Dagblaðið Vísir - DV - 10.07.1999, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 10. JULI 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 11,105
RVIK, SIMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Fijálsrar fiölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverö 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og (gagnabönkum án endurgjalds.
Ekta hestar og Camembert
Nýr landbúnaðarráðherra okkar vill fá lækkaða tolla
á íslenzkum hestum í útlöndum í kjölfar fréttar í DV um,
að þýzka tollgæzlan sé að rannsaka meint tollsvik í inn-
flutningi þeirra. Mikið er í húfi, því að hestar eru eina
arðbæra útflutningsafurð landbúnaðarins.
Evrópskir tollar á íslenzkum hestum og eftirlit af
hálfu tollgæzlu eru nákvæm endurspeglun íslenzkrar
landbúnaðarstefnu. Þýzkir framleiðendur íslenzkra
hesta njóta stuðnings yfirvalda við að vernda atvinnu
sína nákvæmlega eins og íslenzkir bændur njóta.
Við getum tekið dæmi af ostinum Camembert, sem
fundinn var upp í Frakklandi árið 1791. Innan Evrópu-
sambandsins má enginn annar nota þetta heiti um eftir-
líkingar af ostinum, en utan sambandsins er mikið um
falsaðan Camembert, þar á meðal á íslandi.
Nú má flytja til íslands raunverulegan Camembert frá
Frakklandi, en þá er settur á hann nokkur hundruð pró-
senta tollur til að verja eftirlíkinguna, sem framleidd er
hér á landi. Við þurfum því ekki að verða hissa, þótt
Evrópumenn geri slíkt hið sama við íslenzka hesta.
Munurinn á íslandi og Evrópusambandinu er aðeins
sá, að þar nema tollarnir nokkrum tugum prósenta, en
ráðuneyti Guðna Ágústssonar lætur leggja á tolla, sem
nema nokkrum hundruðum prósenta. ísland er tíu sinn-
um harðskeyttara en Evrópusambandið.
Við eðlilegar aðstæður í heiminum mundu þeir vera
látnir um að framleiða vöruna, sem bezt kunna á hana.
Við eðlilegar aðstæður fengju allir að kaupa ekta
Camembert án verndartolla og að kaupa ekta íslands-
hesta, ræktaða á íslandi, án vemdartolla.
Stefna íslenzkra stjórnvalda á liðnum áratugum og í
nútímanum hefur hins vegar stuðlað að því ástandi, að
erlendir ræktendur íslenzkra hesta eru orðnir sjálfum
sér nógir og vilja hafa heimamarkaðinn í friði fyrir
þeim, sem streitast við að flytja hesta frá íslandi.
Þetta er sjálfsþurftarstefnan, sem við þekkjum einstak-
lega vel hér á landi. Við eigum að vera sjálfum okkur
nóg í framleiðslu búvöm, segja íslenzkir talsmenn kerf-
isins, sem nú er að drepa hrossaræktina. Þetta er ná-
kvæmlega það, sem erlendir hrossaræktendur vilja.
Við skulum hafa alveg á hreinu, að það er Guðni
Ágústsson landbúnaðarráðherra persónulega og allir
hans nótar, sem bera ábyrgð á því, að útflutningur ís-
lenzkra hesta er orðinn að fórnardýri stefnunnar, sem
þeir hafa rekið áratugum saman og reka enn.
Það bylur því í ráðherranum eins og tómri tunnu, þeg-
ar hann grætur tolla á íslenzkum hrossum í útlöndum.
Við hann sjálfan er að sakast, en ekki við þau ríki eða
ríkjasambönd, sem við höfum samið við um gagnkvæma
verndun innlendra landbúnaðarafurða.
Það er íslenzk landbúnaðarstefna, sem hindrar, að
eina marktæka útflutningsafurð íslenzks landbúnaðar
fái að njóta sín eins og hún á skilið. Um allan heim er
mikill og ört vaxandi markaður fyrir íslenzka hesta á
góðu verði, en útlendingar hirða markaðinn.
íslenzkir hestar, ræktaðir við náttúrulegar aðstæður á
íslandi, eru betri en hestar sömu ættar, sem ræktaðir
eru við aðrar aðstæður í útlöndum, til dæmis fótvissari
og frjálslegri. En þeir eru þó fyrst og fremst ekta, rétt
eins og franskur Camembert er ekta vara.
Herferð þýzka tollsins gegn hestum frá íslandi er bein
afleiðing þeirrar skaðlegu og íslenzku stefnu, að hver
þjóð skuli vera sjálfri sér nóg í framleiðslu búvöru.
Jónas Kristjánsson
H inn risinn
Glufur opnast
Bretar litu aldrei á Indland sem ný-
lendu, heldur sem heimsveldi undir
sinni stjórn. Ríkiskerfið sem þeir
byggðu upp var blanda af vestrænum
skrifræðishefðum og austrænum
valdstjómarhefðum. Pólitískar og
efnahagslegar aöstæöur eftir sjálf-
stæðistöku réðu því síðan að risavax-
ið og afskiptasamt embættismanna-
kerfi festist í sessi. í orði kveðnu fóru
Indverjar leið sósíalismans og emb-
ættismönnum var falin forsjá fyrir
uppbyggingu atvinnulifs. í reynd varð
hins vegar til valdakerfí sem sveigði
opinbera stefnu að þörfum stórra og
öflugra forréttindahópa. Embættis-
menn, landeigendur og einokunarað-
ilar í atvinnulífi mynduðu eins konar
bandalag sem sviptingar í stjórnmál-
um höfðu lítil áhrif á. Iðnaður af
ýmsu tagi hefur vaxið upp, en fáar
greinar hans era samkeppnisfærar á Það sem aðgreinir fólk í þessu mannhafi er svo margvíslegt að eitt ein-
heimsmarkaði, enda hafa verndar- asta fylki í landinu kann að sýnast flóknara en nokkurt ríki í Evrópu.
Það er eins og okkur íslendingum
detti alltaf í hug fiskur, hvar sem
við erum, enda bað ég um að fá að
hitta fiskimenn þegar mér var boð-
ið að velja um fólk til að heimsækja
sunnarlega á Indlandi. Menn völdu
handa mér þorp á lítilli eyju rétt við
ströndina. Báturinn sem flutti mig
reyndist eini eiginlegi báturinn í
þúsund manna þorpi fiskimanna.
Menn reru þarna til fiskjar á ein-
trjáningum og köstuðu á milli
þeirra einhverjum rifrildum af net-
um. Úr þorpinu blasti hins vegar
við sjónum nýtt kjamorkuver sem
hafði verið reist af indverskum vís-
indamönnum.
Eyjar í hafi
Indverjar smiða líka gervihnetti
og kjamorkusprengjur og búa yfir --------------
miklum iðnaðarmætti á ýmsum sviðum, auk þess að
vera einhverjir stærstu framleiðindur hugbúnaöar
fyrir tölvur í heiminum. Allt þess konar minnir hins
vegar oftar en ekki á undarlegar eyjur í ótrúlegu hafi
fátækra manna. Meira en 600 milljónir manna á Ind-
landi hafa minna en hundrað krónur á dag sér til
framfæris og fæst hinna 700 þúsund þorpa landsins
tengjast viðskiptum í veröldinni greinilegum hætti.
Eyjamar í þessu hafi fátæktar em hins vegar sumar
hverjar stórar og fara stækkandi. Indverska milli-
stéttin telur líklega hátt í 200 milljónir manna og aðr-
ar 200 milljónir eru á milli fátæktar og bjargálna.
Samanburður við Kína
Fyrir fimmtíu ámm voru lífskjör á Indlandi og í
Kína ekki með ólíkum hætti. Nú era Kínverjar orðn-
ir nærri þrisvar sinnum ríkari en Indverjar. Þótt lýð-
ræði hafi gefið Indverjum, og sérstaklega þó þeim
menntuðu, ýmislegt sem Kínverjar hafa ekki notið, er
samanburður á milli landanna Indverjum óhagstæð-
ur í flestum greinum. Efnahagslíf á
Indlandi tók sæmilega við sér fyrir
nokkmm árum eftir lítinn vöxt um
áratugi, en kreppa fylgdi í kjölfarið.
Þótt þvi fari fjarri að menn geti á
næstunni gert sér vonir um hagvöxt
af því tagi sem ríkti áratugum saman
austar í álfunni, og enn varir í Kína,
þá virðist sem sæmilegur vöxtur geti
nú aftur hlaupið í atvinnulífið. Þetta
er þó undir pólitíkinn komið.
Erlend tíðindi
Jón Ormur Halldórsson
múrar og flókið kerfi leyfisveitinga
hamlað framþróun og nýsköpun. Á
síðustu árum hafa glufur opnast í þá
múra sem hafa einangrað indverskt
atvinnulíf frá umheiminum. Þrótt-
mikil alþjóðleg viðskipti hafa byggst
upp í nokkrum greinum, ekki sist í
kringum hugbúnað og tölvuvinnslu,
og í fleiri greinum eru viðskipti
smám saman að verða auðveldari.
Fátækum í hag
Orðræða í stjómmálum er enn á þá
leið að alþjóðaviðskipti séu hinum
fátæku hættuleg. Sífellt fleiri sjá
hins vegar að málinu er öfugt farið.
Ríkisafskipti síðustu áratuga hafa
gagnast margvíslegum valdahópum í
landinu en fátækum ekkert, enda
búa nú fleiri við örbirgð á Indlandi
-------------- en samanlagt í öllum fimmtíu ríkj-
um Afríku. Erlend fjárfesting og opnun hagkerfisins
getur auðvitað valdið ýmsum usla en hinir fátæku
hafa hins vegar litlu að tapa og mikið að vinna með
opnara hagkerfi og auknum viðskiptum við útlönd.
Flóknast í heimi
Valdakerfi Indlands ræður illa við að breyta sjálfu
sér, þrátt fyrir lýðræðislega stjórnarhætti. Kerfið hef-
ur orðið sífellt flóknara, enda er Indland mun fjöl-
mennara en öll Evrópa og öll Afríka. Það sem að-
greinir fólk í þessu mannhafi er svo margvíslegt að
eitt einasta fylki í landinu kann að sýnast flóknara en
nokkurt eitt ríki í Evrópu. Indverjum fjölgar líka um
eina og hálfa milljón á mánuði og verða orðnir þús-
und milljónir innan þriggja ára. Þótt meirihluti
manna búi við mikla fátækt er Indland orðið sjötta
stærsta hagkerfí heimsins. Ef sæmileg skikkan helst
í stjómmálum munu margir freista þar gæfunnar á
næstu ámm.
%ioðanir annarra
I
Andstaða nauðsynleg
„Sterk stjórn þarf sterka andstöðu. Það þýðir ekki
; jafnframt að veik stjórn þurfi veika stjórnarandstöðu.
ílok forsætisráðherratíðar sinnar fann Margaret
Thatcher að hún saknaði stjórnarandstööu. Verka-
mannaflokkurinn var veikur vegna innbyrðis deilna.
íhaldsflokkurinn leit svo á að hann gæti ekki, eða ætti
ekki, að starfa án þeirrar gagnrýni sem stjómarand-
j staða á að færa fram. Þess vegna skipaði flokkurinn
: sjálfstæðan hópð sem kerfisbundið átti að gagnrýna
tillögur stjórnarinnar. Sænskum jafnaðarmönnum
hefði aldrei dottið slíkt í hug af þeirri ástæðu að þeir
vilja ekki andstöðu. Samt þarf enginn flokkur jafn
mikið á andstöðu að halda og Jafnaðarmannaflokkur-
inn.“ Úr forystugrein Dagens Nyheter 8. júlí
Serbía þarf einnig tækifæri
„Svíar styrkja rausnarlega Albanina sem snúa heim
til Kosovo. Svíar senda réttarlækna til þess að hjálpa
stríðsglæpadómstólnum í Haag að safna sönnunar-
gögnum um fjöldamorð Milosevics. Þetta er sjálfsagð-
ur stuðningur við fórnarlömb glæpaveldis júgóslav-
neska forsetans. En á það einnig að vera stefna Svía að
refsa eigi Serbíu sem landi? Það er ekki sjálfsagt. Sví-
ar geta ekki og eiga ekki að styðja harða einangrunar-
stefnu Evrópusambandsins."
Úr forystugrein Aftonbladet 8. júlí.
Kosningapottur
„Sú gífurlega upphæð sem George W. Bush rikis-
stjóra í Texas hefur tekist að safna fyrir baráttu sína
fyrir forsetakosningarnar fyrstu sex mánuði þessa árs,
yfir 36 milljónir dollara, er sögð merki um pólítíska
snilli hans. Vafalaust er hún það en upphæðin er líka
merki um annað. Fjáröflunin, sem einkenndi kosn-
ingabaráttuna 1996, var almennt talin hneykslanleg.
Upphæðin sem Bush hefur safnað gefur til kynna að
árangurinn frá 1996 verði örsmár i samanburði við
fjáröflunina nú.“
Úr forystugrein Washington Post 6. júlí.