Dagblaðið Vísir - DV - 20.12.2000, Blaðsíða 30

MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 2000
54
Tilvera DV

■»
>

Netverslun
www.colony.is
Handfrjóls GSM-búnaður
með FM útvarpi.
xO
0
XI
•H
EH
Útvarp og handfrjáls GSM-búnaður sem skemmtir þér
og kemur um leið í veg fyrir að þú fáir örbylgjurnar
beint í kollinn.
Útvarpið er með sjálfvirkum stöðvarleitara
á tíðnisviðinu 88 MHz - 108 MHz.
Fyrir margar gerðir af símum.
Verð 3.900.
Tilboðsverð 2.900
Verslaðu ódýrt á netinu
Celine á frjóvg-
að egg í frysti
Kanadíska poppsöngkonan Celine
Dion á frjóvgað egg í frysti. Hún
vonar að úr því verði einhvern tíma
tvíburi ófædds sonar hennar.
Celine greindi frá því í sjónvarps-
viðtali að hún ætti von á barni 14.
febrúar, á Valentínusardeginum. Á
læknastofu í New York geymir hún
frjóvgað egg sem var fryst 5 dögum
eftir frjóvgunina.
Faðirinn er eiginmaður Celine og
umboðsmaður, René Angelil. Um
var að ræða gervifrjóvgun. Celine
kvaðst ætla að sækja eggið við hent-
ugt tækifæri. Hún kvaðst hafa lofað
móður sinni því. Celine gekkst und-
ir tvær aðgerðir til þess að auka lík-
urnar á því að hún yrði barnshaf-
andi og var hún í meðferð hjá sér-
fræðingum i New York.
Sífellt hugfanginn af
f j ölbreytileik náttúrunnar
- segir Guömundur L. Friðfinnsson, hálftíræður rithöfundur á Egilsá í Skagafirði
DV, SAUDÁRKRÓKI:
„Samt yfirgaf Guðmundur aldrei
dalinn sinn. Hann veit að kyrrstaða
er ekki til, en lætur ekki truflast af
því. Hann notar ekki veginn
hinumegin í dalnum til að elta fólkið
burtu“, sagði Indriði G. Þorsteinsson
rithöfundur, sem kvaddi þetta líf nú
síðsumars, í formála að endurútgáfu
skáldsögu Guðmundar L. Friðfinns-
sonar, „Hinumegin við heiminn",
sem út kom fyrir síðustu jól.
Svo sannarlega er það rétt hjá
Indriða að Guðmundur á Egilsá hef-
ur ekki notað veginn hinumegin i
dalnum til að elta fólkið burtu.
Hann er þar enn þótt hann hafi orð-
ið hálftíræður fyrr í þessum mán-
uði, en um þessar mundir á hann
einnig 50 ára rithöfundarafmæli.
Það var fyrir jólin 1950 sem hans
fyrstu bækur, unglingabækurnar
Bjössi á Tréstöðum og Jónsi karlinn
í Koti og telpurnar tvær, komu út.
„Mér finnst lífið vera stórkostlegt
undur og er sífellt hugfanginn af
þeim stórkostlega fjölbreytileik sem
náttúran býður upp á. Ég hef alltaf
verið bjartsýnn og hef trú á því að
lífið eigi enn þá eftir að færa mér
góða hluti,“ segir Guðmundur og
hann er það ern enn þá að heyra og
sjá að manni finnst eiginlega fráleitt
að minnast á heilsufarið eins og þó
gjarnan er gert þegar svo fullorðið
fólk á í hlut. En Guðmundur lofar
samt hvern dag og þann sem öllu
ræður í því efni.
Á fimmtíu ára ritafmæli um þessar mundir.
Vélaöldin hvíldi hestinn
í spjalli sem fréttaritari DV átti
við Guðmund á dögunum kom fram
að starf bóndans tók æði mikinn
tíma, enda bjó Guðmundur stóru
búi lengst af og réðst til að mynda í
skógrækt á jörðinni, auk þess sem
hann starfrækti um árabil bama-
heimili ásamt konu sinni, Önnu Sig-
urbjörgu Gunnarsdóttur. Guðmund-
ur segir að það hafi verið gaman að
fást við búskapinn á þeim tíma sem
þarfasti þjónninn, hesturinn, var
notaður við jarðvinnslu, heyskap og
aðdrætti ýmsa. Egilsárbóndinn tók
þó vélaöldinni fegins hendi þegar
hún gekk í garð og var einn fimm
bænda i Akrahreppi sem fengu
dráttarvél þegar þær komu fyrst í
hreppinn 1949.
„Bæði var það að verkin urðu
fljótlegri eftir að ég fékk dráttarvél-
ina og svo var ég líka óskaplega feg-
inn að geta létt okinu af blessuðum
hestunum. Þetta var ansi strembið
fyrir þá á stundum, svo sem í jarð-
vinnslunni, en ég átti alltaf dug-
mikla og góða brúkunarhesta."
En hvernig stóð á því að bóndi
sem hafði yfrið næg verkefni fór að
skrifa bækur? „Það var alltaf ríkt í
mér að búa eitthvað til. Faðir minn
smíðaði mikið og ég nam það tals-
vert af honum og fékk útrás í því.
Ég smíðaði meðal annars húsgögn
fyrir okkur í húsið og svo réðst ég
meira að segja í það að smíða
spunavél, 15 þráða, og fékk reyndar
ágæta aðstoð við þá smíði hjá lag-
hentum manni sem hér var. Á þess-
um tima var heimilisiðnaðurinn
enn þá í tísku og sjálfsþurftabúskap-
urinn. Fólk reyndi að bjarga sér
með flesta hluti. Konan mín átti
prjónavél og kom hún oft að góðum
notum. Ég las alltaf talsvert og hafði
gaman af að pára ýmislegt hjá mér
en var feiminn að sýna það öðrum.
Það var ekki fyrr en ég var kominn
á fimmtugsaldurinn sem ég ákvað
að gera alvöru úr því að skrifa bók.
Til að byrja með var það lesefni fyr-
ir börn og unglinga sem var við-
fangsefnið og mínar fyrstu bækur
fengu strax mjög góðar viðtökur,
sérstaklega Bjössi á Tréstöðum.
Þetta var mér mikil hvatning og
fjórum árum seinna kom svo fyrsta
skáldsagan fyrir fullorðna, Máttur
lífs og moldar,“ segir Guðmundur.
Uppiskroppa með pappír
En það hefur ekki verið mikill
tími til skrifta fyrir bóndann?
„Það var oft lítill tími til að skrifa
og satt að segja reyndist hann mér
drjúgur, tíminn sem ég var við
gegningar. Ég settist þá gjarnan á
garðabandið hjá kindunum og skrif-
aði með blýantsstubbi það sem kom
í hugann í það og það skiptið. Þetta
reyndist mér hin besta skrifstofa.
Fyrstu árin handskrifaði ég öll mín
handrit og komst upp með að skila
þeim þannig til útgefandans. Ég
skrifaði ekki sérlega vel sjálfur en
naut góðrar aðstoðar konu minnar
sem hafði ákaflega fallega rithönd
og hreinskrifaði hún mestallt eftir
mig. Einu sinni henti það þó að ég
var að verða uppiskroppa með papp-
ír og hreinskrifuðum við þá bæði
hjónin. Ég man að Sigurður Nordal
hafði gaman af þessu þegar ég var
að segja honum frá fyrstu árum
mínum á rithöfundarferlinum," seg-
ir Guðmundur.
Nýtt leikrit á fjalirnar
Listinn yfir verk Guðmundar er
orðinn nokkuð langur. Auk þess að
skrifa nokkrar skáldsögur og smá-
sögur hefur hann skrifað ævisögu,
ljóð og leikrit. Nú í vetur ætlar
Leikfélag Akureyar að setja á fjal-
imar leikrit eftir Guðmund. Hann
er svolítið leyndardómsfullur þegar
talið berst að efni þess - segir þar á
ferð ákaflega alvarlega hluti með
gamansömu yfirbragði er geta gerst
hvar sem er, líklega þó fremur í
þéttbýlinu en dreifbýlinu. Þá má
ekki gleyma þeim skerfi sem Guð-
mundur á í varðveislu þjóðlegs fróð-
leiks en fyrir nokkrum árum komu
frá honum þrjár bækur um það efni.
Sú seinasta, Þjóðlíf og þjóðhættir,
sem út kom 1991, mikið verk að
vöxtum sem Guðmundur lagði
mikla vinnu í, var m.a. tilnefnd til
íslensku bókmenntaverðlaunanna í
flokki bóka um þjóðlegt efni. Þessi
bók hefur notið mikilla vinsælda og
er nú nánast ófáanleg.
„Ég hef alltaf haft næg áhugamál
og nóg fyrir stafni. Mig hefur alltaf
vantað tíma i rauninni," segir Guð-
mundur þegar hann er spurður að
því hvernig hálftíræður maður eyði
tímanum. „Annars er ég samt að
verða ansi verkalítill, fólk er það nú
venjulega þegar það er komið á
þennan aldur,“ bætir hann við og
segist ekki vita hvað verði, hvort
enn sé von á bókum frá honum.
„Það var bara að Bjössa á Tré-
stöðum sem ég hafði beina fyrir-
mynd. í öðrum sögum er um óbein-
ar fyrirmyndir að ræða. Ég byggi
mín skrif á reynslunni sem ég hef af
mannlífi, staðháttum og náttúru;
þessa reynslu sem maður fær í
skóla lífsins en verður þó seint full-
numinn í þeim fræðum. Mér verður
stundum hugsað til þess að ef ég
mundi stökkva inn í lífið eins og
það er í dag þá væri það eins og að
koma á aðra plánetu ef landið væri
ekki að mestu leyti eins og það var.
Miðað við það sem liflð var þegar ég
kynntist því fyrst þá er byltingin
mikil. Fólkið hefur breyst svo mik-
ið, yfirbragðið er allt öðruvísi,
klæðaburðurinn annar og það talar
allt annað mál. Ég er nú alltaf að
vonast til að þetta fari að snúast við
og fólkið leiti út í sveitirnar aftur,“
sagði Guðmundur í lok þessa af-
mælisspjalls, en á afmæli sínu
dvaldi hann hjá slnu fólki syðra.
-ÞÁ
KMg Einar Farestveit & Co.hf.
ÍMJa Borgaitúni 28 P 562 2901 on 562 2900