Dagblaðið Vísir - DV - 19.04.2000, Blaðsíða 15

15
MIÐVIKUDAGUR 19. APRÍL 2000
X>V_________________________________________________________________________________________________________________________Menning
Umsjón: Silja Aöalsteinsdóttir
Tónlistgerirbörn
klárari
Sigrún Grendal
„Peningum sem fara í aö kosta tónlistarnám barna er afar vei varið. “
DV-MYND HILMAR ÞÓR
I Laugarnesskóla í Reykjavík hefur
verið til siðs í áratugi að allir nem-
endur skólans komi saman í fyrstu
frímínútum á morgnana og syngi
saman eitt eða tvö lög. Á vissum
aldri finnst nemendum þetta auðvit-
að ofboðslega hallœrislegt en samt er
það svo að þegar þeir rifja upp síðar
meir veru sína í þessum skóla þá
verða þessar friðarstundir á morgn-
ana í sameiginlegum söng sérkenni-
lega minnisstœðar og hjartfólgnar.
Tónlistin hefur þessi langtímaáhrif...
Tónlistarskólakennarar héldu málþing meðal ann-
ars um þessi áhrif og tónlistarkennslu almennt þann
9. apríl. Það var ágætlega sótt og árangurinn ánægju-
legur, að sögn Sigrúnar Grendal, formanns Félags
tónlistarskólakennara.
„Þingið var haldið fyrst og fremst tU að skapa um-
ræðu um málefni tónlistarfræðslunnar," segir hún.
„Dagskrá þess var tvískipt. Annars vegar var rætt
um mál sem brenna á okkur einmitt nú, eins og að-
alnámskrá tónlistarskóla, Listaháskóla Isiands og
stöðu tónlistarskólanna í dag. Hins vegar var varpað
fram spurningunni „Af hverju tónlist?" og fengum
við menn með ólíkan bakgrunn tU að svara henni.“
Nýjungar valda titringi
„Með nýrri aðalnámskrá er verið að samræma
tónlistarkennslu í landinu, tryggja að próf á einum
stað þýði það sama og sams konar próf annars stað-
ar,“ segir Sigrún. „Námsferlinu verður nú skipt í
þrjá áfanga: grunnnám, miðnám og framhaldsnám,
sem nemendur ljúka með áfangaprófmn. Kennslu-
hættir taka líka breytingum. Auknar kröfur verða
um samþættingu í kennslu og verður lögð meiri
áhersla á hinn skapandi þátt, t.d. að semja og spinna
tónlist."
- Er slík samþætting tU bóta?
„Mér flnnst það persónulega en það er eins með
þetta og aðrar nýjungar að þær valda óneitanlega
smátitringi.“
Ekki hefur enn verið stofnuð tónlistardeUd við
Listaháskóla íslands en það stendur tU haustið 2001.
„Tónlistarkennurum er umhugað að vel takist tU,“
segir Sigrún, „að tónlistardeUd Listaháskólans verði
viðbót við þá góðu tónlistarmenntun sem nú þegar er
boðið upp á í tónlistarskólum landsins. Á málþing-
inu kom fram að menn hafa ýmsar athugasemdir við
drögin að uppbyggingu tónlistardeUdarinnar og vUja
sjá þau fara í hefðbundið umsagnarferli. Ég tel það
líka mjög æskUegt. Maður heyrir á tónlistarkennur-
um að þeir vilja standa vörð um það sem þegar hef-
ur verið byggt upp. Þeir vUja tryggja að hér sé raun-
verulega um framþróun að ræða.“
Drottning listanna
„Af hverju tónlist?" var spurt á þinginu og ekki
var nema sanngjarnt að Sigrún svaraði því líka.
„Þetta er yfirgripsmikU spurning," segir hún og
dregur andann djúpt. „Að mínu áliti ætti tónlistin að
skipa mun veigameiri sess en hún gerir i samfélag-
inu. Tónlistin ber svo ótalmargt í sér og sameinar
svo margt. Hún hefur verið köUuð drottning listanna
Háskólakórinn hefur nú starfað í 28 ár og er í sí-
feUdri endurnýjun eins og gefur að skUja. í honum
syngja nú um 35 ungmenni undir handleiðslu EgUs
Gunnarssonar sem hefur stjórnað kórnum í nokkur
ár.
Á mánudagskvöld hélt kórinn tónleUía í Salnum
með öölbreyttri efnisskrá sem bar keim af efnisskrá
tónleika sem kórinn hélt í nóvember i tUefni 100 ára
afmælis Jóhannesar úr Kötlum og fyrirhugaðri
vorferð kórsins tU Italíu. Lög Sigvalda Kaldalóns,
Sigursteins D. Kristinssonar og Ingunnar Bjama-
dóttur við ljóð Jóhannesar voru öU ágætlega flutt.
Tær og unglegur hljómur kórsins átti vel við í Ég
heUsa þér æska og Fyrsti maí hljómaði ömgglega
þótt kannski smá þéttleika og baráttuanda vantaði
tU að fuUkomna það; kvenraddirnar nutu sín ágæt-
lega í faUegu lagi Ingunnar, Hörpusveinininum, en
botninn var ekki tU staðar í karlaröddunum.
Tónskáld kvöldsins, eins og stjórnandinn orðaði
það, var Kjartan Ólafsson og söng kórinn fyrst lag
hans við ljóð HaUdórs Laxness, Kór þokkadísanna.
Ekki var tekið fram i efnisskrá hvenær lagið var
samið en það hefur alveg farið fram hjá mér hing-
að tU. Þetta er afar fagurt lag við óborganlegan
eins og Jóhanna Thorsteinsson leikskólastjóri benti
réttUega á í erindi sínu á málþinginu. Tónlist er vis-
indi, hún er stærðfræði, hún er alþjóðlegt timgumál
og saga. Tónlist þroskar skilning og innsýn og er að
auki líkamlegt nám. Síðast en ekki síst er tónlist list.
Ég veit ekki um neina aðra grein sem hefur aUt þetta
tU að bera og veitir jafnmikinn alhliða þroska. Við
lærum að skapa og njóta, við öðlumst hreinlega
meira líf í gegnum tónlistina. Rannsóknir sýna ótví-
rætt að börn sem stunda tónlistamám standa betur
að vígi en önnur börn, niðurstöður þeirra segja:
„tónlist gerir börn klárari!" Miðað við það er of lítU
umræða nú á dögum um gUdi tónlistarnáms."
- Sérðu þá fyrir þér skólakerfi þar sem börn væru
í jafnmörgum tímum í tónlist og íslensku eða stærð-
fræði?
„í ljósi þess sem áður hefur verið sagt þá væri það
mjög æskilegt," segir Sigrún. „Ég vUdi gjarnan sjá
tónlistamám barna í tónlistarskólum landsins meira
texta HaUdórs og var prýðUega Uutt þrátt fyrir ör-
lítinn óstöðugleika í tenórunum. Karlaraddimar
eru reyndar helsti veikleiki kórsins, þær em of fáar
og sárvantar þar góðar raddir. Að vísu stóðu þeir
sig ágætlega á köUum eins og í þvi sem á undan er
talið og i Vorvísu Jóns Ásgeirssonar við ljóð HaU-
dórs Laxness en heldur neyðarlegt var að hlýða á
þau tvö lög við ljóð Jóns Þorlákssonar frá Bægisá
sem þeir sungu einir undir nafninu Silfur EgUs. í
annars ágætu lagi stjómandans, Ósk tU stúlku,
voru þeir hreint og beint falskir og Vísubrotið var
vita kraftlaust.
Ekki voru þeir einir um óöryggið þvi kvennakór-
inn Strengur HaUgerðar var ekki sannfærandi í
tveimur lögum Béla Bartóks sem hann Hutti. Þessi
lög gera miklar kröfur tU kórsins og er ekki hægt
að segja að hann hafi staðið undir þeim; hefði þar
þurft meiri æfmgar og pússningu. Tvö lög eftir
Benjamin Britten, Concord og A Sheperd’s Carol
fyrir blandaðan kór voru lUia brennd þessu óörygg-
ismarki. Kórinn náði sér á strik í tveimur ítölskum
madrigölum þó þar hafi vantað meiri blæbrigði og
dýnamik og yfirhöfuð meiri sönggleði en mér
fannst heldur dofna yUr kórnum eftir þvi sem leið
metið í gmnnskólunum. Það sem kemur yUrleitt
Ujótlega inn í umræðuna þegar þessi mál eru rædd
er að tónlistarnám sé dýrt þar eð það byggir að
miklu leyti á einkatímum. Mín skoðun og margra
annarra sem tU þekkja er sú að peningum sem fara
í að kosta tónlistarnám barna sé afar vel varið og ef
hlutimir yrðu skoðaðir ofan i kjölinn þá kæmi í ljós
að um leið væri verið aö spara á öðmm vígstöðvum.
Ég vU þar nefna einn málaUokk sem aUtaf er í um-
ræðunni, það er að segja forvarnarstarf bama og
unglinga, og vitna í orð Gunnars Kvarans seUóleik-
ara sem Uutti ávarp á málþinginu: „Tónlistarmennt-
un verndar börn - tónlist leggur andlegan verndar-
skjöld yfir böm,“ sagði hann. Að lokum vonast ég
tU,“ bætir Sigrún við að endingu, „að stefna yfir-
valda í málefnum tónlistarfræðslu í framtíðinni end-
urspegli skUning þeirra á gUdi tónlistarmenntunar,
gUdi tónlistar fyrir manneskjuna og samfélagiö."
á efnisskrána fyrir hlé.
Undirrituð var, fyrir einhvern misskUning, mætt
á tónleikana tU þess að hlýða á nýjan háskólasöng
en um hann var haldin samkeppni í vetur. Það voru
því töluverð vonbrigði að lesa í efnisskrá að kórinn
myndi syngja hann að lokinni Ítalíufór. Þau von-
brigði hurfu þó eins og dögg fyrir sólu þegar kórinn
hóf upp raust sína eftir hlé í lagaUokki Kjartans,
Raddir á daghvörfum - tUbrigði við tíu þjóðsögur
við ljóð Hannesar Péturssonar sem Háskólakórinn
frumUutti árið 1986. Þetta er afar skemmtUegur
Uokkur þar sem fara saman góð ljóð Hannesar sem
Kjartan gerir ennþá betri með tónlist sinni þar sem
einhver gamaU hljómur er viðloðandi en þó ferskur
og nýr eins og ljóðin og hugmyndarík raddsetning-
in er snilldarleg. Kórinn gerði verkinu ágæt skil,
sýndi loksins þann lit og kraft sem vantaði fyrir hlé
og hélt manni vel við efnið. Þar hafði greinUega
verið nostursamlega æft enda hefur kórinn nú ný-
lokið við upptökur á verkinu sem er væntanlegt á
geisladiski. Verður fengur að fá það inn í stofu. En
ég bið enn spennt eftir háskólasöngnum.
Amdis Björk Ásgeirsdóttir
Þegar piparkökur
bákast...
Framhaldsskólarnir á landinu hafa
sett upp metnaðarfullar leiksýningar í
vetur og afar fjölbreyttar, aUt frá
Shakespeare tU Michaels Jackson með
FUamanninn, Flugnahöfðingja Goldings
og Ueiri frumleg fyrirbæri á miUi.
Frumlegastir voru krakkarnir í Flens-
borgarskóla sem settu upp Dýrin í
Hálsaskógi eftir barnavininn mikla
Thorbjörn Egner og bönnuðu sýninguna
börnum. Markmið þeirra og leikstjórans
Stefáns Jónssonar var að Uetta ofan af
vafasömum boðskap verksins um að öll
dýrin i skóginum ættu að vera vinir og
sýna undirliggjandi kúgunarmynstur í
öUum kærleikanum. Það reyndist
merkilega auðvelt. Um leið og persón-
umar voru orðnar menn í stað dýra var
allt verkið komið á dulmál sem sjón-
varpsvant fólk á ekki í neinum vanda
með að leysa úr. Þegar Hérastubbur
bakari er kominn í dökk föt og sólgler-
augu, stendur gleitt og skiptir á dular-
fuUum pokum með misjafnlega góðum
piparkökum þá fer mann Hjótlega að
gruna að ekki henti þær piparkökur í
barnaafmælum...
Sýningin var sáraeinföld, borin uppi
af góðum hugmyndum og flnum leik. Til
dæmis var Eyrún Ósk Jónsdóttir skín-
andi góð súludansmær sem kallar sig
„Ömmu skógarmús". Daníel Ómar Vigg-
ósson var ógnvekjandi heimilisharð-
stjóri í hlutverki Bangsapabba og
Magnea Lára Gunnarsdóttir var frábær
í hlutverki hinnar börðu eiginkonu
hans. Kristján Eldjárn vann fjölbreytta
músík úr gömlu lögunum sem við þekkj-
um öU og „útfærslan“ á línudansi við af-
mælissönginn í lokin var óborganleg.
TU hamingju.
í meistara höndum
Það stendur mik-
ið tU í Salnum i
Kópavogi dagana
18.-20. júní í sumar.
Hinn kunni píanó-
leikari Dalton Bald-
win fékk þá frá-
bæru hugmynd að
halda tónlistarhátíð
í virðingarskyni
við listunnandann,
barnalækninn og
mannvininn Hall-
dór Hansen og verður þessi heillandi
hugmynd að veruleika 19. júní.
Hátíðin hefst með námskeiði
(masterclass) EUyar Ameling og Daltons
Baldwins sunnudaginn 18. júní kl. 10 í
Salnum. AUs verða í boði fimm hálfs-
dagsnámskeið sem öU hafa hlotið hið
virðulega heiti „í meistara höndum“.
Aðrir meistarar sem halda námskeið
dagana 19. og 20. júní eru Olivera Milj-
acovic, dáð söngkona frá Júgóslavíu, og
Lorraine Nubar, þekkt söngkona og vin-
sæll kennari frá Bandaríkjunum.
Umsóknareyðublöð um námskeiðin
og aUar nánari upplýsingar fást í Saln-
um í síma 5 700 400.
Hápunkturinn
Hápunktur Söng-
hátíðarinnar eru
tónleikar HaUdóri
Hansen tU heiðurs
kl. 20 að kvöldi 19.
júní. Þetta verða
ekki hefðbundnir
tónleikar með nið-
urritaðri efnisskrá
heldur ætla tónlist-
armennirnir að
syngja og leika af
EHy Ameling. fingrum fram fyrir
vin sinn Halldór.
Listamennirnir sem þar koma fram
eru Elly Ameling og Dalton Baldwin,
Lorraine Nubar,
Margareta
Haverinen, Olivera
Miljakovic, Simon
Chaussé og Violet
Chang og heima-
fólkið Bergþór Páls-
son, Finnur Bjarna-
son, Garðar Cortes,
Kristinn Sigmunds-
son, Ólöf Kolbrún
Harðardóttir, Sig-
rún Hjálmtýsdóttir,
Sólrún Bragadóttir og Jónas Ingimund-
arson. Gaman gaman!
Tónlist
Gamall hljómur - en þó nýr
Dalton Baldwin.