Dagblaðið Vísir - DV - 12.01.1999, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 12. JANÚAR 1999
Frjálst, óháð dagblað
ÚtgSfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11, 105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar flölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Snúið út úr kvótadómi
Ef ríkisstjórnin og meirihluti Alþingis túlkar á réttan
hátt kvótadóm Hæstaréttar, var óþarfi að vera jafnframt
með fýlu í garð réttarins. Ef Hæstiréttur vildi efla og út-
víkka einkaeign manna á þjóðarauðnum, þurftu stuðn-
ingsmenn einkaeignar ekki að kvarta og kveina.
Ríkisstjórnin og meirihluti Alþingis hafa ákveðið að
túlka kvótadóminn sem tæknilegan aðskilnað veiðileyfa
og veiðiheimilda. Alþingi er að afgreiða frumvarp, þar
sem skip og eignarhald á skipum eru eins og áður grund-
völlur fiskveiða. Sægreifaveldið er eflt í sessi.
Þar sem þessir stjórnmálamenn voru áður búnir að
velja Hæstarétti hin verstu orð, má fullyrða, að kvóta-
dómurinn hafi ekki verið þeim eins hagstæður og ætla
mætti af tæknibreytingum nýja lagafrumvarpsins. Þeir
hafi bara ákveðið að kúga Hæstarétt til hlýðni.
Með setningu nýju laganna deyfir Alþingi fyrri
ákvörðun um, að fiskimiðin séu þjóðareign. Alþingi er
löggjafarvaldið í landinu og getur orðað ný lög á þann
hátt, að það víki til hliðar orðalagi fyrri laga. Með nýju
lögunum er skákað brott fyrra ákvæði um þjóðareign.
Hingað til hefur Hæstiréttur haft skjól af orðalagi fyrri
laga um þjóðareign á fiskimiðunum. Eftir nýja túlkun
meirihluta Alþingis hefur rétturinn ekki lengur sama
skjól af þessu orðalagi. Hann verður hér eftir að vísa til
stjómarskrárinnar, ef hann vill halda frekara andófi.
Alþingismenn hafa fengið tækifæri til að skjótast heim
í hémð yfir hátíðamar. Þeir vita því sjálfsagt, hvað þeir
geta boðið kjósendum rétt fyrir kosningar. Þeir telja
greinilega, að kjósendur séu sáttir við afnám þjóðareign-
arinnar eins og hún birtist í nýja lagafrumvarpinu.
Samt eru sífellt að berast fréttir af flutningi kvóta milli
hafna og héraða. Útgerðarfélög ganga kaupum og sölum.
Hér eftir mun kvótaréttur á trillum ramba á sama hátt
um landið. Fólk mun hér eftir sem hingað til vakna upp
við, að frystihúsi og fiskvinnslu hefur verið lokað.
Þótt fmmvarpið geri ráð fyrir, að örlítill kvóti verði
tekinn frá handa sveitarfélögum, sem hafa farið illa út úr
tilflutningum kvóta, breytir það ekki meginstraumi
þróunarinnar, að kvóti safnast smám saman á færri
hendur og flytzt úr fámennum plássum.
Sennilega hefur stuðningsmönnum sægreifakerfisins
tekizt að telja kjósendum í sjávarplássum trú um, að
kerfið þjóni hagsmunum þeirra, jafnvel þótt augljóst sé,
að kvóti, sem bundinn er við sægreifa, flytzt með
sægreifum, hvert á land sem þeir fLytja reksturinn.
Einn daginn er Djúpivogur fórnardýrið, annan er það
Breiðdalsvík. Einn daginn er Flateyri fórnardýrið, annan
daginn er það Patreksfjörður. Smám saman skríður
kvótinn til stærri byggðarlaga og endar hjá nokkrum
stórum útgerðarfélögum, sem flytja til Reykjavíkur.
Hins vegar skiptir raunveruleikinn ekki máli, heldur
það, sem fólk ímyndar sér eða fólki er talin trú um.
Þannig skiptir máli, að þingmenn stjórnarflokkanna
hafa komizt að raun um það heima í héraði, að þeir geta
leyft sér að treysta og víkka sægreifakerfi fiskveiða.
Þetta endar með því, að Hæstiréttur getur ekki sótt
hagsmuni þjóðar, sem vill ekki sækja þá. Ef fólkið í
sjávarplássunum er svo fávíst, að það heldur sig geta
haldið sægreifum hjá sér til eilífðarnóns, verður það
bara að fá að reka sig á kaldan raunveruleikann.
Með sama áframhaldi mun ríkisstjórn og meirihluta
Alþingis takast að snúa út úr kvótadómi Hæstaréttar og
flytja okkur enn íjær þjóðareign á fiskimiðum.
Jónas Kristjánsson
Erfðatækni, draumur eða martröð? eftir dr. Mae Wan Ho. - Greinarhöfundur ráðleggur þeim sem í alvöru hafa
áhuga á þessum vísindum að nálgast bókina og lesa hana vandlega.
Áramót
þjóðum módel af ís-
lenska stjórnkerfinu.
Af hverju ekki að
leigja út stjórnmála-
menn, t.d. til Rúss-
lands? Jeltsín gæti
komið í hressingar-
dvöl á Heilsuhælið í
Hveragerði á meðan
Davið settist að í
Kreml ásamt „vísinda-
tnönnum" sínum og
leysti efnahagsvanda
Rússa með íslenskum
aðferðum.
Biskupinn sá ástæðu
tii að vara við þeirri
ógn sem mannkyninu
stafar af tvíeykinu
tæknihyggja og auð-
„Af hverju ekki að leigja út
stjórnmálamenn, t.d. til Rúss-
lands? Jeltsín gæti komiö í
hressingardvöl á Heilsuhælið í
Hverageröi á meðan Davíð sett-
ist að í Kreml ásamt „vísinda-
mönnum“ sínum og leysti efna-
hagsvanda Rússa með íslensk-
um aðferðum.
Kjallarinn
Árni Björnsson
læknir
Það hefur vissa
kosti að fá um-
gangspest á stórhá-
tíðum. í stað þess að
þræða góðbú vina og
ættingja og sitja
veislur og í stað þess
að nýta gott veður til
útivistar dæmist
maður til að liggja
undir sæng og
hlusta á frammá-
menn þjóðarinnar,
fyrrverandi og nú-
verandi, hella úr
skálum visku sinnar
og reyna að svara
misgáfulegum
spumingum fjöl-
miðlafólks.
Svo gefst tími til
að lesa.
Mér fannst forset-
inn fara meira með
löndum en stundum
áður og að sjálfsögðu
bar ávarp hans
merki þeirrar sáru
lífsreynslu sem hann
og fjölskylda hans
urðu fyrir á árinu.
Hann spurði veiga-
mikilla spurninga
um gildi. Spurninga
sem aldrei hefur ver-
ið þýðingarmeira að svara en nú
þegar þjóðfélagi okkar er stjórnað
í anda kreddubundinnar frjáls-
hyggju sem metur öll gildi við
málmhljóð gullsins.
Ávarp forsætisráðherrans bar að
vonum málmblæ gullsins sem
hafði að baklýsingu birtu
erfðanorðurljósanna, sem hann var
nýbúinn að láta alþingismenn sam-
þykkja frumvarp um að selja er-
lendum áhættufjárfestum. Hann sá
ekki nein vandamál, enda era þau
svo smávægileg í íslensku þjóðfé-
lagi að ungir vísindamenn (hvaða
vísindi?) höfðu komið á fund hans
með tillögur um að selja öðrum
hyggja sem nú veður yfir heiminn
án þess að hafa leyst nein af
stærstu vandamálum mannkyns-
ins, sjúkdóma, hungur og styrjald-
ir. Jafnvel hjá litlu ríku þjóðinni
íslendingum þurftu þúsundir að
leita neyðaraðstoðar um hátíðarn-
ar. Líklega hefur þeim tölum verið
leynt fyrir forsætisráðherranum?
Bókajól og burðardýr
Á annan í nýári var svo rætt við
tvo fyrrverandi forystumenn, for-
seta og forsætisráðherra. Það er
vel að þjóðir heimsins leita til
fyrrverandi forseta okkar til að
sitja í alþjóðanefndum um vís-
indasiðfræði og verndun tungu-
mála lítilla þjóða. Þar á hún vel
heima vegna áhuga síns á náttúra-
vernd og tungumálum. - Erfðavís-
indi bar ekki á góma.
Metsöluhöfundur þessara bóka-
jóla og fyrrverandi forsætisráð-
herra hefur nú gerst virkur um-
hverfísvemdarsinni og snúið baki
við stóriðjustefnu þeirri sem hann
átti þátt í að móta fyrr á öldinni og
arftakar hans í Framsóknar-
flokknum hafa gerst burðardýr
fyrir. En hann er enn misþroska
og skilur því ekki andstöðu lækna
og annarra vísindamanna við
frumvarp flokkssystur hans um
gagnagrunninn. Hann á vonandi
eftir að sjá að á komandi öld getur
erfðatækni sem stjómað er af fjöl-
þjóðafyrirtækjum með stuðningi
siðblindra vísindamanna orðið
mengunarvaldur, mun hættu-
legri lífríki jarðarinnar en
kjarnorkan á öldinni sem er að
líða.
í litlu bókabúðinni
Þá kem ég að bókinni sem ég
rakst á í litlu bókabúðinni við
Bergsstaðastræti. Erfðatækni,
draumur eða martröð? Höfund-
urinn, dr. Mae-Wan Ho, er
þekktur líffræðingur sem hefur
siðan 1944 verið vísindalegur
ráðgjafi „Útvarpsstöðvanets
þriðja heimsins" um erfðatækni
og líffræðitækni.
Ofsagt væri að lestur hennar
hafi valdið byltingu í viðhorfi
mínu, til þess er hún í of miklu
samræmi við það sem gerjast hef-
ur í huga mínum á síðustu árum,
en hún vakti mig til öðruvísi um-
hugsunar um vísindi, sérlega
erfðavísindi og hvem þátt þau
munu eiga í þróun lífs á plánet-
unni jörð á næstu öld. Þeim sem í
alvöra hafa áhuga á þessum vís-
indum og hugsanlegum afleiðing-
um þeirra ráðlegg ég að nálgast
bókina og lesa hana vandlega.
Ámi Björnsson
Skoðanir annarra
Dagblað - hvorki sorptunna
né póstkassi
„Tjáningarfrelsi er að vísu viðurkenndur þáttur í
lýðræðisþjóðfélögum Vesturlandabúa og öðrum
heimshlutum. En í fáum löndum á hinn almenni
borgari jafn greiðan aðgang að vettvangi til þess að
lýsa skoðunum sínu og hér á íslandi. Almennir borg-
arar eiga í fæstum tilvikum möguleika á að fá birtar
greinar eða bréf í höfuðblöðum á Vesturlöndum,
hvort sem er í Evrópu eð Bandaríkjunum. Raunar er
aðgangur að þeim blöðum mjög takmarkaður...! því
felst hins vegar ekki, að hann geti verið nánast stjórn-
laus. Dagblað er hvorki sorptunna né póstkassi."
Úr Reykjavíkurbréfi Mbl. 10. jan.
Flokkun og merking hótela
„Það er stefnan að fara í flokkun og stjörnumerkja
hótelin. Þetta er fyrst og fremst gert vegna kröfu
markaðarins. Gististaðanefndin er að vinna að því
hvernig að því verður staðið og trúlega ekki langt í
það. Þegar samtökin hétu Samtök veitinga- og gisti-
húsa var tekin þessi stefna og bent á danska kerfið í
þvi sambandi. Danir eru eina Norðurlandaþjóðin sem
er með flokkun á hótelum og gististöðum. Okkur líst
ágætlega á þeirra kerfi, sem er afskaplega einfalt og
byggir á hlutlægum þáttum eins og búnaði og öðru
slíku. Þeir era með stjörnur frá einni og upp í fimm.“
Erna Hauksdóttir i Degi 9. jan.
ísland og stofnskrá
Sameinuðu þjóðanna
„Þrátt fyrir áratugalangan ágreining hér á landi
um marga þætti utanríkismála hefur verið almenn
samstaða um virðingu fyrir stofnskrá Sameinuðu
þjóðanna og þeim réttindum hópa og þjóða sem hún
stendur vörð um. Mikilvægt er að sú samstaða haldi
og að ásókn í stundarvinsældir valdi því ekki að al-
vöra stjómmálamenn skorist þar úr leik. Þeir mega
ekki gleyma því að ísland er skyldugt samkvæmt
stofnskránni til að taka þátt í sameiginlegum aðgerð-
um gegn þeim ríkjum, sem ógna heimsfriði að áliti
Öryggisráðsins.“
Árni Páll Árnason í Mbl. 9. jan.