Dagblaðið Vísir - DV - 08.12.1999, Qupperneq 20

24
MIÐVIKUDAGUR 8. DESEMBER 1999
jólaundirbúiningurinn í desember.
Thor Vilhjálmsson rithöfundur:
Kannski árið sem
ég datt í Tjörnina
Thor Vilhjálmsson rithöfundur er
fæddur árið 1925. Þegar hann var tíu
ára drengur í Reykjavík var jólahald
með talsvert öðru sniði en er í dag.
„Já, þú hnipptir í mig þegar ég var
á þönum,“ sagði Thor þegar blaða-
maður náði við hann símasambandi.
„Það var svo mikil ferð á mér svo ég
reyndi að hægja svolítið á til að kom-
ast á þennan tíma sem þú nefndir.
Það var ekki vandalaust og ég reyndi
að fara með gát.
Gekk ég þá svona skógarstíg sem
ég kalla, en er þó innan Reykjavíkur-
marka, og reyndi að rekja sporin til
baka til þessa tlu ára drengs sem var
ég sjálfur. Þá sá ég í snjónum spor
eftir börn og þau lágu öll í aðra átt.
Þá voru líka spor eftir kött sem var
ekki gott að vita hvert stefndi.
Á þessum hægagangi setti ég á
eins konar vélsíma, innbyggðan í
litla heilann sem stjórnar hreyfíng-
unum. Setti ég á hæga ferð afturábak
en hann var svo snöggur að ég vissi
ekki fyrr en ég var næstum kominn
aftur á Sturlungaöld.
Þá fór ég nú að gá að
mér betur og er að
hugsa um að ná í
þennan litla dreng
sem var ég sjálfur.
Þetta ár var ég tíu
ára, þá finnst mér að
ég sé á leið heim í for-
eldrahúsin í Berg-
staðastræti. Ég er með
örum hjartslætti að
bíða eftir ævintýrinu.
Það snjóaði og þá finn
ég á götunni dauðan
kött með lemstraðan hausinn. Þá
hafði einhver veriö að dreifa gjöfum
og gleðja aðra, en kötturinn ekki gáð
að sér. Þegar ég kem heim angar hús-
ið allt af gómsætum angandi krásum
sem verið höfðu í undirbúningi frá
því um morguninn. Svo kom því að
opna stofuna þar sem jólatréð var
með öllum ljósunum sem gleðja
gjaman lítil börn og jafnvel aldrað
fólk.
..Eg
inor viinjaimsson riinorunour:
reyndi aö rekja sporin til baka til þessa tíu ára drengs sem var ég sjálfur."
Kannski sá maður sér færi að
laumast inn í eldhúsið og klófesta
gómsætan rass af fugli eða fóam.
Við vomm fimm systkinin og feng-
um að líta dýrðina en langt var í þá
stund þegar kæmi að gjöfunum.
Þegar búið var að hlusta á útvarps-
messuna og borða var tekið saman
höndum, gengiö í kringum jólatréð
og við smáfólkið biðum með eftir-
væntingu eftir gjöfunum. Maður
reyndi þó að láta óþreyjuna ekki
valda því að maður gleymdi sjálfu
Jesúbaminu. Maður reyndi líka að
láta tæran hugann hvarila til lítilla
bama sem áttu bágt.
Ég var elstur og kannski orðinn
það gamall að maður hafi fengi að
taka þátt í að skreyta tréð. Manni
fannst mikil ábyrgð í því. - Kannski
var þetta líka árið sem ég datt í Tjöm-
ina og hafði mig upp úr henni.“ -HKr.
Helga Guðrún Johnson
fréttamaður:
Gleymdist
í fatahenginu
á aðfanga-
dagskvöld
Ein eftirminnilegustu æskujól
Helgu Guðrúnar Johnson voru haid-
in árið 1972 hjá fóðurömmu hennar.
Helga Guðrún var á tíunda ári.
„Við ákváðum að færa jólin heim
til ömmu vegna þess að hún var
rúmföst á þessum tíma. Við vorum
sex í íjölskyldunni en auk okkar
voru ættingjar frá Bandarikjunum í
heimsókn. Húsið var yfirfullt af
fólki, rúmlega tuttugu manns,
þannig að það var mikið fjör,“ segir
Helga Guðrún.
„Það var svo mikið gjafaflóð að
ekki var hægt að hafa jólatré í fullri
stærð. Það var keypt lítið tré sem
var sett á borð í stofunni og síðan
flæddu gjafimar um öll gólf. Ég og
Óli bróðir ætluðum að skemmta fólk-
inu með þvi að leika jólasveina og
Eins og kynslóðirnar eru hver annarri ólíkar
erujólin sem mótuðu þær einnig hver
með sínu sniði. DV leitaði tilfólks á öllum aldri
og bað það að rifja uppjól bemsku sinnar
■ hverjir voru siðimir, hvað var á borðum, /s
hverjar voru gjafimar. Og ekki síður í
hvers kyns hughrif hefur þessi hátíð bamank
skilið eftir í hjórtum fullorðins fólks.
Ragnhildur Gísladóttir tónlistarmaður:
Mér þótti jóliri fyrst vera komin þegar mamma var aö sjóöa
rauökáliö á aöfangadag."
Bjöm Grétar Sveinsson,
formaður VMSÍ:
Vildi bara
bækur
1 jolagjof
Ragnhildur Gísladóttir tónlistarmaður:
Snúður fékk líka sína jólapakka
Ragnhildur Gísladóttir tónlistar- sjóða rauðkálið á aðfangadag. Þetta
laður er fædd 1956 og man vel eftir var mesta jólalyktin. Ég man líka
ilunum þegar hún var 9-10 ára. sérstaklega eftir lyktinni af jólaskón-
„Það var aldrei byrjað að skreyta um mínum sem geymdir voru í borð-
tt en á Þorláksmessu. Stundum vor- stofuskápnum.
m við að skreyta með mömmu á að- Eftir matinn voru pakkarnir opn-
ingadagsmorgun og það var æðisleg aðir. Hundurinn okkar, hann Snúð-
lfmning. Ég er mikið jólabam og það ur, fékk líka sína jólapakka og fékk
ar sérstök hátíðar- og heilög stemn- að taka þá upp sjálfur, þó venjulega
íg þegar búið var að skreyta og jólin mætti hann ekki vera í stofunni. Eft-
aru allt í einu komin klukkan sex. ir þessa athöfn rifum við okkur upp
iaður sparaði sér allt þar til jólin og keyrðum upp að Ytri-Tindstöðum
oru komin og við systkinin borðuö- sem var innsti bærinn á Kjalarnesi
m jafhvel ekkert allan daginn. þar sem afi og amma bjuggu. Þangað
Ég er alin upp í Amarholti á Kjal- var farið í kvöldkakó og við urðmn
mesi en pabbi minn var forstöðu- jafnvel að brjótast til þeirra í brjál-
taður fyrir því heimili. Auk þess uðum byl og snjó. Þá varð maður
ir hann organisti í Brautarholts- líka að ganga upp brekkumar tölu-
irkju. Á aðfangadag var alltaf mess- verðan spotta. Hjá afa og ömmu vor-
Bjöm Grétar Sveinsson er alinn
upp á Eskifirði og minnist jólanna
um miðjan sjötta áratuginn en þá
var hann tíu ára.
„Epla- og appelsínulykt var alltaf
fyrirboði jólanna heima á Eskifirði.
Allajafnan fengum við ekki mikið af
ávöxtum á öðrum árstíma og þetta
var þvi kærkomin viðbót. Æskujólin
eru mjög hátíðleg í minningunni og
ég minnist þess að húsið var alltaf
mikið skreytt," segir Bjöm Grétar
um æskujólin.
Jólamaturinn var ávallt hefðbund-
inn, rjúpa á aðfangadagskvöld og
hangikjöt á jóladag. „Rjúpurnar vom
Bjöm Grétar Sveinsson:
,Þaö rikti alltaf mikil spenna á milli okkar bræöra um hver myndi hreppa
möndluna. Stundum var ég sá heppni."
alltaf góðar og síðan var alltaf
möndlugrautur og að sjálfsögðu
möndlugjöf í eftirmat. Það ríkti alltaf
mikil spenna á milli okkar bræðra
um hver myndi hreppa möndluna.
Stundum var ég sá heppni," segir
Björn Grétar.
Jólagjafirnar eru sérkapítuli og
hafði Bjöm Grétar snemma mjög
sterkar skoðanir á þeim. „Ég vildi
bara bækur. Leikfóng skiptu mig
litlu máli. Það var alltaf mikið gefið
af bókum í fjölskyldunni og ef ég var
kominn með nokkrar þá var mér
meira sama um hinar gjafimar, líka
mjúku pakkana. Á þessum árum
voru Ævintýrabækumar í mestu
uppáhaldi og maður var gjama orð-
inn spenntur að sjá nýju bókina
nokkmm vikum fyrir jól.“
Jólastressið sem nú einkennir jó-
laundirbúning segir Björn Grétar
hafa verið í lágmarki heima á Eski-
firði, með einni undantekningu þó.
„Almennt var ekki mikið stress
nema ef vera skyldi í kringum bakst-
urinn. Það var bakað gríðarlega mik-
ið heima og sortirnar margar. Við
bræður gerðum okkur oft leik að því
að læðast í baukana þegar enginn sá
til en það var svo mikið af kökum að
sjaldnast grunaði mömmu nokkuð,"
segir Björn Grétar Sveinsson. -aþ
að úti á Hæli klukkan fjögur. Þá var
maður alltaf puntaður í messu og fór
síðan heim í jólamatinn klukkan
sex. Messan brúaði því ágætlega bið-
ina eftir jólunum.
í jólamatinn var hrisgrjónagraut-
ur, það var fastur liður. Þá var villi-
gæs eða svínabógur þar sem paran
var skorin í teninga. Það farrnst mér
flottast. Annars þótti mér jólin fyrst
vera komin þegar mamma var að
um við í góðu yfirlæti fram á nótt
þegar haldið var heim aftur. Um jól-
in var svo messað í Brautarholti og
þangað fórum við líka.
Mér fmnst jólin vera mikið upp-
gjör. Þá er allt tekið i gegn. Þegar
maður hreinsar til í kringum sig, þá
hreinsar maður til i sálartetrinu í
leiðinni, svo framarlega sem maður
gerir þetta með jákvæðu hugarfari."
-HKr.