Dagblaðið Vísir - DV - 24.08.1999, Blaðsíða 13

ÞRIÐJUDAGUR 24. ÁGÚST 1999
13
Matarbras á
vegum úti
„Á hringveginum eru nokkrar virðingarverðar undantekningar frá þessu
ástandi. Brasið er þó reglan."
Með tilkomu malbik-
aðs hringvegarins og
Hvalfjarðarganga hafa
orðið breytingar á ferða-
lögum íslendinga innan-
lands. Nú þurfa menn
ekki að aka í loftinu
milli staða til að verða á
undan rykinu heldur
geta þeir leyft sér að
dóla áhyggjulaust alla
leið upp í Borgarfjörð
eða austur að Skógum á
einu sunnudagssíðdegi,
sér til afslöppunar og
einskærrar ánægju yfir
fegurð og gæðum lands-
ins. Um leið vinnst tími
til að skoða markverða
staði, söfn eða náttúru-
vætti.
Ekki lengur neyðarbrauð
Þetta er ferðamáti sem aðrar
þjóðir þekkja gjörla en við íslend-
ingar erum rétt að uppgötva.
Hann hefur í för með sér annars
konar neysluvenjur á vegum úti.
Áður komu ferðalangar við í vega-
sjoppunum tO að væta rykugar
kverkar með ropvatni og gleypa í
sig snarl, svo sögðu þeir „best að
leggj’í ann“ eins og gangnamenn í
stórhrið og hentust af stað. í vega-
sjoppunni var að
finna snarl sem
nægði til að seðja
hungur ferðalangs-
ins næstu 50 kíló-
metrana, eða allt
þar til hillti í næstu
sjoppu. Og þannig
koll af kolli.
Nú er áningarstað-
urinn, sjoppan, veit-
ingaskálinn, hvaða
nafni sem hann
nefnist, ekki lengur
eins konar neyðar-
brauð heldur hluti
af sunnudagsbO-
túmum og um leið
langferðum íslend-
inga um landið.
Ferðalangur hinn
nýi hefur engan áhuga á að gleypa
í sig snarl og drekka með því syk-
urvatn á tíu mínútum. Hann vill
setjast niður með ferðafélögum eða
fjölskyldu sinni og fá sér heita
súpu, kjöt- eða
fiskrétt og
cappuccino-kaffi á
eftir. Hann fer
ekki fram á verð-
launamatreiðslu,
einungis gott hrá-
efhi, einfalda elda-
mennsku og skap-
legt verð. Þægilegt
viðmót þjónustu-
fólks skaðar ekki.
Honum finnst sem
sagt að þessir án-
ingarstaðir megi alveg fara að líkj-
ast litlu veitingastöðunum sem
finna má unnvörpum með fram
þjóðvegum í alvörulöndunum
kringum okkur.
Hvar er fiskurinn og ketið?
Ýmislegt hefur færst til betri
vegar í íslenskri ferðaþjónustu á
undanförnum ánun. Þó er enn
langt i land að þeir sem reka áning-
arstaðina með ffarn hringveginum
átti sig á ofangreindri breytingu á
viðhorfum íslendinga til ferðalaga.
Jafnvel á fjölfömustu og falleg-
ustu stöðum, þar sem full ástæða
er til að gera stans og skyggnast
um, segjum uppi í Borgarfirði,
gengur ferðalangurinn víða inn í
bræluna af hamborgurum, frönsk-
mn, pylsum og pitsum til að þrefa
við sumarstarfskrafta sem ekki
kunna að bjóða góðan daginn. Jafn-
vel þar sem eitthvað annað en bras
er á boðstólum verður gesturinn að
gera sér að góðu að snæða mat sinn
í stegg af steikarolíu og sígarettum.
Brasið er reglan
Þessi upplifun, eins ógeðfelld og
hún er, verður beinlínis pínleg þeg-
ar ferðalangurinn þarf að útskýra
fyrir útlendum gestum sínum
hvers vegna þessir áningarstaðir,
sem oft og tíðum eru ekki langt frá
gjöfulum veiðiám, vötnum, eða
jafnvel fiskimiðum, reyna ekki að
gera sér og túrhestum mat úr fisk-
meti. Svo ekki sé minnst á lömbin
sem verið er að reka til slátrunar á
næsta bæ; hvers vegna kjötið af
þeim sé ekki borið á borð ferða-
langa. Gott ef útlendu gestirnir
hrifast ekki líka af matjurtagörð-
unum sem ber fyrir augu á leiðinni
og hyggja gott til glóöarinnar að
bragða á uppskerunni. Vísast æsa
fjálglegar lýsingar íslenska gest-
gjafans á aðalbláberjum, íslensku
skyri og rjóma einnig upp í útlend-
um gestum hans hungrið.
Á hringveginum eru nokkrar
virðingarverðar undantekningar
frá þessu ástandi. Brasið er þó regl-
an. Til að fá góðan mat á vegum úti
verður ferðalangurinn að leggja
lykkju á leið sína, t.d. að aka upp
að Húsafelli, niður á Lefolii á Eyr-
arbakka eða upp í Lónkot í Skaga-
flrði. Eða þá að hafa með sér
skrínukost.
Aðalsteinn Ingólfsson
Kjallarinn
Aðalsteinn
Ingólfsson
listfræðingur
Feröalangur hinn nýi hefur engan
áhuga á aö gleypa í sig snarl og
drekka með því sykurvatn á tíu
mínútum. Hann vill setjast niður
með ferðafélögum eða fjölskyldu
sinni og fá sér heita súpu, kjöt-
eða fiskrétt og cappuccino-kaffi
á eftir.“
Kjarni og umbúðir
Það var bjart yfir upphafi
kristnihátíðar á vegum Reykjavík-
urprófastsdæma sem haldin var í
Laugardalnum sunnudaginn 15.
ágúst og minnti fátt á hinn dimma
dal sem Davíð konungur kvað um
í 23. sálmi sínum. Upprifjun þús-
und ára samfylgdar þjóðar og
Krists minnir okkur á að lífið er
vegferð með ólíkum veðrabrigð-
um. Þennan dag skein sól í heiði
og Laugardalurinn skartaði sínu
fegursta. Messan var hefðbundin
hvað form áhrærir en hún var
óvenjuleg fyrir þær sakir að hún
var á íþróttaleikvangi, lúðrasveit
var í hlutverki orgels og þúsund
manna kór leiddi söng.
Áttfalt fleiri sækja kirkjur
Biskup minnti á þá staðreynd í
prédikun sinni að upphaf kristni
tengist hinum fræga og stórfeng-
lega íþróttaleikvangi Kolosseum í
Róm þar sem mörg trúsystkin
okkar liðu píslarvætti æðrulaus
vegna þess að þau vissu að þau
höfðu himin höndum tekið. Æðru-
leysið og bjargföst trúin sigruðu
að lokum hið mikla Rómaveldi.
íþróttir eru fyrirferðarmiklar í
samtíðinni. Mikill fjöldi sækir
kappleiki um allan heim. Fyrir
nokkru las ég um könnun á
kirkjusókn sem gerð var í Bret-
landi og Danmörku. Þar kom þetta
í ljós: áttfalt fleiri sækja kirkju en
knattspymuleiki í þessum lönd-
úm.
Þetta þóttu mér og öðrum mark-
verð tíðindi sem komu þægilega á
óvart en kirkjusókn er álíka mikil
þar og hér á landi. Það er út-
breiddur mis-
skilningur að
kirkjur hér á
landi og annars
staðar í Evrópu
séu allajafna
tómar þegar at-
hafnir fara fram
en kannanir
sýna að svo er
alls ekki. Hluti
af skýringunni
er án efa sú að
það heyrist
meira í knatt-
spyrnuáhorfend-
um en kirkjufólki. Talið er að um
fiu þúsund manns hafi verið í
Laugardalnum við þá atburði sem
þar voru á dagskrá. Sjálfur tók ég
þátt í guðsþjónustunni, leit inn í
tjöld, kíkti á leiksýningu og fór á
gospeltónleika.
Gospel og grallarasöngur
Á tónleikunum sem fram fóru í
Laugardalshöllinni var húsfyllir.
Þar var mikil sveifla
og fjör. Frábært tón-
listarfólk sýndi þar
listir sínar, þandi
raddbönd og strengi,
barði húðir og sló
hljómborð. Ljósabún-
aður og reykvélar
voru eins og á bestu
popptónleikum og
virtust áheyrendur.
skemmta sér hið
besta. Það vakti at-
hygli mína hvað allt
var faglega unnið og
vel fram sett. Meiri-
hluti tónlistarfólks-
ins virðist mér koma
úr hvítasunnuhreyf-
ingunni og hinum
nýju fríkirkjum.
Það var athyglis-
vert að bera saman hina hefð-
bundnu íslensku (evrópsku) sálma
í guðsþjónustunni og tónlistina
sem flutt var á þessum tónleikum.
Annars vegar er um að ræða
klassíska tónlist og skáldskap í
hefðbundnu formi sem tjáir trúar-
lærdóma en hins vegar popptón-
list með textum sem snerust að
mestu um trúarupplifun einstak-
lingsins og tilfinningalíf. Hin al-
þjóðlega (bandaríska) menning
flæðir um allt. Drifkraftur hennar
er bandarískt þjóðfélag sem hefur
ótrúlegan sköpunarkraft og út-
breiðslugetu.
Smærri menningarsamfélög
eiga í vök að veijast gagnvart
þessari hnattvæðingu tiltölulega
einsleitrar engilsaxneskrar menn-
ingar. Gospeltónlistin stendur fyr-
ir sínu en ekki vildi
ég skipta á henni og
arfinum okkar. En
þetta er gott hvað
með öðru. Mikilvæg
er fjölbreytni í mann-
lífi og menningu.
Einsleitnin er daufleg
og slævandi.
Hátíðin í Laugar-
dalnum var sam-
kirkjuleg að því leyti
að allar kirkjudeildir
hér á landi tóku þátt í
henni og komu að
skipulaginu. Hina al-
mennu kirkjubæn
fluttu fulltrúar trúfé-
laga sem að hátíðinni
stóðu. Ég hafði lúm-
skt gaman af bæna-
kappleik Snorra í
Betel og Gunnars í Krossinum
sem var spennandi á köflum en
lauk með jafntefli. Mátti vart á
milli sjá hvor flaug hærra með
himinskautum.
Styrkur kristninnar er m.a. fólg-
inn í fjölbreytni hennar og getu til
þess að aölagast ólíkum menning-
arstraumum. Kjarninn í boðskap
hinna ólíku trúarsamfélaga er
hinn sami þótt umbúðirnar séu
ólíkar. Það er ekki meira af Guði í
gospel en grallarasöng. Fríkirkj-
umar nýju sem sprottið hafa upp
á liðnum ámm hafa tileinkað sér
bandaríska tilbeiðsluhætti og trú-
arhefð. Það ræður þvi hver og
einn hvemig og með hverjum
hann bindur bagga sína en hollt er
að gera sér grein fyrir þvi hvar
skilur á milli kjama og umbúða.
„Fríkirkjurnar nýju sem sprottið
hafa upp á liðnum árum hafa til-
einkað sér bandaríska tilbeiðslu-
hætti og trúarhefð. Það ræður því
hver og einn hvernig og með
hverjum hann bindur bagga sina
en hollt er að gera sér grein fyrir
því hvar skilur á milli kjarna og
umbúða.u
Kjallarinn
Örn Bárður
Jónsson
prestur
Meö og
á móti
Á að selja hlut ríkisins í
Fjárfestingarbanka at-
vinnulrfsins, FBA, í einu
lagi?
Ummæli Davíðs Oddssonar forsætis-
ráðherra um að hugsanlega sé heppi-
legt að selja hlut ríkisins í FBA í einu
lagi hafa vakið athygli, ekki bara með-
al stjórnarandstöðuþingmanna heldur
einnig meðal stjórnarliða.
Þarf að skoða
„Þetta er eitt af því sem menn
þurfa að skoða og athuga hvort
það geti ekki gengið upp. Málið
snýst um að
þegar hlutur-
inn yrði seldur
í einu lagi yrði
það væntan-
lega einhver
hópur fjárfesta
sem myndi slá
saman til að
bjóða í hlutinn
í einu lagi. Það
þarf í sjálfu sér
ekki að vera
andstætt þeim
markmiðum sem menn hafa haft
um dreift eignarhald að bankan-
um.
Ég sé ekki að það sé neinn is-
lenskur aðili sem hefúr afl til að
kaupa svona hlut einn og sér.
Það væri þá helst einhver banki
sem myndi þá væntanlega þurfa
að bjóöa út hlutafé til þess að
ráða við það. Alltént má búast
við því að sá hópur sem myndi
ná þessum 51 prósents hlut og
það eignarhaldsfélag sem fyrir er
myndu leysast upp áður en langt
um líður þar sem það yrði hag-
kvæmara fyrir alla aðila að vera
með beina aðild að bankanum
heldur en í gegnum eignarhalds-
félög.“
Vilhjálmur
Egilsson,
þingmaöur
Sjátfstæölsflokks.
Hjálmar Árnason,
þingmaöur
Framsóknarflokks.
Fákeppni má
ekki myndast
„Ég verð nú að sjá frekari for-
sendur á bak við ummæli forsæt-
isráðherra. I sjálfu sér mætti
selja i einu lagi
og ná mark-
miðum um
dreifða eignar-
aðild ef margir
aðilar slá sam-
an. Hins vegar
ef um er að
ræða að selja
fáum í einu
lagi tel ég það
ekki koma til
greina og
stríöa gegn
þeim markmiðum sem ríkis-
stjómarflokkamir höföu sett sér.
Aöalatriöið er að tryggja
tvennt. Það þarf að tryggja að
ríkissjóður fái rétt verð fyrir eig-
ur sinar og hins vegar að ekki
myndist hér fákeppni í fjármála-
heiminum. Þar, eins og á flestum
öðram sviðum, fiölmiðlum og
öðrum sviðum atvinnulífsins
eins og matvöramarkaði, þarf að
vera samkeppni en ekki fá-
keppni. Það er meginatriðið og
hvort það markmið næst með því
að selja mörgum í einum pakka
eða mörgum í mörgum hlutum
er aukaatriði. Aðalatriðið er aö
ná þessum meginatriðum."
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á þvi að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu. DV áskilur
sér rétt til að birta aðsent efni á
stafrænu formi og i gagnabönk-
um.
Netfang ritstjómar er:
dvritst@ff.is