Dagblaðið Vísir - DV - 15.04.2000, Síða 26

26
LAUGARDAGUR 15. APRIL 2000
Helgarblað
!OV
Drew Barrymore
Barrymore fór meó vini sínum i
bankann um daginn og þaö komst í
fréttirnar.
Með kærastan-
um í bankann
Drew Barrymore og unnusti
hennar í þrjá mánuði, Tom
Green, sáust fara saman í
bankann á dögunum. Nú gætu
menn freistast til þess að halda
að svo hversdagsleg athöfn séu
ekki beinlínis fréttamatur en
það nú aldeilis ekki svo í þessu
tilviki.
Þetta var nefnilega sæðis-
banki í heimaborg þeirra,
Hollywood, og erindið var að
Tom garmurinn vildi leggja inn
í bankann nokkurt magn til
síðari tíma afnota. Tom hefur
átt við þau veikindi að stríða
að forstigsbreytingar krabba-
meins greindust í öðru eista
hans og óvíst hvort undaneldi
er raimhæfur kostur í framtíð-
inni. Tom og Drew vildu þess
vegna hafa vaðið fyrir neðan
sig og eiga smávarasjóð í bank-
anum ef þau gripu í tómt þegar
til fjölgunar kæmi.
Aðspurður sagði Tom við
fréttamenn þegar út kom að
þetta væri eiginlega ekkert
erfitt. Mönnum væri afhent
dolla, lánuð kvikmynd að eigin
vali og vísað í þægilegt her-
bergi. Við getum reiknað með
að hann hafi notið aðstoðar
Drew við að fylla á dósina.
Heygarðshornið
Man eftir
Snædrottn-
ingunni
- Stefán Baldursson rifjar upp sín
fyrstu kynni af Þjóðleikhúsinu
20. apríl nk. verður þvi form-
lega fagnað að 50 ár eru liðin frá
vígslu Þjóðleikhússins við Hverf-
isgötu. Þá verður frumsýnt leikrit-
ið Draumur á Jónsmessunótt eftir
Shakespeare en margvíslegir aðr-
ir atburðir á leikárinu hafa mark-
að því sérstöðu sem afmælisári.
„Við kusum að láta afmælið
setja svip á allt árið frekar en vera
með eina hátíð. Við höfum horft
til fortíðar í verkefnavali ársins
eins og Vér morðingar eftir Guð-
mund Kamban og Gullna hiiðið
eftir Davíð Stefánsson bera með
sér en einnig hafa verið settar upp
sérstakir atburðir eins og dagskrá
byggð á ljóðum Þórarins Eldjáms
og tónlist Jóhanns G. Jóhannsson-
ar og feiknavinsælt búningaupp-
boð. Þetta mun halda áfram í
haust meðan afmælisleikárið var-
ir,“ sagði Stefán Baldursson þjóð-
leikhússtjóri í samtali við DV.
Leikhúsið efndi til leikritasam-
keppni í tilefni afmælisins og leik-
rit Ragnars Arnalds, Landkrabb-
inn sem hlaut fyrstu verðlaun, er
á fjölunum í vetur en fleiri verk
sem komu til álita verða færð upp
næsta vetur. Það á meðal verður
leikrit Andra Snæs Magnasonar,
Villibömin á bláa hnettinum, sem
fékk einnig íslensku bókmennta-
verðlaunin þó í öðru formi væri.
Stefán hefur starfað í íslensku
leikhúsi í um aldarfjórðung og
gegnt starfi þjóðleikhússtjóra frá
árinu 1991 og starfar nú eftir
samningi til ársins 2004.
„Mér finnst nú reyndar að
menn megi ekki verða of mosa-
grónir í stöðum eins og þessari.
En mér fannst ég eiga sitthvað
ógert hér og ákvað að takast á við
Framtiðin
Ég var á leiðinni heim um daginn
og kveikti á útvarpinu. Á útvarpsstöð-
inni Radíó var símaat - einhver ná-
ungi að hringja út um allt og spyrja
fólk hvort það hefði ekki dottið í það
um helgina. Á meðan ég hlustaði lenti
hann á tíu eða ellefu ára krakka og
þegar útvarpsmaðurinn spurði ráð-
villt barnið í þriðja sinn hvort það
hefði ekki farið á fyllerí um helgina
skipti ég. Á kristilegu stöðinni var
þögn. Á rás eitt var þögn. Á rás tvö
var maður að segja frá spennandi
verkefni sem hann væri að fást við:
það var framtíðin. Hann er aö búa
hana til handa okkur. Ég fór að
hlusta.
Manni virtist sem hann hefði þann
starfa með höndum að sitja við og
reyna að fmna okkur not fyrir alla þá
tækni sem þegar er til og þegar er
hægt að ímynda sér að til verði á
næstunni, og finna jafnframt nýjar
leiðir við að tæknivæða tilveru okkar.
Þetta var geðslegur maður að heyra
og hann fyllti mig kvíða.
* * *
Tækninýjungamar sem hann talaði
um voru reyndar ekki neitt til að
rjúka upp til handa og fóta yfir. Sjálf-
ur virtist hann hugfanginn af ein-
hverjum gardínufídus: einhver útbún-
aður átti að draga frá gardínurnar
þegar sólin skín svo að hægt væri að
hita íbúðina og lækka kyndingar-
kostnaðinn - eða var það öfugt? Svo
átti maturinn i ísskápnum að vera
gervigreindur. Gulrætumar, mjólkin,
þetta enn um sinn. Áskorunarlisti
frá starfsfólki leikhússins hafði
þar sitt að segja.“
Hvemig metur Stefán stöðu
leikhússins á þessu afmæli?
„Ég tel að leikhúsið standi vel í
listrænum skilningi. Við höfum á
að skipa mjög sterkum leikara-
hópi, ég vil segja einum þeim fjöl-
hæfasta og sterkasta frá upphafí
starfseminnar. Hér starfa 40 fast-
ráðnir leikarar og ég tel að í þeim
hópi liggi styrkur okkar. Þótt hér
séu margir listamenn á öðrum
sviðum sem koma að skapandi
starfí og séu ómissandi þá endar
þetta allt í starfi leikararns. Þar
kristallast það sem leikhúsið býr
til.“
Vitringarnir þrír
Stefáni verður tíðrætt um þær
skyldur sem Þjóðleikhúsið hafi
sem flaggskip íslenskrar leiklistar
sem beinast annars vegar að
stjórnvöldum sem gera leikhúsinu
kleift að uppfylla þær en hins veg-
ar að leikhúsinu sjálfu.
„Það felst svolitið í eðli starfs
leikarans að vilja alltaf sækja
fram og gera eitthvað nýtt. Það er
mjög gott en það verður alltaf að
hafa í huga að áhorfendur eiga að
fylgja með. Mjög framsækið til-
raunaleikhús er eitthvað sem er
gaman að fást við en leikhús eins
og Þjóðleikhúsið hefur skyldur
við alla áhorfendur og er í stakk
búið til þess að sýna verk af öllu
tagi eins vel og kostur er.“
í tíð Stefáns hefur erlent sam-
starf verið meira áberandi í starfi
leikhússins en oft áður. Sérstak-
lega eru „vitringamir þrír“ frá
Litháen, leikstjóri, leiktjaldahönn-
sultan frá í fyrra og það allt saman
átti tengjast internetinu einhvern veg-
inn en því er stolið úr mér hver not
áttu að vera af því. Kannski átti mat-
urinn að segja við mann: ekki borða
mig fyrr en klukkan þrjú, þú þarft
fyrst að klára að melta jógúrtið. Eða
eitthvað.
„Þama er verið að taka
af börnunum helgasta
rétt þeirra: réttinn til
einvem. Réttinn til þess
að geta verið einn og
óhultur í herberginu sínu
djúpt sokkinn í tindáta-
leik, bók, þanka, tölvu,
eitthvað. Réttinn til að
skella hurðinni og vera
einn í fýlu. Vera einn -
finnast vera einn:
En allt átti að tengjast intemetinu -
það man ég - allt snerist um eitthvert
húsnet sem virtist eiga að ríða um ailt
húsið eða alla ibúðina og stórt og
smátt skyldi flækt i þetta net. Húsnet-
ið átti einmitt að stjórna þessu gard-
ínumöndli og maður átti ailtaf að vera
forrita - það var hluti af kvíðanum: ég
kann ekki að forrita og sé mig engan
veginn í anda sitjandi við öll kvöld að
DV-MYND TEITUR
Stefán Baldursson þjóðleikhússtjóri
Stefán hefur stýrt leikhúsinu frá 1991 og núverandi samningur viö hann gild-
ir til 2004. Stefán kom fyrst í Þjóöleikhúsiö 6 ára aö sjá Snædrottninguna og
gleymir því aldrei.
uður og tónskáld, að verða ís-
lenskum leikhúsgestum hugstæð-
ir en fyrir þeim fer leikstjórinn
Rimas Tuminas og er hann vænt-
anlegur til starfa enn einu sinni í
haust og verður það fjórða upp-
færslan sem hann stýrir. Verður
þetta samstarf aukið á næstu
árum?
„Það þarf að vera jafnvægi í
þessu því við hljótum að leita að
okkar eigin listrænu sjálfsmynd
sem byggir á okkar menningu. Er-
lent samstarf i Þjóðleikhúsinu hef-
ur alla tíð verið nokkuð en það
kann að vera að val á samstarfsað-
ilum hafi ekki verið eins mark-
visst á árum áður. Við höfum
markvisst leitað að því sem við
töldum vera í fremstu röð. Ég er
viss um að þetta samstarf hefur
nú þegar haft meiri áhrif í ís-
lensku leikhúsi en margir átta sig
á.“
—
Guðmundur Andri
Thorsson
skrifar í Helgarblaö DV.
forrita moppur, hnífapör og paprikur.
Þetta var þó ekki það kvíðvænlegasta
- þetta var ekki það sem gerði það að
verkum að mér rann raunverulega
kalt vatn milli skinns og hörunds og
fór að líða eins og staddur í miðju Le-
onard Cohen laginu, The future.
* * *
Alls staðar áttu að vera litlar
myndavélar. Alveg sérstaklega í
bamaherbergjunum. í þættinum ríkti
mikil hrifning á þessu. Þetta átti
nefnilega að gera foreldrunum kleift
að fylgjast með börnunum úr vinn-
unni - maður átti sem sagt að hafa
skjá á borðinu sínu í vinnunni og
fylgjast grannt með öllu sem fram
færi á heimilinu, og jafnvel gripið inn
í ef svo bæri undir. Krakkarnir
kannski að rífast og þá kemur rödd úr
loftinu: hættiði að rífast þama!
Getur ekki einhver stöðvað þennan
mann? Þarna er verið að taka af börn-
unum helgasta rétt þeirra: réttinn til
einveru. Réttinn til þess að geta verið
einn og óhultur í herberginu sínu
djúpt sokkinn í tindátaleik, bók,
þanka, tölvu, eitthvað. Réttinn til að
skella hurðinni og vera einn í fýlu.
Vera einn - finnast vera einn: Það
mikilvægasta er ekki endilega að vera
einn, heldur hafa það á tilfinningunni
að maður sé einn. Hvemig þegnar
koma út úr þeim bömum sem alist
hafa upp við það að hafa á tilfinning-
unni að alltaf sé fylgst með þeim af
einhverjum ósýnilegum?
Það er mesti misskilningur okkar
daga í bamauppeldi að það að fylgj-
ast með bömum komi í stað þess að
vera með bömum. Að ósýnilegt auga
jafngildi nærvera. Nokkrir skólar
hafa tekið upp á þeirri endaleysu að
fylla lóðir sínar af myndavélum sem
eiga að hafa fælingarmátt gagnvart
einelti og og annarri vondri hegðun
á skólalóðinni. Þegar ég var í Voga-
skóla var nú bara hann Skúli smíða-
kennari á vappi og fór jafnvel í stór-
fiskaleik með okkur þegar sérstak-
lega vel lá á honum. Af hverju eru
kennaramir ekki með bömunum í
frímínútum ef sannað þykir að þau
geti ekki verið ein úti? Myndavél-
amar byggja múr milli kennara og
nemenda, gera kerfið ópersónulegt,
skapa óvin. Hið sama mun gerast á
heimilunum ef framtíðardraumar
geðslega mannsins á rás tvö rætast.
Því öll þessi forritun og allar
þessar myndavélar miða að því að
gera heimilið að sýndarveruleika,
að sýndarheimili. Hvað er heimili?
Ekki síst baukið við litlu hlutina,
misvel heppnað og takturinn sem
þessir hlutir em í - ráði þessi mað-
ur mun sami takturinn ríkja á öll-
um heimilum. Látum engan taka af
okkur það að vökva blómin skyndi-
lega eftir margra vikna þurrk, ryk-
suga þegar við nennum því, laumast
í ísskápinn i skjóli nætur, vaska
upp af ástríðu, hlusta á asnalega
músík, valhoppa á nærbuxunum
um alla íbúð á sólrikum degi af því
maður er einn heima: stöndum vörð
um heimilin: klippum strax húsnet-
in þegar þau koma því annars verða
þau eins og þymigerðið sem hóf sig
hátt.