Dagblaðið Vísir - DV - 30.03.1999, Side 13
ÞRIÐJUDAGUR 30. MARS 1999
13
Arfur kynslóðanna
Hver ætlar að styrkja pólska bændur verði sykurrófunni kippt alveg undan afkomu þeirra með afrekum Kára uppi á Krók-
hálsi? spyr Guðbergur í lok greinar sinnar. - Sykurrófnaupptaka í Póllandi.
Munurinn á hroka-
fullu aldamótakyn-
slóðinni og þeirri sem
er með gorgeirinn
núna og hægt væri að
kalla aldarlokakyn-
slóðina er sá að sú síð-
amefnda er miklu lin-
ari, enda sprottin úr
velmeguninni með
klækjum. Hin óx hins
vegar úr grasi með
einskærum dugnaði.
En fátæklegur andi er
þeim þó sameiginleg-
ur. Hjá fyrrnefndri
stafaði hann af lélegri
og stuttri skólagöngu
en hinni af því gagn-
stæða: langri göngu á
vegum einhvers konar
bjargráða án innihalds
og með ótrúlegum kennaraskorti.
Munurinn í aðferðafræðinni
Tvennt einkennir báðar: hug-
sjónin sem af sprettur
sú hugmynd að hæfi-
leikinn til mannbóta
sé helsta auðlind okk-
ar. Og í tímans rás á
hann að bæta heim-
inn, bjarga mannkyn-
inu frá spillingu og
lækna meinin. Halda
mætti að hún og þau
stafi af því að mann-
kynið var svo
ólánsamt að fæðast
ekki í landnámi Ing-
ólfs Arnarsonar. .
Munurinn í aðferða-
fræðinni er sá, að
aldamótakynslóðin
hélt að mannrækt og
mannbætur fælust í
réttri kristinni trú, að
læra kverið rétt hjá
prestum, hlaupa um
tún á vegum réttra
bænda og slétta rétt úr
þúfum, ræsa rækilega
fram mýrar og syngja
rétt með hinum eina
sanna tón um íslands
traustu fjöll. Væri
reglum fylgt töldu
andans menn að sterki
Skólagönguliðið
Guðbergur Þörfin fyrir að
Bergsson breyta heiminum,
rithöfundur gera allt að jafnsléttu
......... með mikla karla og
Kerlingafjöll á köfl-
um, áður fyrir hestamenn en nú
jeppafólk, hefur tekið nýja stefnu.
Skólagönguliðið, arftakar þess sem
ætlaði að breyta öllu með stjóm-
Kjallarmn
stofninn risi til
frægðar með glæsi-
brag. Mannbæturnar
voru félagslegs og
trúarlegs eðlis,
tengdar atorku,
hreppapólitík og
söng í kirkjum og á
hestamótum. Upp úr
þessu spmttu karla-
kórar, Framsókn,
íhaldssöm þjóðernis-
hyggja og hin ving-
ulslega alþjóða-
hyggja sósíalista.
málum, ryðst fram og hrópar:
Heimi og manni verður hvorki
breytt með Marx né torfspöðum!
Við göngum að kjarnanum og
breytum erfðafrumunum. Þá er
björn hins ranga unninn.
Aldarlokakynslóðin er jafn
þreytt á gölluðum erföafrumum og
aldamótakynslóðinni leiddust
letigallar í dugnaðinum en fann
enga lausn á þeim með hjálp
Jesús, Marx og John Stuart Mill.
Nú kvað lausnin vera fundin, en
ég spyr: Em ekki gallar í rök-
semdafrumum
forsetans þegar
hann segir: Mér
flnnst gaman að
segja útlending-
um að við íslend-
ingar, mestu
sykurætur verald-
ar, höfum fundið
galla í bragð-
fmmunni og
lækningu á syk-
ursýki og frelsum
mannkynið frá
sælgætisáti?
Ætlar hann á
sínu lága kaupi eða mun hann
skipa Nato að styrkja pólska
bændur verði sykurrófunni kippt
alveg undan afkomu þeirra með
afrekum Kára uppi á Krókhálsi?
Guðbergur Bergsson
„Munurínn á hrokafullu alda-
mótakynslóðinni og þeirrí sem er
með gorgeirinn núna og hægt
væri að kalla aldarlokakynslóð-
ina er sá að sú síðarnefnda er
miklu linari, enda sprottin úr vel-
meguninni með klækjum. Hin óx
hins vegar úr grasi með einskær-
um dugnaði. “
Vat najöku Isþjóðgarðu r
- fyrsti jöklaþjóðgarðurinn
Fyrir hálfu öðm ári flutti ég til-
lögu á Alþingi um að stofnaðir
verði fjórir stórir þjóðgarðar á
miðhálendinu með jöklana sem
kjama. Nú rétt fyrir þinglok skil-
aði umhverfisnefnd áliti um tillög-
una og sameinaðist um að leggja
til að umhverfisráðherra yrði falið
að kanna stofnun Vatnajökuls-
þjóðgarðs með það í huga að
tengja hana aldamótaárinu. Það
var samhljómur í umræðum á Al-
þingi 10. mars síðastliðinn um
þessa tillögu þótt ýmsir hefðu vilj-
að ganga lengra. Með ályktun Al-
þingis um Vatnajök-
ulsþjóðgarð hefur
verið stigið fyrsta
skrefið til móts við
upprunalegar hug-
myndir. Umhverfis-
nefnd vakti meðal
annars athygli á að
stofnun Vatnajök-
ulsþjóðgarðs félli
vel að fyrirliggjandi
skipulagstillögu um
miðhálendið.
Ýmis svæði sem
liggja að Vatnajökli
njóta þegar vemdar að náttúru-
verndarlögum. Má þar nefna
friðland á Lónsöræfum, Kringils-
árrana og Eldborgarraðir, svo og
þjóðgarðinn í Skaftafelli sem nær
inn á jökulinn. Víðar við jökul-
röndina eru svæði sem myndu
sóma sér vel í þjóðgarði en um
slíkt þarf að semja við hugsanlega
rétthafa. Brýnt er að fólk á þeim
svæðum sem liggja að miðhálend-
inu líti á stofnun þjóðgarða þar
sem jákvæða aðgerð og eigi hlut í
stjómun þeirra með Náttúravernd
ríkisins.
Mjög góðar undirtektir
Mjög góðar undirtektir vora við
upphaflegu þingsályktunartillög-
una um þjóðgarða á miðhálendinu.
Meðal þeirra sem sendu umsögn til
umhverfisnefndar þingsins var Al-
þýðusamband íslands sem tók und-
ir tillöguna og taldi brýnt „að nú
þegar verði brugðið við og tryggt
að framtíðarnýting hálendisins
verði ákveðin með skipulegum
hætti og sjónarmiða náttúruvemd-
ar verði í ríkum mæli gætt við þær
ákvarðanir.“ Skipulagsstofnun
fagnaði tillögunni og taldi hana
falla vel að tillögu að
svæðisskipulagi miðhá-
lendisins og vera rök-
rétt framhald hennar.
Félagsmálaráðuneytið
taldi að tillagan um
þjóðgarða samræmdist
frumvarpi að sveitar-
stjórnarlögum, sem af-
greitt var vorið 1998.
Margir fleiri tóku já-
kvætt undir tillöguna.
Hugmyndin um
Vatnajökulsþjóðgarð
hefur þegar vakið at-
hygli og umræðu er-
lendis. Á undirbún-
ingsfundi vegna Al-
þjóðaárs fjalla 2002,
sem haldinn var í Róm
nýverið á vegum Sam-
einuðu þjóðanna, var
samþykkt Alþingis sérstaklega
fagnað.
Rannsóknir. vatnsvernd og
ferðaþjónusta
Stofnun þjóðgarða með helstu
jökla landsins sem uppistöðu kem-
ur verulega til móts við þá miklu
gagnrýni sem var á skiptingu alls
landsins milli sveitarfélaga. Með
slíkri friðlýsingu er viðkomandi
svæði sett undir náttúruvemdar-
löggjöf með það að markmiði að
vernda landið og hafa þaö algengi-
legt almenningi samkvæmt nánara
skipulagi. Jöklamir eru afar þýð-
ingarmiklir fyrir
vatnakerfi landsins,
lind-
ár og grunnvatn á
stórum svæðum.
Vatnsvernd og
vemdun á hreinleika
jöklanna eru samofn-
ir þættir og hafa
bæði heilbrigðislegt
og hagrænt gildi.
Vatnajökull er ein-
stakt svæði á heims-
mælikvarða, meöal
annars vegna eld-
virkni og jarðhita.
Óvíða er samspil
jarðelds og íss jafn-
stórbrotið eins og
nýlegri atburðir
sanna. Þessar fá-
gætu aðstæður gera
Vatnajökul að ótæmandi viðfangs-
efni vísindamanna. Jökullinn og
eldvirknin hafa sett mark sitt á
kjör manna og aðstæður í Skafta-
fellssýslum allt frá landnámi. Því
er einkar vel til fundið að komið
verði upp jöklasafni á Höfn í
Hornafirði sem getur orðið þýðing-
armikið rannsóknasetur, ekki síð-
ur en Kirkjubæjarstofa í vestur-
sýslunni. Vatnajökulsþjóðgarður
mun jafnframt verða lyftistöng fyr-
ir ferðaþjónustu allt um kring, þar
eð aðdráttarafl alls svæðisins mun
vaxa með tilkomu þjóðgarðsins.
Hjörleifur Guttomisson
„Hugmyndin um Vatnajökulsþjóð-
garð hefur þegar vakið athygli og
umræðu erlendis. Á undirbúnings-
fundi vegna Alþjóðaárs fjalla
2002, sem haldinn var í Róm ný-
verið á vegum Sameinuðu þjóð-
anna, var samþykkt Alþingis sér-
staklega fagnað. “
Kjallarinn
Hjörleifur
Guttormsson
alþingismaður
bæði jökulfljót,
Með og
á móti
Hafa dómarar leyft of
mikla hörku í
úrslitakeppninni í
handknattleik karla?
Þetta býður
hættunni heim
„Dómarar verða að hafa það í
huga að frumskylda þeirra er að
vernda leikmenn gegn meiðslum
sem gætu hlotist af grófum leik.
Mér sýnist sem margir dómarar
leyfi meiri
hörku þegar
komið er út í
úrslitakeppn-
ina en alla
jafna í deildar-
leikjum,
kannski vegna
þess að þeir
vilji síður reka
menn út af á
lykilstundum í
úrslitaleikjum.
Þegar dómarar
ákveða að leyfa mikla hörku býð-
ur það hættunni heim, því vissu-
lega ganga leikmenn alltaf eins
langt og þeim er mögulegt, og oft
ber kappið þá ofúrliði og þeir
ganga ívið lengra. Mér finnst
leikmenn komast upp með allt of
mikiö peysutog, svo dæmi sé tek-
ið. Vissulega skapar það >>fmleitt
ekki mikla hættu á meiðslum, en
reglurnar eru skýrar, fyrir það á
að refsa með tveggja mínútna
brottvisun. Sama á við um þégar
vamarmenn slá í andlit sóknar-
manna eða grípa um háls þeirra.
Dómarar mættu taka harðar á
þessum atriðum og láta í staðinn
sem vind um eyra þjóta þegar
leikmenn láta einhver vanhugs-
uð orð flakka í hita leiksins. Þau
meiða engan nema kannski stolt
viðkomandi dómara.“
Ekki meiri en
undanfarin ár
Adolf Ingi
Erlingsson,
íþróttafréttamaöur
á RÚV.
Guöjón
Guömundsson,
íþróttafróttamaöur
á Stöö 2.
„Harkan í úrslitakeppninni
núna er ekkert meiri en á und-
anfornum árum og það er er ekk-
ert nýtt undir sólinni. Ég held að
þetta geri leikina skemmtilegri
fyrir áhorfend-
ur. Vandamál-
ið er hins veg-
ar það að það
gætir gríðar-
lega mikils
ósamræmis í
dómum og þá
sérstaklega
hvað varðar
sóknarbrotin.
Þair á ég til
dæmis við þeg-
ar maður fer
inn úr horni,
sleppur ekki bolta og lendir.
Þarna hefur hefur maður séð
dæmd vítaköst i öðrum leiknum
en hinum er ekkert dæmt nema
þá lína. Mér finnst samt dómar-
arnir hafa sloppið tiltölulega vel
frá þessu. Það er samt alveg ljóst
að menn eru teknir í bakaríið í
þessari úrslitakeppni. HK-menn
til að mynda spiluðu mjög fast á
Bjarka Sigurðsson og Álexander
Arnarson fékk að taka hraust-
lega á honum en auðvitað ganga
menn eins langt og þeir geta.
Menn mega heldur ekki gleyma
því að það liggur mikið undir hjá
félögunum í þessari úrslita-
keppni. Það er ekki bara verið að
spila um vegsemdir heldur eru
menn era að spila um peninga."
-GH
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@ff.is