Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.1999, Blaðsíða 11
'
Myrkir undirtónar
1000 bókatitlar komust á blað
Enn af bókum, því nú liggur fyrir aö 3300
íslendingar tóku þátt í vali á bók aldarinnar,
og um 1000 bókatitlar komust þar á blað.
Verða úrslit kosning-
anna kynnt með við-
höfn í hátíðarsal Þjóð-
arbókhlöðunnar á
degi bókarinnar, öft-
nefndum 23. apríl, og
hefst sú samkoma kl.
14.00.
í framhaldi af því
verður veggspjald með
nöfnum þeirra bóka
sem lentu I 50 efstu
sætunum hengt upp í
bókasöfhum og bóka-
verslunum um allt
land.
Umsjónarmanni
menningarsíðu þykir
þátttaka í bókavalinu
eiginlega vera í
| minnsta lagi, miðað við bókmenntalegt rykti
■ okkar íslendinga. Engu að síður stendur hann
við þá spá sem hann gerði við upphaf könnun-
| arinnar, nefnilega að skáldsögur eftir Halldór
Laxness muni verða í þremur efstu sætum
i vinsældalistans.
Umsjón
Aðalsteinn Ingnlfssnn
/9K
Dmitri Sjostakovitsj tónskáld.
Enginn deytð var heldur yflr flutn-
ingi þeirra á tríói Schuberts þótt
þar séu gjörólík verk á ferðinni.
Persónulega hefði ég viljað hafa
Schubert á undan því það er erfltt
að toppa Sjostakovitsj (það er eins
og að byija á eftirréttinum) og
fannst mér flutningurinn á
Schubert benda svolítið til þess að
þau væru enn þá í sömu Sjosta-
kovitsj-stemningunni. Þótt flutn-
ingur verksins væri oft og tíðum
glæsilegur og sérstaklega einlæg-
ur í öðrum þættinmn var verkið í
heild yflrspennt þannig að sjaldan
gafst tækifæri til að pústa. Engin
lognmolla var heldur í hraðavah
og ekkert nema gott um það að
segja nema hvað stundum var teflt
á tæpasta vað og áhætta tekinn
sem gekk ekki alveg upp og þá helst í tveimur
síðustu þáttimum. Ögn meiri yfirvegun hefði
verið betur við hæfi þótt verkið sé þróttmikið
og bjóði að sjálfsögðu upp á smárok. En þrátt
fyrir það voru þetta spennandi tónleikar, enda
flytjendumir allt úrvalshljóðfæraleikarar sem
gaman væri að heyra leggja krafta sína saman
á ný sem fyrst.
Kammertónleikar í Kirkjuhvoli, Garðabæ,
17.4.1999
Sigrún Eðvafdsdóttir, Anssi Kartunen og
Gerrit Schuil
fluttu tónlist eftir Sjostakovitsj og Schubert
Síðustu tónleikamir í kammer-
tónleikaröð, sem Menningar-
málanenfnd Garðabæjar stendur fyr-
ir í Kirkjuhvoli, fóra fram á laugar-
daginn. Þar var sem fyrr Gerrit
Schuil við píanóið en með honum
léku þau Sigrún Eðvaldsdóttir flðlu-
leikari og Anssi Karttunen sellóleik-
ari. Á efhisskránni vom tvö verk,
Tríó í e moll ópus 67 eftir Dmitri
Sjostakovitsj og Tríó í B Dúr ópus 99
eftir Franz SchUbert. Gerrit sem
einnig er listrænn stjómandi þessar-
ar tónleikaraðar getur um ástæður
þess að þessi verk vora valin til
flutnings: „Tónlist Sjostakovitsj er
aldrei léttlynd. Jafnvel þegar hann
semur líflega laglinu, sem á yfirborð-
inu virðist glaðvær, er þar alltaf að
finna sömu kaldhæðnina og myrka
undirtóninn svo setur að manni
hroll og hryggð. Þetta flnnst mér
hann eiga sameiginlegt með
Schubert, og það er ástæðan fyrir
því að ég tengi verk þessara tveggja
tónskálda á einni efnisskrá". Þetta
era orð að sönnu hvað varðar þetta tríó Sjosta-
kovitsj, samið árið 1944 þegar stríðið var i al-
gleymingi og þar með útrýmingarherferðin
gagnvart gyðingum. Sú herferð endurspeglast i
tónlistinni með þvi að tónskáldið notfærir sér
stef úr tónlist gyðinga sem gerir þetta ennþá
áhrifameira. EinS og Gerrit bendir svo réttilega
á í efnisskrá er verkið því minnisvarði um þá
sem mega þola ranglæti.
Spennu-
þrungið
andrúmsloft
Varla er hægt að
hugsa sér áhrifa-
meiri byijun en
þessa; einhver dul-
inn ógn býr á bak
við brothætta sell-
ótónana og reyndar
gegnsýrir hún verk-
ið allt ásamt djúpum
trega og harmi. í
heild var flutningur-
inn magnþrunginn
frá fyrstu nótu og
náði samleikur
þeirra mikilli dýpt í
hinum óviðjaftian-
lega sorgaróði sem
virkilega hreyfði við
manni. Með tilfinn-
ingaheitum leik sín-
um náðu þau að
Tónlist
Arndís Björk Ásgeirsdóttir
skapa virkilega spennuþrungið andrúmsloft
svo að maður var hálf eftir sig eftir flutninginn.
ÞRIÐJUDAGUR 20. APRIL 1999
^ennmg
Leðurblaka í
netsokkabuxum
Operettan Leóur-
blakan eftir Johann
Strauss var frum-
sýnd í íslensku óp-
eranni síðastliðið
fostudagskvöld. Fyr-
ir frumsýninguna
var ég búinn að
heyra margt mis-
jafnt um þessa upp-
færslu. Ýmsir hafa
fussað og sveiað yfir
því að verið sé að
færa þetta 125 ára
gamla verk í lág-
kúrulegan nútíma-
búning og einn
kollegi minn sagðist
ætla að neita að
skrifa um sýning-
una. Það fer fyrir
brjóstið á mörgum
fagurkeranum að
tveir söngvarar séu
látnir fara á klósett-
ið uppi á sviði, að
hið fræga veisluat-
riði Leöurblökunnar
sé orðið að eitur-
lyfjapartíi og að kór-
félagar íslensku óp-
erunnai- séu næst-
um kviknaktir.
Einn félagi minn
ráðlagði mér grafal-
varlegur að mæta
með veijur á fram-
sýninguna.
í örstuttu máli
fjallar Leöurblakan
um lögfræðing sem
Gabriel nokkur von
Eisenstem hefur haft
að fífli. í hefndar-
skyni býður lögfræðingurinn Gabriel í mikið
partí og gabbar hann til að halda fram hjá
konunni sinni með henni sjálfri í dulargervi.
Þannig kemur hið skítlega eðli hans fram í
dagsljósið en eiginkona hans er ekkert betri.
Friðill hennar er gamall rokkari sem má
muna sinn fífil fegri og lendir í fangelsi fyrir
mistök. Þar hittast þeir Gabriel í æsilegu
lokauppgjöri og eins og sjá má er efnisþráður-
inn ærið farsakenndur og sem farsi gengur
sýningin að miklu leyti upp. Víst má gagn-
rýna leikstjórann David EYeeman fyrir að
reyna að heimfæra Leðurblökuna upp á ís-
lenskan veruleika nýríkra hjóna i Grafarvog-
Tónlist
Jónas Sen
ekki i tali? En försum fyrirgefst ýmislegt og
leikstjóranum til varnar má benda á að þó
sagan sé gömul er hún alltaf að endurtaka sig.
Húmorinn hitti í mark
Þorgeir J. Andrésson og Diddú í hlutverkum sínum í Leðurblökunni.
inum og benda á að margt standist ekki.
Hvernig má það vera að allir heiti erlendum
nöfnum í Grafarvoginum og þérist í söng en
Svo er auðvitað sjálfsagt að reyna
að hneyksla okkur jafnmikið og Vín-
arbúa þegar þeir sáu Leðrublökuna
fyrst. Persónulega fannst mér fyrsti
þátturinn síður en svo leiðinlegur,
húmorinn hitti í mark og maður
fylgdist með af mikilli eftirvæntingu.
Það var ekki fyrr en í öðrum kafla að
óperettan fór að stangast illilega á við
veruleikann, eiturlyfíasvallið marg-
fræga var hreinlega of hallærislegt til
að vera fyndið. í bakgrunni mátti
heyra óminn af dynjandi danstónlist
en samt var spilaður vals á meðan
dóphausamir dönsuðu aulalega um
sviðið, spiluðu rússneska rúllettu eða
káfuðu hver á öðram. í þokkabót var þetta
atriði allt of langdregið og birti ekki aftur
yfir sýningunni fyrr en í þriðja þætti, þegar
Edda Björgvinsdóttir kom til sögunnar í
hlutverki fangavarðarins og náði að kitla
hláturtaugar áheyrenda með þrautþjálfuðum
fyllirístöktum. Sagan fór þá líka aftur að
verða áhugaverð og bráðfyndin.
Söngvaramir stóðu sig flestir prýðilega.
Bergþór Pálsson er ekki aðeins frábær
söngvari heldur líka sannfærandi leikari og
sömu sögu er að segja um Sigrúnu Hjálmtýs-
dóttur. Aðrir söngvarar era kannski ekki al-
veg eins góðir leikarar, eins og Þóra Einars-
dóttir og Loftur Erlingsson, sem bæði sungu
fallega en ofléku. Á hinn bóginn var Þorgeir
J. Andrésson frábær sem útbrnnninn
skallapoppari og Sigurður
Skagfíörð Steingríms-
son er greinilega bæði
skemmtilegur leikari og
góður söngvari. Hljóm-
sveitin, undir stjórn
Garðars Cortes, stóð sig
einnig eins og í sögu og
lék hreint og örugglega all-
an tímann.
í heild er Leóurblakan
hin þokkalegasta skemmt-
un, kannski dálítið subbuleg
en sleppur þó. Auðvitað er
hún lágkúruleg, en hvað selst
betur en það? Meira að segja
efnisskráin er sett upp í líki
tímaritsins Séð og heyrt, og ef Séð og heyrt
selst vel ætti Leöurblakan að gera það líka.
Johann Strauss - Leðurblakan
Frumsýnd í Íslensku óperunni 16. apríl
I I o I S K
íj I S [ \, N N K |
|» O i: | » a j^t’) y jj;
|l l> I / } n {M a li f «» •{•
1 I í AI IA N o
ji ISl.ANI )! S| .
Auguri Turchi!
Hvort sem útgáfa hennar tengist Viku bók-
arinnar eður ei er ný Ítölsk-íslensk orðabók
Paolos Turchi sannarlega aufúsugestur, enda
eru tengsl íslendinga og Itala orðin svo mikil
og margþætt að ekki var forsvaranlegt að vera
án bókar af þessu tagi. Turchi var raunar bú-
inn að búa í haginn fyrir þessa bók með fs-
lensk-ítalskri oróabók sem kom út hjá Iöunni
árið 1994 og var einnig brautryðjandaverk. í
nýju bókinni eru uppflettiorð öllu fleiri, eða
um þijátíu og fimm þúsund alls, og var lagt
kapp á að bókin spann-
aöi sem flest svið ítal-
skrar tungu. Áhersla
var lögð jöfnum hönd-
um á ritmál og daglegt
mál en sleppt flestum
orðum sem ítalskan
hefur fengið að láni úr
ensku og frönsku hin
síðari ár sem er skyn-
samleg stefna. Bókin er
einnig rík að ýmiss
konar sérfræðimáli,
ekki sist því sem lýtur
að listgi-einum á borð
við tónlist og myndlist.
Umsjónarmaður
menningarsíðu gerði á
orðabókinni nokkrar
stikkprufur og fann greiðlega öll þau körpur-
yrði sem hann lærði á námsáram sínum með-
al ítalskra, sem hlýtur að vera meðmæli með
svona bók. Einu efasemdir sem sóttu á hann
vörðuðu prentletur, sem gerir að verkum að
varla er meira en sjónarmunur á ítalska og ís-
lenska orðaforðanum á síðunum. Itölsk-ís-
lensk orðabók er 678 bls. að stærð, og veitti
Menningarsjóður styrk til útgáfunnar.
Bækur og pönnukökur
Bókavikan er auðvitað mál málanna. I
morgun kl. 9 var opnuð sýning á matreiðslu-
1 bókum í Bústaöasafni og er safnið af því til-
efni skreytt með mataráhöldum, matar-
s uppskrifum og hoflum húsráðum frá
fyrri tíð. Þessi sýning stendur í viku
og á degi bókarinnar, 23. apríl, verður
gestum og gangandi boðið upp á
molasopa og pönnukökur.
Sögulegur bókamarkaður fer fram
i húsi Sögufélagsins í Fischersundi
milli kl. 13 og 18. Þar verða á
boðstólum á tilboðsverði bækur
Sögufélagsins, Fræðafélagsins i
Kaupmannahöfn, Þjóðvinafélags-
ins, Ömefnastofnunar og fleiri út-
gefenda.
í kvöld kl. 20.30 hefst svo bók-
menntakvöld á Súfistanum á
vegum Máls og menningar og For-
lagsins. Gyrðir Elíasson les upp úr ljóðabók-
inni Hugarfjalliö, Sigurbjörg Þrastardóttir les
úr ljóðabókinni Blálogaland, Sindri Freysson
les úr bókinni Haröi kjarninn og Svala Arnar-
dóttir les úr bókinni Okkar á milli eftir Arth-
úr Björgvin Bollason. Enn fremur verður les-
ið upp úr tveimur nýjum þýðingum, Vita
Brevis eftir Jostein Gaarder og Silki eftir
ítalska höfundinn Alessandro Barrico.