Dagblaðið Vísir - DV - 05.08.1999, Blaðsíða 11

FIMMTUDAGUR 5. ÁGÚST 1999
Hthnning
—i
★ ★
List sem hvíslar
í sumar hafa nemendur í Vinnuskólanum
í Reykjavík verið fræddir um myndlist á
Kjarvalsstöðum og í Ásmundarsal. Á Kjar-
valsstöðum skoðuðu nemendur 10. bekkjar
sumarsýningu safnsins og sýningu á verkum
hollenska listamannsins Karels Appels. Nem-
endumir svöruðu síðan nokkrum spurning-
um sem fræðsludeild
safnsins lagði fyrir þá og
voru niðurstöðumar um
margt forvitnilegar. Vin-
sælust voru verk þeirra
Sigurðar Árna Sigurðs-
sonar og Kjarvals en
versta útreið fengu verk
Karels Appels. Nemendur lýstu þeim verkum
sem þeir vildu sjá með ýmsum hætti, vildu
m.a. að listin „hvíslaði að þeim“.
Ástarsaga aldarinnar sungin
í sumar hefur Norræna húsið boðið upp á
dagskrá um norræna tónlist, leiklist og bók-
menntir. Nú er röðin komin að leiklist frá
Finnlandi. I kvöld kl. 20 flytur hópurinn
Teatteri Kehá III (Hringvegur 3) söngleik fyr-
ir eitt kvenhlutverk og
tvo undirleikara, sem
byggður er á opinskárri
verðlaunasögu Martu
Tikkanen (á mynd), Ástar-
sögu aldarinnar. Leik-og
söngkonan Anne Nielsen
flytur ásamt Kanerva
Pasanen (sem syngur
barnshlutverk), Jiri
IKuonen (píanó) og Juha Alanne (bassa). Toni
Edelmann samdi tónlistina og leikstýrir
verkinu.
Hringvegur III er finnskur atvinnuleik-
hópur sem undanfarin tólf ár hefur sýnt fjöl-
mörg ný verk fyrir börn og fullorðna. Þessi
sýning fer fram á sænsku og er styrkt af Nor-
ræna menningarsjóðnum.
Heimsendingarþjónusta á
listaverkum
Það eru fleiri söfn en Þjóðminjasafn ís-
lands sem neyðast til aö loka vegna breyt-
inga. í Washington eru tvö söfn undir sama
þaki, Þjóðlistasafn bandarískrar myndlistar
og Portrettmyndasafnið.
Áformað er að skipta um
þak á gjörvallri safnbygg-
ingunni og lagfæra um
leið loftræstingu og ann-
að sem úrelst hefur í tím-
ans rás. Við þetta stækka
söfnin um heila 18.200 fer-
metra. Þetta verk tekur
þrjú ár og kostar um 400
milljónir íslenskra króna. Á meðan verða
verk í eigu safnanna send út um hvippinn og
hvappinn, gárungar tala um „heimsending-
arþjónustu á listaverkum".
Safn nútímalistaverka fer til Flórída strax
eftir næstu áramót og verður á ferðalagi um
landið fram til ársins 2003. Sýning á banda-
i rískum Impressjónistum, þ. á m. Mary
| Cassatt og James Whistler, verður einnig
1 send víða um land, sömuleiðis verður raun-
S sæisstefnunni bandarísku, svokallaðri „As-
hcan-hreyfingu“ gert skil á annarri farand-
| sýningu. Portrettmyndasafnið setur saman
j sýningu á fbrsetum Bandaríkjanna til út-
| sendingar (sjá mynd), sömuleiðis sýningu á
portrettum þekktra bandarískra kvenna og
I sýningu á teiknuðum andlitsmyndum. Alls
| standa átta sýningar á listaverkaeign þess-
ara tveggja safna bandarískum þegnum til
1 boða. „Hálf milljón manns kemur í söfnin tvö
j á hverju ári til að skoða þessi verk. Það kom
j hreinlega ekki til greina að loka þau niðri í
kjallara um þriggja ára skeið," sagði Eliza-
beth Broun, forstöðumaður Þjóðlistasafnsins.
Áslaug er hamingjusöm
Áslaug Thorlacius, myndlistargagnrýn-
andi DV, er í leyfi til að sýna eigin verk í Ný-
listasafninu (sjá mynd). Ef einhver
hefur velkst í vafa um líf- og listfíló- /jS^v
sófíu hennar til þessa er hún kunn- v;'
gjörð á sýningunni með eftirfarandi i(
orðum: „ég er listamaður ég vinn I'
heima ég set mér hagfræðileg heim-
spekileg og fagurfræöileg markmið x
og stefhi að þeim af einurð og,
staðfestu ég er hamingjusöm hlut-' '
verkið frelsar mig.“ Þar höfum viö það.
Svefnlyf fyrir sembal
Sumardjass og blús
Sagt er að Bach hafi samið
Goldberg-tilbrigðin að beiðni
Kaiserlings nokkurs greifa
sem þjáðist af svefnleysi.
Goldberg hét fjórtán ára
stráklingur sem bjó hjá
Kaiserling og hafði fengið til-
sögn í tónlist hjá Bach. Hug-
myndin var að Goldberg
stytti Kaiserling andvöku-
stundirnar og jafnvel spilaði
hann í svefn.
Fræðimönnum þykir þetta
ekki sennileg saga þvi Gold-
berg á ekki að hafa haft neina
burði til að leika svona erfitt
verk sem er afar margslung-
ið. Undirrituðum fínnst þó
sagan ekkert ótrúleg því
Goldberg-tilbrigðin eru ágæt-
is svefnlyf ef þau eru leikin
með öllum endurtekningum
og á sembal en ekki píanó. Þá
tekur verkið um 80 mínútur í
flutningi og það er ekkert
smáræði þegar semball er
annars vegar sem er óttalega
blæbrigðalaust og vélrænt
hljóðfæri að margra mati.
Hljómsveitarstjórinn Sir
Henry Wood líkti hljómnum í
sembalnum við tvær beina-
grindur að elskast á blikkþaki
og það gefur auga leið að ekki
margir hafa úthald til að
hlusta á slík ástaratlot mjög
lengi.
Helga Ingólfsdóttir sembal-
leikari flutti Goldberg-tilbrigð-
in á tónleikum í Skálholti um
helgina, ekki bara einu sinni
heldur tvisvar og með öllum
endurtekningum. Undirritaður er á þeirri
skoðun að vel mætti sleppa einhverjum end-
urtekningxmum þótt það sé gegn vilja Bachs
og megi jafnvel kalla stílbrot. Flæöið væri
meira og tónlistin myndi hljóma ferskari og
meira spennandi. Að hlusta tvisvar á þrjátiu
tilbrigði á sembal er óskaplega þreytandi, það
er eins og að hlusta á erindi þar sem hver ein-
asta málsgrein er sögð' í tvígang.
gripsmikilli þekkingu á
barokk-tónlist, og var flutn-
ingur hennar á
Goldberg-tilbrigð-
unum magnaðin-
og einbeittur. Út-
hald hennar er
aðdáunarvert því
velflestar nótur
voru á sínum
stað, og túlkunin sannfær-
andi út í gegn án nokkurra
þreytumerkja.
Það væri að æra óstöðug-
an að gagnrýna frammi-
stöðu Helgu I hverju ein-
asta tilbrigði, enda þrjátíu
talsins eins og áður sagði.
Þó má nefna hið ofurhraða
29. tilbrigði, þar sem leikur
Helgu var sérstaklega
glæsilegur, og grunntaktur-
inn skemmtilega frjálsleg-
ur. Enn fremur var 25. til-
brigðið í moll einstaklega
faUegt og fúgettan nr. 10
hæfilega virðuleg.
Segja má að þetta hafi
verið merkir tónleikar
enda ekki á hverjum degi
sem svona erfitt verk er
flutt opinberlega hér á
landi. Á seinni tónleikun-
inn virtist lengdin þó vera
heldur mikU fyrir nokkra
áheyrendur því einhverjir
gengu út áður en verkið
var búið. Og einn maður
stytti sér stundir við að
fikta við sjálfskeiðunginn
sinn. Eins og áður sagði
hefði því verið betra að
sleppa einhverjum endurtekningunum,
klukkutími er alveg nóg fyrir Goldberg-
tUbrigðin.
Tónlist
Jónas Sen
Helga Ingólfsdóttir - „magnaður og einbeittur flutningur".
Mikið snilldarverk
Þrátt fyrir óstjórnlega lengd eru Gold-
berg-tUbrigðin þó mikið sniUdarverk
þar sem tónsköpunin er bæði margbrot-
in og frumleg. Og eins og áöur segir er
verkið einstaklega erfitt og mikið þrek-
virki að flytja það. Helga Ingólfsdóttir er
frábær sembaUeikari sem býr yfir yfir-
Tónlist finnsku djasshljómsveitarinnar
Mr. Fonebone er í senn alþjóðleg og þjóðleg
en fyrst og fremst einkennist hún af ólíkum
áhugasviðum og persónuleikum liðsmanna
hennar. AUir leggja þeir tU frumsamin verk
á nýjan disk, nema bassaleikarinn ViUe
Huolman. Tónlistin er nútímadjass þar sem
ljóðræn módalhefð er talsvert áberandi en
líka er sprett úr spori með hressUegu bí-
boppi. í síðasta laginu, Meaning of the
Abrupt, bregður fyrir blúskenndu fönki. Hjá
Mr. Fonebone fer saman fyrirtaks hljóðfæra-
leikur, eftirtektarverðar lagasmíðar og fínir
sólókaflar.
Forsvarsmaður hljómsveitarinnar er
básúnuleikarinn Antti Rissanen, frægur
víða um Evrópu. Rissanen og saxafónleikar-
inn Mikko Innanen eru góðir saman í fram-
línunni, mjög „frjáls“legir á köflum en aUtaf
vel samtaka. AUt samspU hljómsveitarinnar
er þétt og blæbrigðaríkt. Píanóleikari er
Kari Ikonen og trommarinn heitir Teppo
Mákynen. AUir eru þessir spUarar þekktir í
djasslífi Þúsund vatna landsins. Ekki er
langt síðan þeir heimsóttu ísland og léku á
prýðisgóðum tónleikum í Norræna húsinu
þann 21. júlí. Þar lék Tuure Koski á bassa í
stað Huolmans. Hið sérkennilega nafn hljóm-
sveitarinnar er þannig til komið að saxófón-
leikarinn telst vera Mr. Fone en trombón-
leikarinn Mr. Bone.
Ég veit ekki hversu auðvelt er að nálgast
þennan disk héðan frá en áhugasamir geta
reynt við eftirfarandi heimUisfang: Antti
Rissanen, Taka-Ruonalantie 19, 48300 Kotka,
Finnland, netfang: arissane@siba.fi.
Maria tekur flugið
Maria Muldaur - „afslöppuð og þægileg"
auðvelt með að taka flugið upp á háu nóturn-
ar. Tónlistin sem Muldaur flytur á nýjustu
geislaplötu sinni á sér að mestu rætur í
blúsnum eins og áður. Hún er órafmögnuð
og undirleikurinn talsvert djasskenndur
með hefðbundnu og stundum dálítið gamal-
dags sniði. Það vottar fyrir gospeláhrifum
hér og hvar. Skreytt er með blásurum og
bakröddum. Lagavalið er gott og hitta lögin
fljótt í mark þótt ekki séu þau með þeim
þekktustu úr þessum geira tónlistar nema
kannski Gee Baby, Ain’t I Good to You sem
Maria syngur ásamt blúsaranum Charles
Brown. Reyndar stóð tU að hans lilutur yrði
meiri á diskinum en hann veiktist og lést
áður en af því yrði. Þetta var því það síðasta
sem var hljóðritað með honum. Brown er
höfundur hins ágæta lags, The Promised
Land, sem rekur lestina á diskinum og
smeUpassar við annað efni hans. - Afslöppuð
og þægUeg músík.
Þekktir blúsarar og þekktari
Útgáfufyrirtækið Telarc, sem meðal ann-
ars hefur sérhæft sig í blústónlist, hefur sent
frá sér marga athyglisverða diska undanfar-
in ár. Á Blues Sampler frá þeim er úrval
söngva af útgáfum síðustu ára og einnig nýtt
efni sem von er á síðar á þessu ári. Þetta er
sem sagt safndiskur sem ætlaður er tU að
æsa upp löngun áheyrenda í að heyra meira
með þeim listamönnum sem þeir faUa fyrir.
Það æUimarverk tekst bærUega, verður að
segjast. Hér eru nýjar blússtjömur 1 bland
við kunnugleg nöfn á borð við Pinetop Perk-
ins, Taj Mahal, Eddie Kirkland, Junior WeUs
og The Memphis Homs ásamt áðumefndri
Maríu Muldaur. Einnig hefur verið safnað
liði tU að gera skU söngvum WUlie Dixons,
Howlin’Wolf og Muddy Waters. En einna
skemmtUegustu innslögin koma frá þeim
sem minna em þekktir; Kenny Neal, Luther
„Guitar Junior" Johnson sem er nú ekki al-
veg óþekktur, píanistanum og söngvaranum
Marty Grebb og tríói sem þau Kenny Neal,
Debbie Davis og Tab Benoit skipa. Ekki er
laust við að þar svifl andi Roberts Cray yfir
vötnunum. - Fjölbreytt og áheyrUeg blústón-
list.
Mr. Fonebone
ARFCD-463
Þeir sem em eitthvað komnir tU ára sinna
muna ef tU viU eftir laginu Midnight at the
Oasis sem söngkonan Maria Muldaur gerði
vinsælt árið 1973. í þá daga virtist sem fleira
kæmist á vinsældalista en sérhannað popp. I
dag er söngkonan fimmtíu og fjögurra ára
gömul. Röddin hefur dýpkað en enn á hún
Geislaplötur
Maria Muldaur : Meet Me where They
Play the Blues
Telarc 1999
Umboð á íslandi: 12 tónar
Ingvi Þór Kormáksson
Telarc Blues Sampler
Telarc 1999
Umsjón
Aðalsteinn Ingólfsson