar sex vell-
auðugum embættismönmun sem
ýmist hverfa að öðrum hálauna-
störfum eða setjast í helgan stein
með mánaðarleg eftirlaun sem
nema margföldum árslaunum
þeirra sem raunverulega skapa
verðmætin í landinu?
Sigurður A. Magnússon
„Á næsta leiti stóð hinsvegar nýreist og hátimbruð Þjóðarbókhlaða með lestraraðstöðu í glæstum salarkynn-
um sem hæglega rúmuðu námfúsa stúdentana."
Kjallarinn
Sigurður A.
Magnússon
rithöfundur
„Sé það rétt sem skáldið sagði,
að vilji sé allt sem þarf, þá má
gera því skóna að hugur fylgi frá■
leitt máli þegar ráðamenn þjóðar•
innar stíga á stokk og strengja
þess heit að stuðla að menntum,
mannviti og manndáð í landinu
„Dómsdagur" íslendinga
Það hefur löngum þótt lítil-
mannlegt að svívirða látið fólk. -
Ég er feginn að margir góðir menn
telja sýningu sjónvarpsleikritsins
Dómsdags á jólunum vera einstakt
og einangrað hneyksli og æru-
meiðcmdi gagnvart einstaklingum
sem geta ekki borið hönd fýrir höf-
uð sér þar sem þeir eru látnir. Ég
óska þess að það
fólk sem gagnrýnt
hefur verkið fái
góðar undirtektir. -
Einar Benediktsson
sendiherra, sonar-
sonur Einars
skálds, og Davíð
Scheving Thor-
steinsson forstjóri
hafa báðir skriflega
farið fram á leið-
réttingu og opin-
bera afsökunar-
beiðni þeirra sem
stóðu að þessu. Það er afar eðlileg
og tímabær beiðni.
Annað áhyggjuefni
Ég hef persónulega ekki síður
áhyggjur af því sem mér finnst
vera hneigð of margra einstak-
linga til þjóðníðs. Þjóðníð sem
þeim leyfist síðan að spúa yfir al-
þjóð i fjölmiölum. Ég nefni aðeins
í þessu sambandi margþátta sjón-
varpsefni fyrir fáeinum árum þar
sem svívirðilega var vísvitandi
logið upp á íslendinga fyrr og sið-
ar og söguleg atriði útfærð til að
níða íslensku þjóðina á allan hátt.
Höfundur endaði síðan sora sinn
meö því að lýsa yfir að hans
heitasta ósk væri að hann hefði
verið fæddur Grænlendingur í
stað þess að vera íslendingur. -
Sem ætti að lýsa innræti manns-
ins sem var „óþekktur blaðamað-
ur“ og að mínu mati engan veginn
fær um að fara með slíkt efhi.
Margar hendur eru á plógnum
Það sem um er að ræða er þó
ekki bundið aðeins einum og ein-
„Einar Benediktsson sendiherra,
sonarsonur Einars skálds, og Dav-
íð Scheving Thorsteinsson for-
stjóri hafa báðir skriflega farið
fram á leiðréttingu og opinbera
afsökunarbeiðni þeirra sem stóðu
að þessu. - Það er afar eðlileg og
tímabær beiðni.“
um einstaklingi því
það þarf aö fjárfesta
mikið i slík verkefni.
Leikarar þurfa að fást
til að leika í þessu, að-
stöðu þarf til aö vinna
þetta og fjölmiðlar
þurfa að fást til að
flytja efnið, jafnvel við
ærinn kostnað. Sví-
virðing ofan á svívirð-
ingu er síðan sú að al-
menningur er látinn
borga brúsann með
skattpeningum sín-
um. Hér eru aðeins
nefnd tvö atriði af
miklum fjölda sem
fjölmiðlar hafa borið á
borð fyrir almenning. “
Að visu kemur þetta
oftast fram í greinum ein-
staklinga og er því kannski að
vissu leyti einstaklingsbundið en
engu að síður er of grunnt á þess-
ari þjóðníðingslund hjá of mörg-
um til að hægt sé að virða vanda-
málið að vettugi.
Látum af níðinu
Það má vera að ekki sé um
skipulagt „samsæri" að ræða gegn
æru íslensku þjóðarinnar en ég er
sannfærður um að það sé íslend-
Kjallarinn
ingum vert að vera á
varðbergi gegn hin-
um umrædda
þjóðarósóma.
Sem gagnráðstöf-
un gegn þjóðníðinu
og ærumeiðingu lát-
ins fólks þá legg ég
til að langvarandi
átaki sé komið á fót
í skólum og fjölmiðl-
um landsmanna til
að upphefja kosti
þeirra íslendinga
sem fyrr og síðar
hafa verið í háveg-
um hafðir í stað
þess að draga sífellt
fram allt það nei-
kvæða þótt viðkom-
andi hafi sannan-
lega tengst sliku á sínum æviferli.
Við eigum að einbeita okkur að
því að efla og rækta það sem er
best og göfugast í fari íslensku
þjóðarinnar. Ekki standa í land-
lægum sora sem er svo nærtækur
hjá sumum misheppnuðum ein-
staklingum sem virðast þrífast á
níði sínu. Gleymum heldur ekki
að minnast fegurðar og hinna
miklu kosta okkar ástkæra fóður-
lands, íslands.
Helgi Geirsson
Helgi Geirsson
framkvæmdastjóri
Með og
á móti
Munu menningarhús koma
landsbyggðinni til bjargar?
Tómas Ingi Olrlch
alþingismaöur.
Mikilvægt
framlag
„Menningarmiðstöðvar munu
að vísu ekki „bjarga landsbyggð-
inni“ en þær koma til með að vera
mikilvægt framlag til byggða
mála. Það hefur verið sýnt fram á
að menningar-
mál og afþrey-
ing eru hluti af
þeirri þjónustu
sem fólk metur
mjög mikils
þegar það velur
sér búsetu.
Mikil menn-
ingarstarfsemi
á sér stað um
allt land og er
full ástæða til að hlúa að henni,
Miðstöðvar, eins og þær sem hér
er verið að ræða um, munu
styrkja þessa starfsemi mjög veru-
lega og ýta undir menningarstarf-
semi hver á sínu svæði.
Menningarmiðstöðvarnar
munu hafa mikil áhrif á aðra
starfsemi, ekki síst á menntastofn-
anir, Þær munu því stuðla að því
að bæta umhverfi mennta- og
menningarlífs á landsbyggöinni.
Það er hins vegar rétt að skoða
einnig hvémig er hægt að ýta
undir ráðstefnuhald á landsbyggð-
inni, ekki síður en í Reykjavík.
Landsbyggðin hefur ekki þróast
sambærilega og höfuðborgarsvæð-
ið að því er þetta varðar. Því þarf
að skoða sérstaklega hvort menn-
ingarmiðstöðvar gætu gegnt hlut-
verki i því tilliti."
Stýring á
menningu
ofan frá
„Ég hef ekki sannfæringu fyrir
því að þetta muni laga stöðu
landsbyggðarinnar. Þetta er stýr-
ing á menningu ofan frá þar sem
merm ætla sér að þvinga fram ein-
hverja menn-
ingu. Nú er það
þannig að
menning er eitt-
hvað sem
sprettur af
sjálfu sér eða
ætti að gera
það. Fólk úti á
landsbyggðinni
hefur víðast
hvar haft mjög
líflegt félagslíf og oft og tíðum líf-
legra en í Reykjavík, sérstaklega á
veiurna, þrátt fyrir skort á slikum
menningarmiöstöðvum.
Ég held að svona stýring ofan
frá gefi ekki nægilega góða raun.
Það væri mikiö betra að hvetja
menn með öðrum hætti til dáða
þannig að frumkvæði einstak-
lingsins væri virkjað en ekki
frumkvaeði opinberra aðila.
Svo má líka líta til þess að þeg-
ar verkéfnið fer í gang eykur það
störf í menntamálaráðuneytinu í
Reykjavík. Þar þarf hugsanlega aö
bæta við manni og öðrum. Svo
fara arkitektar að hanna og verk-
takar að bjóða í, líklegast frá
Reykjavík. Dæmin sýna að vöxtur
ríkisins verður yfirleitt í Reykja-
vík og því ætti landsbyggðar-
stefna að miða að minni ríkisum-
svifum en ekki aukningu þeirra
eins og hér er stefnt að.“ -SJ
Pótur Blöndal al-
þingísmaður.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@centrum.is