Dagblaðið Vísir - DV - 25.03.1999, Blaðsíða 11

FIMMTUDAGUR 25. MARS 1999
enning
Forneskjuleg
miðaldastemning
Karlakórinn Fóstbræður á æfingu.
Karlakórinn Fóst-
bræður hélt tónleika
í Salnum í Kópavogi
síðastliðið þriðju-
dagskvöld. Eins og
gjaman er á kórtón-
leikum var efnisskrá-
in afar fjölbreytt, svo
jaðraði við sundur-
leysi. Þarna voru
fræg kóratriði úr enn
frægari óperum, ís-
lensk þjóðlög í alls
konar útsetningum,
einsöngslög eftir
Vaughan Williams og
sægur af aukalögum,
hvert öðru ólíkara.
Kórstjóri var Árni
Harðarson, píanóleik-
ari Steinunn Bima Ragnarsdóttir og ein-
söngvari Bjami Thor Kristinsson bassi. Tón-
leikamir hófust á laginu ísland eftir Sigfús
Einarsson, við ljóðið eftir Hannes Hafstein
sem hefst á þessum orðum: “Þú álfu vorrar
yngsta land, vort eigiö land, vort fóstur-
land!“. Ljóðið er hátíðlegt og lagið verður að
vera það líka, en því miður var það heldur
hratt í flutningi Fóstbræðra. Það virkaði
hvasst og hranalegt, og virðingin og ástin til
föðurlandsins sem
ljóðið fjallar um varð
að óttalegum þjóð-
ernisrembingi og
stælum.
Á hinn bóginn var
Ár vas alda í útsetn-
ingu Þórarins Jóns-
sonar bæði hugljúft
og íhugult, sömuleiðis Vikivaki Ragnars H.
Ragnar sem var beinlínis skemmtilegur.
Fóstbræður fluttu þrjú þjóðlög í útsetning-
um Áma Harðarsonar, Þaó var barn í daln-
um, Húmar aö mitt hinsta kvöldog Tíminn
líóur. Sérstaklega var hið fyrsta skemmti-
legt, en þar görguðu kórmeðlimir hver á
annan, og skapaðist þá fomeskjuleg mið-
aldastemning sem var þjóðlegri en allt ann-
að.
Meiri breidd
Eins og áður sagði var Bjami Thor Krist-
insson bassi einsöngvari á tónleikunum, og
byrjaði hann á þremur lögum úr lagaflokkn-
um Songs of Travel eftir Vaughan
Williams, við undirleik Steinunn-
ar Bimu Ragnarsdóttur. Bjami
Thor hefur prýðilega rödd, hljóm-
mikla og þétta, og gerði margt fal-
lega. Hann mætti þq temja sér
meiri breidd í styrkleika innan
hverrar línu og hendingar, stund-
um var túlkun hans dálítið flöt,
sérstaklega í atriðinu úr Töfraflautu Moz-
arts, O Isis und Osiris, sem virkaði ekki
meira spennandi en handahófskennd runa af
nótum. Á hinn bóginn var margt annað
glæsilega flutt, t.d. var túlkunin á Als
Blúblein klein úr Kátu konunum frá Windsor
eftir Otto Nicolai bæði litrik og kraftmikil.
Steinunn Bima lék tandurhreint og örugg-
lega á háifopinn flygilinn, og stóð hún sig all-
an tímann af mikilli prýði. Víða hefði þó
mátt heyrast betur í henni, t.d. á stöku stað
í lögunum eftir Vaughan Williams, og sömu-
leiðis í Beglúckt darf nun úr Tannháusereft-
ir Wagner, en þar er píanóið í hlutverki
heillar hljómsveitar og duga þá engin vett-
lingatök. Kenna má um reynsluleysi að ekki
heyrðist betur í píanóinu, hljómburðurinn i
Salnum er enn ekki fúllreyndur og verður
auðvitað ekki kortlagður nema með tilraun-
um.
í heild vora þetta áhugaverðir tónleikar.
Fjallganga og Vögguvísa Ragnars Björnsson-
ar vora forvitnilegar, sérstaklega var hin
fyrri, við ljóðið eftir Tómas Guðmundsson,
skondin og vakti kátinu meðal áheyrenda.
Ragnar, sem lést á síðasta ári, var stjórnandi
Fóstbræðra í samtals 27 ár og átti stóran þátt
í að aga og móta kórinn, án hans væra Fóst-
bræður ekki það sem þeir eru í dag.
Vortónleikar Fóstbræðra,
Salnum, Kópavogi, 23. mars.
Tónlist
Jónas Sen
ísbjarnarblús í Rúðuborg
einnig sterk. Það var eistneska myndin Ge-
orgica eftir Sulev Keedus. Hún segir frá mál-
lausum dreng sem sendur er til heilsubótar-
dvalar hjá gömlum manni á eyju. Allt fólk
um er hann að þýða Búnaðarbálk Virgils á
svahili til að kenna svertingjum að yrkja
jörðina. Myndin er mjög á mörkum draums
og veruleika, en í lokin gerast þeir válegu at-
Að þvi er ólygnir heimildarmenn tjáðu
undirrituðum, munaði aðeins hársbreidd að
kvikmyndin Dansinn eftir Ágúst Guðmunds-
son hlyti aðcdverðlaun kvikmyndahátíðar-
innar í Rúðuborg, því dómnefndin klofnaði í
afstöðu sinni þegar á hólminn kom. Það var
hins vegar hollenska myndin Þegar Ijósiö
birtist aftur eftir Stijn Coninx sem varð hlut-
skörpust, en norska myndin Bare skyer be-
veger stjernene eftir Toran Lian hlaut verð-
laun áhorfenda. Grænlenska myndin Hjarta
Ijóssins, sem af einhverjum ástæðum hafði
ekki verið valin í samkeppnina, vakti hins
vegar einna mesta athygli hátíðargesta.
Erfltt var að sjá að hollenska myndin væri
slík þungavigtarmynd að hún ætti verðlaun
skilið. Hún segir frá ungri hoOenskri stúd-
ínu sem ákveður mjög skyndOega og upp úr
þurra að dveljast heOan vetur ein með
norskum veiðimanni í óbyggðum á Sval-
barða. Það sem myndin hefur einkum upp á
að bjóða er hið stórbrotna landslag á þessum
slóðum, þar sem ísbirnir vaka yfir hverju
fótmáli manna yfir margra mánaða nótt, en
annað var geispavekja. Engin skynsamleg
skýring var á þvi hvers vegna stúdínan fékk
þá flugu í höfuðið að setjast að i kofa hjá
veiðimanni sem hún hafði aldrei séð, því
hún virtist ekki ruglaðri en gerist og gengur
meðal staOsystra hennar. Þegar hún var
komin á staðinn var svo eina spennan fólgin
í þvi hvort veiðimaðurinn myndi komast
yfir stúlkuna eður ei, og varð langur dráttur
á leikslokum. Veiðimanninum voru lagðar i
munn nokkrar skemmtOegar athugasemdir
um skOning stúlkukindarinnar á náttúr-
unni, en að öðra leyti vantaði mikið á að sál-
fræði mannfólksins væri jafn sannfærandi
og ísbjamanna.
Gamall maður í stórskotahríð
Manni fannst öneitanlega að Dansinn bæri
langt af þessari hoOensku heimskautaraOu,
en önnur mynd í samkeppninni sem fékk
verðlaun fyrir besta karOeikarann var
Úr mynd Ágústs Guðmundssonar, Dansinum.
annað hefur verið flutt þaðan, því eyjan er
að hluta tO skotmark fyrir æfingar sprengju-
flugmanna sovéska hersins, og stafar af því
Kvikmyndir
Einar Már Jónsson
heljarinnar gauragangur á síðkvöldum.
Gamli maðurinn, sem hefur einhver sam-
skipti við herinn, var á unga aldri trúboði í
Afríku. Hann lætur sig gjaman dreyma um
þá tíð og birtast þær sýnir í líki brota úr
gömlum kvikmyndum. Að öðru leyti elur
hann býflugur í félagsskap við hest sinn,
sem nefnist Trúboði, en í tómstundum sín-
burðir sem koma drengnum tO að tala á ný.
Fyrir utan samkeppnina var mikið að sjá
í Rúðuborg eins og venjulega, m.a. mikO dag-
skrá helguð leikkonunni Gretu Garbo. En
einnig verður að nefna yfirlit yfir myndir
sem gerðar hafa verið í ýmsum löndum eftir
leikritum Ibsens. Þar virðast útlendingar
stundum hafa skotið Norðmönnum sjálfum
ref fyrir rass. í þessari dagskrá mátti þannig
líta frábæra þýska mynd sem gerð var eftir
Villiöndinni, með Brano Ganz í hlutverki
Gregers, og síðast en ekki síst tvær myndir
gerðar austur í Asíu. Önnur þeirra var Þjóó-
níöingurinn eftir Indverjann Satjasit Ray, en
hin nefndist Sara, eftir íranann Darius
Mehrjui, og var gerð eftir Brúöuheimilinu.
Það var með ólíkindum hvað verk Ibsens var
sannfærandi þegar atburðimir voru komnir
tO Teheran okkar daga.
Umsjón
Aðalsteinn Ingólfsson
Bókaunnandi gefur út
sonnettur
Ungur
biblíófil, Valdi-
mar Tómasson,
hefur getið sér
gott orð fyrir um-
hyggju sína fyrir
bókum og skáld-
um. Meðal ann-
ars hefúr hann
gefið út ýmisleg-
an skáldskap sem
i hugnast honum.
Fyrir tveimrn-
árum gaf Valdi-
mar tO dæmis út
ljóð júgóslav-
neska skáldsins
GuOlevic, í þýð-
5 ingu Þórs Stefánssonar. Nú hefur hann gefið út
| smekklega útlítandi sonnettusafn eftir Þór qálfi
an sem nefnist Ljóó út í veöur og vind. í henni
eru 60 sonnettur frá árunum 1995-1996, ásamt
pennateikningum eftir Sigurð Áma myndlistar-
mann.
Sonnettan virðist hafa gengið í endumýjun
lífdaganna meðal ungra skálda, sjá Kristján
Hrafnsson, Kristján Hreinsson (sem eitt sinn hét
: Hreinsmögur) og HaOgrím Helgason. Deila má
um það hvort gæði „nýju“ íslensku sonnettunn-
ar séu í samræmi við magnið. Þór verður seint
j talinn tO stórmeistara í sonnettugerð, en þar
sem páskamir eru nú á næsta leiti er við hæfi
að birta brot úr páskasonnettu eftir hann: Á
fóstudaginn langa kemur Ijósiö; / lýsir fyrst upp
I trésins hœstu grein / og runnaþykknió þarna. Ef
I þió kjósiö, / þámá vonin núna ríkja ein.
Elvis fyrr og nú
Því miður hefur Elvis Presley ekki sést ýkja
mikið upp á síðkastið. Hins vegar er út komið
síðara bindi ævisögu hans eftir Peter Guralnik,
en fyrra bindið, Last Train to Memphis, er frá-
bærlega vel samin og sannfærandi lýsing á æsku
og þroskaárum þessa hæfileikaríka en lánlausa
söngvara. Það sem situr
eftir í huga lesandans
eru lýsingar á listræn-
um bráðþroska Elvisar,
bamslegri lífsgleði
hans og Suðurríkja-
kurteisinni sem ein-
kenndi aOa framkomu
hans. Sem sagt, allra
vænsti pOtur.
Að því er kemur
fram í umsögnum um
síðara bindið, sýnir Guralnik fram á með óyggj-
andi hætti að „Colonel" Tom Parker, umboðs-
maður Elvisar, hafi aOs ekki verið sú afæta á
söngvaranum sem menn hafa talið, heldur hafi
hann aOa tíð haft hagsmuni hans að leiðarljósi.
Við þetta má bæta að þótt Elvis hafi lítið haft sig
frammi í eigin persónu á síðasta ári, seldi hann
geislaplötur fyrir litlar 35 miOjónir doOara.
Djöflaeyjan á Manhattan-eyju
Kvikmynd Friðriks Þórs Friðrikssonar,
Djöflaeyjan, hefur nú verið sett í almenna dreif-
ingu í New York, en verður á næstu vikum sýnd
í öOum
stærri borg-
um Banda-
ríkjanna.
FjaOað er
um myndina
í New York
Times þann
12. mars sl.
þar sem Lawrence van Gelder segir að í henni sé
fjadað um týpur sem í Ameríku mundu flokkast
undir „traOer-park trash“, það er rumpulýð og
utangarðsfólk, en að umfjödun FriðrOcs Þórs sé
einstaklega skýr, fyndin og kraftmikO. „Þetta er
ekki beinlínis aðlaðandi mynd“ segir gagnrýn-
andinn, „en hún er afar kunnáttusamlega gerð.“
Sama dag birtir dagblaðið Newsday umsögn
mn Djöflaeyjuna, þar sem gagnrýnandinn John
Anderson líkir Friðriki Þór bæði við
Kaurismaki-bræður hina finnsku og bandaríska
leikstjórann Jim Jarmusch (sem gerði m.a.
Down by Law. Hann hælir honum sérstaklega
fyrir að koma tO skila bæði kómedíu og harm-
leikjum mannlifsins, án þess að myndir hans
gliðni í sundur. Auk þess segir hann að í mynd-
um Friðriks sé einnig að fmna skemmtOega fá-
ránlega uppátektarsemi af séríslenskum toga.
Síðan hefúr gagnrýnandi Time Out sérstak-
lega orð á sérkennilegri blöndu kaldranalegrar
kímni og harmrænnar stemningar í myndinni.