Dagblaðið Vísir - DV - 27.02.2001, Síða 13

ÞRIÐJUDAGUR 27. FEBRÚAR 2001
13
DV
Sölvi Björn Siguröarson fetar í fótspor afa síns og gefur út Ljóð ungra skálda
Erfið prófraun
DV-MYND ÞÓK
Sölvi Björn Sigurðarson skáld
Sumt efni og stemning kallar á bundið form.
Sölvi Björn Sigurdarson gaf út
tvœr Ijóöabœkur í lok síóasta árs,
aóra með sonnettum eftir John
Keats sem hann haföi þýtt, hina
meö frumortum Ijóðum undir heit-
inu Ást og frelsi. Þetta er ungur
maöur, rétt rúmlega tvítugur, og
vakti athygli strax á menntaskóla-
árunum þegar hann gaf út ritið
Blóóberg, eins konar „tímarit" i
einu tölublaði, ásamt félaga sínum.
Síðan eru tœp þrjú ár og Sölvi hef-
ur meðal annars verið í Frakklandi
að lœra frönsku - meðan hann
þýddi Ijóð Keats úr frummálinu,
ensku. Þegar hann er spurður hvort
ekki hefði verið nœr að fara til Eng-
lands horfir hann uppgefinn á
blaðamann. Hann bregst betur við
spurningunni „af hverju Keats?“
„Hann er bara svo fallegt skáld.
Hann gat reynt á þolrifin en á
heildina litið var ég þó fremur sátt-
ur við árangurinn, í bili að
minnsta kosti. Kannski á Keats eft-
ir að skamma mig ef við hittumst á
himnum - nú eða hinum staðn-
um!“
Ekki er nóg með að Sölvi ríg-
bindi þýðingar sínar á Keats held-
ur eru flest frumsömdu ljóðin líka
bundin. Af hverju?
„Þetta er einhver sálræn hrynj-
andi í manni,“ segir Sölvi og kím-
ir, „stundum raðast þetta svona
upp í huganum.“
- Finnst þér þú ná betri tökum
með þessu?
„Eiginlega er þetta tvennt ólíkt,
bundið form og óbundið, og sumt
efni og stemning kallar á bundið
form. Það er sennilega erfiðara að
gera vel í óbundnu formi, ef eitthvað er,“ segir
Sölvi. „Yngstu ljóðin í bókinni eru flest óbund-
in. En það er líka góður skóli að yrkja undir
hefðbundnum brag, svona eins og að semja slag-
ara til þess að æfa sig á hljómunum!"
Ljoð ungra skálda
Sölvi var á förum til Spánar þegar við hitt-
umst til að vinna þar að nýju frumsömdu prósa-
verki og er þar með enn ein gangandi sönnun
þess að hið hefðbundna ljóðskáld er
komið að fótum fram - þau halda öll
fram hjá ljóðinu með prósanum. En
þegar hann kemur aftur heim með
vorinu bíður hans það spennandi
verkefni að safna í nýja bók undir
heitinu Ljóð ungra skálda - enda vill
svo skemmtilega til að hann er
bamabarn Magnúsar Ásgeirssonar
sem gaf út merka bók undir því
nafni fyrir hartnær hálfri öld. Mein-
ingin er að hafa þar ný ljóð eftir ung
skáld - þrítug og yngri - og ættu all-
ir sem taka þessa lýsingu til sín að
fara að safna í sarpinn til eiga eiga
nóg af ljóðum þegar kallið kemur.
- Þetta er spennandi verkefni.
„Já, það verður gaman að fást við
þetta,“ segir Sölvi og meinar það.
„Mestur vandi verður að finna
skáldin; ég þarf að lesa bækur, tíma-
rit og blöð, til dæmis skólablöð, og
leita.“
- Sigurður Pálsson sagði í viðtali
hér á síðunni síðastliðið vor um Bók
í mannhafið sem var safn ljóða
ungra skálda að ung skáld hugsuðu í
of smáu sniði. Ertu sammála því?
„Nei, að óreyndu er ég það ekki,“
segir Sölvi. „En þessi útgáfa á ljóð-
um ungra skálda gæti orðið próf-
raun á fullyrðingu Sigurðar. Stend-
ur unga kynslóðin nú jafnfætis ungu
kynslóðinni fyrir hálfri öld? Er hún
eftirbátur hennar - eða er hún
kannski enn þá betri? Það er ansi
mikil áskorun og eins gott að skáld-
in taki nú við sér.“
Meðal ungu skáldanna fyrir hálfri
öld má nefna Hannes Sigfússon sem
þar birti ljóðaflokkinn Dymbilvöku
endurskoðaðan, Arnfríði Jónatans-
dóttur sem einnig birti athyglisverð-
an ljóðaflokk en mun styttri, og Hannes Péturs-
son sem þótti kraftaverkið í bókinni með sín
þroskuðu og fögru ljóð þrátt fyrir ungan aldur.
Hver skyldi verða kraftaverkið í nýjum Ljóðum
ungra skálda?
Bókmenntir

Islensk fjölmiðlasaga
Það er ekki litið verk að
skrifa sögu fjölmiðlunar á ís-
landi og með myndarlegu riti
Guðjóns Friðrikssonar, Nýjustu
fréttum, er ekki hinsta orðið
sagt um það mál. Mikið rit er
þetta hins vegar að vöxtum og
haganlega úr garði gert, prýtt
fjölda mynda og textinn hinn
læsilegasti. Með því er bætt úr
brýnni þörf þar sem 30 ára göm-
ul bók Vilhjálms Þ. Gíslasonar
er nýjasta heildstæða ritið um
íslenska blaðamenn.
Sagan hefst seint á átjándu
öld, á Magnúsi Ketilssyni sýslu-
manni og Islandske maaneds
tidender. Síðan er farið hratt
yfir sögu en að sjálfsögðu staldr-
að við Sveinbjörn Hallgrímsson,
Jón Guðmundsson og síðast en
ekki síst vandræðabarnið Jón
Ólafsson sem hefur líklega rit-
stýrt fleiri blöðum en nokkur
annar Islendingur. Þá koma ár
valtýsku og heimastjórnar með
líflegum pólitískum blöðum sem
léku lykUhlutverk i sjálfstæðis-
baráttunni. Segja má að ákveðnu risi sögunnar
sé náð þegar dagblöðin fara að festa sig í sessi á
öðrum áratug nýliðinnar aldar.
Síðan fer sagan að kvíslast nokkuð um leið og
sagt er frá þeim óliku dagblöðum sem settu svip
á seinustu öld en dóu svo öll nema tvö drottni
sínum fyrir nokkrum árum. Þrátt fyrir heiti
bókarinnar lætur Guðjón ekki nægja að segja
frá fréttamiðlum - sem betur fer. Jafnframt
sögu dagblaðanna rekur hann sögu útvarpsins
og síðar sjónvarpsins og enn fremur segir hann
frá tímaritum, glansblöðum, héraðsfréttablöð-
um, hasarblöðum og gamanblöðum eins og
DV-MYND E.ÓL.
Guöjón Friðriksson rithöfundur
Bók hans er góður vegvísir fyrir þá sem viija kafa dýpra og
skemmtileg er hún að glugga í og fletta.
Speglinum. Hann rekur sögu myndskreytinga,
auglýsinga og teiknimyndasagna. Fátt er óvið-
komandi þessari sögu og á mörgu er tæpt en frá
fáu sagt ítarlega. Góður vegvísir er þó bókin fyr-
ir þá sem vilja kafa dýpra og skemmtileg er hún
að glugga í og fletta.
Oumflýjanleg þróun
Þegar nær dregur okkar timum verður sagan
ítarlegri. Hún er sögð nokkuö frá sjónarhorni
nútímans með sínum tveimur stóru dagblöðum,
sterku Ríkisútvarpi og alls konar frjálsum
Guöjón Friöriksson: Nýjustu fréttir: Saga fjölmiölunar
á íslandi frá upphafi til vorra daga. löunn 2000.
stöðvum. Guðjón fjallar ítarlega
og skemmtilega um Dagblað-
sævintýrið og hina miklu gerj-
un í blaðaheiminum sem varð
milli 1975 til 1981. Einnig eru ít-
arlegir kaflar um Stöð tvö og
dauða Alþýðublaðsins, Tímans
og Þjóðviljans og i þessari frá-
sögn virðist sú þróun nánast
óumflýjanleg. Sögunni lýkur á
þeim sem eftir lifðu: Morgun-
blaðinu og DV.
Þessi saga hlýtur að koma
öllum við enda fjölmiðlarnir
mikilvægar samfélagsstofnanir
og allir hafa nokkra reynslu af
þeim. Bókin er myndauðug þó
að engar séu þar litmyndirnar
og uppsetning og frágangur
til fyrirmyndar.
Blaðamannafélagið
stendur að útgáfunni
og hún er nokkuð i ætt
við stofnanasögur þar
sem mikilvægt er að
segja frá öllum hagsmuna-
aðilum. Guðjón reynir að
greina ástandið og skýra
þróun fjölmiðlunar hér á
landi, en ákveðinnar tilhneigingar gætir til að
lýsa breytingum á fjölmiðlaheiminum sem eðli-
legri þróun án mikilla fyrirvara.
Það skortir því nokkurn brodd í verkið en
vandað er það og veglegt og sýnir fagmennsku
höfundar í hvivetna.
Ármann Jakobsson
___________Menning
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir
Myndir Þorgerðar á sýningunni í Skálholti
eru leikur með form og liti en byggðar
með krossformið sem grunnhugmynd.
Kross Krists
Myndlistarmenn ársins í Skálholtsskóla
eru að þessu sinni Anna Torfadóttir og Þor-
gerður Sigurðardóttir. Fyrsta sýning þeirra
á árinu ber heitið Ferill krossins og verður
opnuð kl. 15 á morgun, öskudag. Af þessu
tilefni hefur verið reistur tveggja og hálfs
metra hár kross við Þorláksbúðir norðaust-
ur af kirkjunni og þar mun verða helgiat-
höfn kl. 18, en kl. 21 verður öskudagsmessa
í kirkjunni.
Klukkan 14 á sunnudaginn kemur, 4.
mars, mun Ólafur H. Torfason rithöfundur
flytja erindi í Skálholti sem hann nefnir
„Krossmörkin íslensku; kirkjugripir og úti-
krossar frá landnámi til samtímans".
Gítartónleikar
Kl. 20 að kvöldi ösku-
dags heldur gitarleikar-
inn Kristinn H. Árnason
tónleika í Salnum í
Kópavogi. Efnisskrá
hans spannar nánast alla
sögu gítarbókmenntanna
- elstu verkin eru eftir
John Dowland sem var
uppi á 16. öld og yngsta
verkið er frumflutt á tónleikunum. Það er
eftir Hilmar Þórðarson sem í vikunni sem
leið tók við Menningarverðlaunum DV í
tónlist fyrir tónlistarhátíðina ART 2000. Að
auki leikur Kristinn svítu i d-moll eftir Ro-
bert de Visée, passacagliu eftir Silvius Leo-
pold Weiss, prelúdíur og æfingar eftir
Heitor Villa-Lobos og valsa o.fl. eftir
Agustin Barrios.
íslensk tónlist
í hádeginu á morgun, eða kl. 12.30, verða
Háskólatónleikar í Norræna húsinu. Þar
leikur Símon H. ívarsson gítarleikari verk
eftir Gunnar Reyni Sveinsson, John A.
Speight og þjóðlög í útsetningu Jóns Ás-
geirssonar.
Speglanir Helgu
Kress
Geflð hefur verið út
hjá Rannsóknarstofu í
kvennafræðum greina-
safnið Speglanir eftir
Helgu Kress með fjórtán
greinum sem hafa birst
á ýmsum stöðum í bók-
um og tímaritum. Grein-
arnar eiga sameiginlegt
að fjalla um konur og
kynferði í íslenskum bókmenntum á 20. öld
andspænis karlveldi bókmenntahefðar og
bókmenntasögu.
Helga segir í formála frá fyrstu kvenna-
fræðilegu rannsóknum sínum og viðbrögð-
um við þeim. Hún segir þá sem skrifuðu
um rannsóknir hennar hafa átt það sameig-
inlegt að hafa ákaflega litla þekkingu á
fræðunum, þess í stað hafi þeir dottið í þá
gryfju að vera með gífuryrði sem einkum
beindust að bókmenntafræðingnum sem að
rannsóknunum stóð.
Elstu greinarnar eru frá 1977, Kvenna-
rannsóknir í bókmenntum og Um konur og
bókmenntir. Þar fjallar Helga á upplýsandi
hátt um fræðin, en fyrsti kaflinn ber yfir-
skriftina Bókmenntastofnun og bókmennta-
hefð. í öðrum kafla fjallar hún um þýðing-
ar og viðtalsbækur og 1 þriðja kafla bókar-
innar Konan í textanum eru sex greinar
sem allar taka mið af kenningum táknfræð-
inga um stöðu konunnar í tungumálinu.
Þar er m.a. fræg grein Helgu um Tíma-
þjófinn eftir Steinunni Sigurðardóttur, og
um Grasaferð Jónasar Hallgrímssonar, sem
fór fyrir brjóstið á mörgum. I lokagrein
bókarinnar fjallar Helga um „íslenska skól-
ann“ í íslenskri bókmenntafræði, en þar
leitast hún við að svara spurningunni um
séríslenska bókmenntafræði og ræðir at-
hyglisverð viðbrögð við greinum sínum þar
sem hún beitir kenningum táknfræðinnar.