Dagblaðið Vísir - DV - 18.09.2001, Blaðsíða 2

2
ÞRIÐJUDAGUR 18. SEPTEMBER 2001
Fréttir
Ráðist Bandaríkjamenn á Kabúl með blessun íslendinga:
Þá erum við komin í stríð
- að mati formanns Vinstri grænna og telur að hefðin myndi þar með rofna
Steingrímur J. Sigfússon,
formaöur Vinstri grænna og
nefndarmaður í utanríkismála-
nefnd Alþingis, telur að Islend-
ingum sé ekki skylt sem Nató-
þjóð að blessa allar hemaðará-
kvarðanir Bandaríkjamanna
þrátt fyrir samþykkt Natóríkj-
anna á dögunum. Vísbendingar
eru um að Bandaríkin hyggist
gera loftárásir á höfuðborg
Afganistan, Kabúl, ef hryðju-
verkamaðurinn bin Laden verður ekki
framseldur en óvissa hefur verið um
túlkun samþykktar Natóríkjanna um
stuðninginn með Bandaríkjunum.
„Nei, ég vona svo sannarlega að
menn muni ekki túlka samþykktina
með þeim hætti að við verðum að
standa með öllum ákvöröunum Banda-
ríkjamanna hverjar sem þær verða.
Chirac Frakklandsforseti hefur t.d.
sagt að þegar komi að beinum aðgerð-
um muni hvert ríki fyrir sig - saman-
ber ákvæði þar um í Nató-sáttmálan-
um - þurfa að fara yfir þær þannig að
ég lít hiklaust svo á að
það verði sjálfstætt
ákvörðunarefni þjóð-
anna hvort þær styðji
aðgerðimar. Það skiptir
auðvitað máli í hvaða
nafni slíkar aðgerðir
yrðu. Yrðu þær í nafni
Bandaríkjanna sjálfra
eða Natóríkjanna?" seg-
ir Steingrímur.
- Þannig aö Banda-
ríkjamenn verða að fá samþykki Nató-
ríkjanna fyrir t.d. loftárás á Kabúl?
„Já, eða auðvitað geta Bandaríkja-
menn gert slíkt en þá held ég að sam-
þykktin gildi ekki í þeim skilningi að
Natóþjóðirnar beri sjálfkrafa ábyrgð á
því sem Bandaríkjamenn kunni að
gera. Það er alls ekki þannig og það
eru einmitt Bandaríkjamenn sjálfir
sem hafa alltaf tekið skýrt fram að hin
sameiginlega varnarskylda skv. 5.
greininni sé þannig útfærð að hvert
ríki taki sjálfstæða ákvörðun um þátt-
töku í aðgerðum."
Annað sem tekist hef-
ur verið á um er hvort
ísland sé á leiðinni í
stríð eða ekki. Telur
Steingrímur að ísland sé
komið í stríð ef þjóðin
styður Bandaríkjamenn
í loftárásum á Kabúl?
„Já, ég held að það verði
að segja það og í því ljósi
veltir maður fyrir sér
þeim fyrirvara sem
Bjami Benediktsson setti árið 1959 þar
sem segir að við séum herlaus þjóð
sem muni aldrei segja öðm ríki stríð á
hendur. Hvar er hann nú, þessi fyrir-
vari, og ég hefði gaman af að sjá ríkis-
stjómina með meðal annarra Björn
Bjamason innanborðs lítilsvirða þann
fyrirvara."
Björn Bjamason tekur á þessu máli
I nýjum pistli á heimasíðu ráðherrans.
Hann segir það ranga túlkun að fyrir-
vari Bjarna, fóður Björns, stangist á
við skuldbindingar íslands skv. 5.
grein sáttmálans um að árás á eitt að-
ildarríki Nató ígildi árás á þau
öll.“ Fráleitt er að túlka ræð-
una á þennan veg. f henni er
sagt afrdráttarlaust að íslend-
ingar hafi ekki her og geti ekki
haft, þeir geti ekki og muni
ekki segja annarri þjóð stríð á
hendur og þeir geti alls ekki
varið sig gegn neinni erlendri,
vopnaðri árás, þeir hafi þess
vegna verið í vafa um aðild að
varnarbandalaginu en svo gæti
staðið á að ísland hafi úrslitaþýðingu
um öryggi landanna við Norður-Atl-
antshaf. Með aðildinni að NATO sýni
íslendingar að bæði sjálfra sín vegna
og annarra vilji þeir svipaða skipan á
vömum landsins og var í síðari heims-
styrjöldinni fyrir frumkvæði Breta og
með samningi við stjórn Bandaríkj-
anna. Þá vilji fslendingar jafnframt
láta það koma ótvírætt fram að þeir
tilheyri og vilji tilheyra því frjálsa
samfélagi frjálsra þjóða, sem stofnað
var með NATO,“ segir menntamála-
ráðherra. -BÞ
Björn
Bjarnason.
Steingrímur J.
Sigfusson.
DV fréttir á skjánum dvmynd e.j.
DV steig nýtt skref í fréttaþjónustu sinni í gærkvöld þegar sjónvarpsstööin Skjáreinn hóf aö senda út kvöldfréttir aö nýju
en þær eru unnar af blaöamönnum DV og Viöskiptablaösins. Fréttatíminn er stuttur og hraöur og hefst kl. 21.50 alla
virka daga. Á myndinni standa Sigmundur Ernir Rúnarsson, aöstoöarritstjóri DV, og Hjalti Jónsson, framkvæmdastjóri
blaösins, meö þau Hörö Vilberg og Margréti Rún fréttaþuli og Arna Þór Vigfússon sjönvarpsstjóra á milli sín.
Ráðuneytin fara misvel að fjárlögum Alþingis:
Heilbrigðisráðuneytið
langt fram úr heimildum
- samgönguráðuneytið skilaði hins vegar mestum afgangi
1 nnn Staöa ráöunevta 971,8
Úr Landmannalaugum
Leiðsögumaður:
Þeir trimma spik-
ið af hrossunum
- telur gróður í hættu
„Fjallmennimir eru hér við laugam-
ar með eitthvað á milli 80 og 90 hross
sem þeir láta traðka niður mýrina hér.
Umgengnin eftir þá fáeinu klukkutíma
sem hrossin hafa verið hérna fer verr
með landið en umferð túrista hér í
mörg ár gerir,“ sagði Hákon Hákonar-
son leiðsögumaður sem staddur var í
Landmannalaugum í gærkvöldi. Þá var
í náttstað þar kominn hópur fjallmanna
úr Holta- og Landsveit og búist var við
að enn ætti eftir að fjölga í hrossastóði
þeirra eftir því sem lengra liði á kvöld-
ið. 120 hross var tala sem þótti sennileg.
Hrikaleg umgengni
„Þeir vom héma í fyrra og þá var
umgengnin söm og nú,“ sagði Hákon.
„Allt er traðkað niður og reyndar var
mikið flallað um þessa hrikalegu um-
gegni fjalimannana þá. Afleiðingarnar
em til dæmis þær að hér hefur sáralít-
ið vaxið af fifu á svæöi nú í sumar en
allur gróður á þessu svæði hér við laug-
amar er óskaplega viðkvæmur. Ég er
búinn að tala við þetta fólk en hrokinn
í þvi er svo hræðilegur að það er engum
samræðum við komandi. Það segir að
hefðin sé þeirra, enda hafi þeir smalað
þennan afrétt í hundrað ár. En fyrr má
nú gagn gera og ég reyndar er efins i
því að fjallmenn hafi lengur þennan rétt
sem þeir tala um að sé þeirra, þvi þetta
svæði er friðland og umgengni um það
verður að vera í samræmi við það.“
Hákon segir að fjallmennirnir hafi
ekki haft nema sáralítið af heyi í hross-
in i þessari ferð, þess heldur kjósi þeir
að beita þeim á viðkvæman gróðurinn.
„Þeir þurfa ekki heldur jafnmörg hross
á fjallið og þeir gera, þeir em ekki að
gera neitt nema trimma af þeim spikið.
Annað sem ég get sagt er að i fyrra ráku
þeir hrossin frá laugunum og hér baka
til við skála Ferðafélags íslands og þar
var allt traðkað niður. Svöðusárin sjást
enn þá.“
Inngrip nauðsynlegt
Hákon kvaðst í gær hafa reynt að
setja sig í samband við Áma Bragason,
framkvæmdastjóra Náttúruverndar rík-
isins, vegna þessarar umgengni fjall-
manna í Landsveit en ekki tekist. Sagði
Hákon að í sínum huga væri inngrip
náttúmverndaryfirvalda í svona at-
burðarás nauðsynlegt og kæmi ekki til
þess nú væri slíkt dæmi um máttleysi
þeirra sem um náttúmvernd sæju.
Ekki náðist í fjallmenn í Holta- og
Landsveit í gærkvöldi. -sbs
1 samanburði á niöurstöðutölum
á gjaldalið ráðuneyta og fjárheim-
ildum frumvarps til lokafjárlaga
ársins 2000, kemur fram mjög mis-
munandi árangur ráðuneyta að
standa við fjárlög Alþingis.
Samgönguráðuneytið nær þar
bestum árangri, en heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytið er með al-
verstu útkomuna.
Þó Alþingi og forsetaembættið
skili hallarekstri og fari þar með
ekki að samþykktum fjárlögum, þá
er samt afgangur af fjárheimildum
æðstu stjórnar ríkisins í heild.
Nemur sá afgangur 47,1 milljón
króna. Forsætisráöuneytiö kemst
einnig þokkalega frá sinum málum
og skilar í afgang af fjárheimildum
tæpum 82,8 milljónum króna.
Samgönguráöuneytið best
Fleiri ráðuneyti gera betur en
reiknað var með á fjárlögum.
Þannig skilar dóms- og kirkjumála-
ráðuneytið tæpum 128,2 milljónum í
afgang. Viðskiptaráðuneytið skilar
rúmum 78,4 milljónum, iðnaðar-
ráöuneytið skilar tæpum 348,8 millj-
ónum króna og menntamálaráðu-
neytið skilar 525,1 milljón í afgang.
Sjávarútvegsráðuneytið gerir enn
betur og skilar tæpum 737 milljón-
um í afgang af samþykktum fjár-
heimildum í fjárlögum. Fjármála-
ráðuneytið virðist líka skapa gott
fordæmi og skilar nær 773,2 milljón-
um króna í afgang. Umhverfisráðu-
neytið bætir um betur en þar verða
rúmar 780 milljónir króna í afgang.
Það er þó samgönguráðuneytið sem
hefur vinninginn hvað þetta varðar
og skilar rúmlega 971,8 milljónum
króna í afgang af heimildum fjár-
laga.
Heilbrigðis- og trygginga-
málaráöuneytið verst
Á hinum endanum eru þeir sem
fóru fram úr heimildum fjárlaga.
Þar er Hagstofa íslands með rúm-
ar 8,4 milljónir i gjöld umfram
heimildir. Félagsmálaráðuneytið
er með rúmlega 23,7 milljónir
króna í mínus og landbúnaðar-
ráðuneytið er með rúmlega 395,8
milljóna króna framúrkeyrslu á
fjárlögum. Verst var staðan í rík-
isreikningi hjá heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytinu, en
þar var farið fram úr heimildum
fjárlaga sem nemur rúmum 584,4
milljónum króna í tíð Ingibjargar
Pálmadóttur.
-HKr.
Ekið á mótorhjól
Harður árekstur bíls og
mótorhjóls varð á
mótum Flatahrauns og
Fjarðarhrauns í Hafn-
arfirði í gærkvöldi.
Að sögn lögreglu
var bíl ekið í veg fyrir mót-
orhjólið, en tvennt var á mótorhjólinu.
Þau voru bæöi flutt á Landspítala - há-
skólasjúkrahús í Fossvogi til aðhlynn-
ingar en ekki var vitað nánar um
meiðsli þeirra i morgun.
Brotist inn í bíla
Tveir menn gerðu tilraun til inn-
brots í bíla á bílasölu í austurhluta
Reykjavíkur í gærkvöldi. Til mann-
anna sást er þeir óku burtu á bíl og
hafði lögregla hendur í hári þeirra
skömmu síðar.
Þá var brotist inn í bíl i vesturbæn-
um i nótt, rúða brotin og stolið ýmsum
lausamunum úr bílnum.
Fundu hassplöntu
Lögreglan á Blönduósi hafði af því
spurnir að í heimahúsi á Hvamms-
tanga væri veriö að rækta hassplöntur
og var ákveðið að skoða málið í gær.
Lögreglan fékk inngöngu í húsið
með samþykki húsráðanda og fann
hassplöntu í íbúðinni sem gerð var
upptæk. Sá sem stóð að ræktuninni er
ekki „kunningi" lögreglunnar.
Góðir möguleikar
Daviö Oddsson
p^5|Ílgjj0H flutti ávarp á ráð-
[■ppwicn > stefnu Landsbanka
H íslands um vöxt og
Kf' ** Mfl aukinn fjöibreyti-
■i '2ýf_ Jk leika íslenska hag-
■fc. ~ kerfisins sem haldin
H Jfl var ' Listasafni ís-
lands í gær. Hann
sagðist vera þeirrar skoðunar að ís-
land hefði upp á margt að bjóða fyrir
erlenda fjárfesta „En betur má ef duga
skal,“ sagði forsætisráðherra. - Frétta-
blaðið greindi frá.
Greiða skuldir flóttamanna
Hafnarfjarðarbær
mun þurfa að greiða
ríflega hálfa milljón
króna yegna skatta-
skulda hóps flótta-
manna frá Kosovo
sem kom til bæjarins
vorið 1999 og hafði
verið lofað skattlaus-
um framfærslustyrk fyrsta áriö hér-
lendis. - Fréttablaðið greindi frá.
340 milljóna gjaldþrot
Skiptafundur var haldinn í þrotabúi
Genealogia Islandorum hf. í gær.
Geneologia var stofnað haustið 1999.
Gjaldþrot reyndist vera upp á 340 millj-
ónir króna, en lífeyrissjóðir og fyrrver-
andi starfsmenn eiga þær kröfur sem
skiptastjóri hefur samþykkt sem for-
gangskröfur. - RÚV greindi frá.
Bilun í reyklosunarbúnaði
Reyklosunarbúnaður í Jámblendi-
verksmiðjunni, sem hreinsar ryk úr
pokasíum, bilaði í gær. Þvi varð að
losa reyk úr ofni í verksmiðjunni
óhreinsaðan út í andrúmsloftið. Á
stundum stóðu eldtungur upp um
reykháfa ásamt kolsvörtum reykjar-
mekki þegar skarað var í ofnum verk-
smiðjunnar. Viögerð átti að ljúka í
gærkvöldi.
Haldið til haga
í viðtali við Hjálmar Finnsson, fyrr-
verandi forstjóra Áburðarverksmiðju
ríkisins, í DV mánudaginn 17. septem-
ber voru rangfærslur sem beðist er
velvirðingar á. Hjálmar var fram-
kvæmdastjóri Loftleiða en ekki Flug-
leiða og ekki bara í New York heldur
líka á fslandi. Hann var beðinn að
taka að sér stjórn Áburðarverksmiðju
ríkisins árið 1953 (ekki 1958) þegar
bygging hennar hófst og var fyrsti
starfsmaður hennar. -Hkr/-gk/-Gun.