Dagblaðið Vísir - DV - 23.10.2001, Blaðsíða 15

15
ÞRIÐJUDAGUR 23. OKTÓBER 2001
DV
Alheimsleg sorg
Guðný Guðmundsdóttir fíðluleikari hélt tón-
leika í Salnum í Kópavogi á sunnudagskvöldið
ásamt Peter Máté píanóleikara. Efhisskráin var
fjölbreytt, verk eftir Mozart, Arvo Part, Hallgrim
Helgason (ekki skáldið heldur tónskáldið) og
fleiri.
Peter spilaði á hinn nýja Steinway-flygil salar-
ins og verður að segjast eins og er að þetta er stór-
fenglegt hljóðfæri sem býður upp á mikla mögu-
leika. Tónninn er einstaklega mjúkur og tær og
er styrkleikabreidd flygilsins afar mikil. Varla
þarf að taka fram að hann er mun betri en sá
gamli sem margir höfðu illan bifur á.
Fyrst á efnisskránni var sónata í B-dúr KV 454
eftir Mozart. Eins og flestir vita er Mozart sérlega
erfiður í flutningi, hver einasta nóta þarf að vera
skýr og vel mótuð því ekki er hægt að breiða yfir
tæknilega vankanta með einhverjum látum, óhóf-
legri pedalnotkun eða öðrum ámóta brellum. Þau
Guðný og Peter þurftu þess heldur ekki, tækni-
legt öryggi þeirra var fullkomið, allar hendingar
voru úthugsaðar, hröð tónahlaup jöfn og ná-
kvæm, og túlkunin hástemmd en einnig hæfilega
látlaus. Var þetta sérlega ánægjuleg byrjun á tón-
leikunum og eðlilegur forleikur að næsta verki,
sem var Fratres eftir Arvo Párt.
Þó tónlist Párts sé ekkert lík þeirri sem Mozart
samdi eiga þeir þó það sameiginlegt að báðir nota
óvenju einfalt tónmál sem skapar magnað and-
rúmsloft. Fratres byggist að miklu leyti á sama
undirliggjandi hljómnum og felst snilldin meðal
annars í því að maður er samt alltaf að heyra eitt-
hvað nýtt. Það er eins og tónskáldið hafi öðlast
innsýn í einhvers konar alheimslega, timalausa
sorg, enda hefur tónsmíðin verið notuð sem kvik-
myndatónlist með frábærum árangri. Þau Guðný
og Peter skiluðu þessari einstöku stemningu á að-
dáunarverðan hátt til áheyrenda, túlkun þeirra
var sérlega einlæg og seiðandi og naut sín þar vel
hinn fagri bassahljómur flygilsins.
Eitt athyglisverðasta atriði efnisskrárinnar var
einleikssónata sem Hallgrimur Helgason samdi
árið 1972. Tónsmíðin er kannski ekki sérlega
frumleg en sumt er ágætlega samið, til dæmis
ljóðrænn hægi þátturinn. Verkið er glæsilega
skrifað fyrir fiðluna og sú stigandi sem er að
finna í tónlistinni kom greinilega fram í mark-
vissum flutningi Guðnýjar.
Eftir hlé var léttmeti á dagskrá, fyrst Adagio í
E-dúr eftir Mozart sem hefði notið sín betm- í lát-
lausari túlkun. Havanaise eftir Saint-Sáens var
hins vegar hæfilega kaffihúsalegt og má segja hið
sama um Písen lásky eftir Josef Suk. Enn fremur
var leikur Guðnýjar hinn glæsilegasti í hinni erf-
iðu Konsertpólónesu Wieniawskis og má segja að
þar hafi reykur stigið upp úr fiðlunni.
í stuttu máli sagt voru þetta prýðilegir tónleik-
ar, enda frábært listafólk sem stóð að þeim.
Jónas Sen
DV-MYND GVA
Guðný Guðmundsdóttir og Peter Máté
„Þau Guöný og Peter skiluöu þessari einstöku stemningu á aödáunarveröan hátt til áheyrenda,
túlkun þeirra var sériega einlæg og seiöandi og naut sín þar vei hinn fagri
bassahljómur flygilsins. “
Leiklist
* „ r r
Klassískur farsi
Þaö er kúnst að skrifa góðan farsa. Hann
þarf að hafa efni sem gengur upp, þó að nokk-
uð fáránlegt sé; hann þarf að búa að smellnum
uppákomum sem spretta af ferli leiksins;
hann þarf að byggja á góðum og líflegum texta
sem vekur hlátur af því samhengi, sem í hon-
um er. Þessi list er ekki öllum gefin sem
reyna. í Blessuðu bamaláni hefur höfundin-
um, Kjartani Ragnarssyni, tekist mörgum öðr-
um betur. Hann hefur samið leikverk, sem vel
má vera að sé allra íslenskra farsa best og
vafalitið það besta í þessum flokki sem úr
hans penna hefur komið.
Farsi, hversu vel sem hann er skrifaður,
byggir þó ekki á verki höfundarins eins, frek-
ar en önnur þau verk sem samin eru til flutn-
ings. Hlutur leikstjóra og flytjenda er veiga-
mikill. Sé þar ekki vel unnið, fellur farsinn
óhjákvæmilega. Hann gerir miklar kröfur til
nákvæmni í sviðsferð, framsögn og viðbrögð-
um flytjenda. Þráinn Karlsson, sem leikstýrir
uppsetningu Leikfélags Akureyrar, hefur
sannarlega reynst verki sínu vaxinn. Honum
hefur tekist að ná hnitmiðuðum hraða í upp-
setninguna. I ferli hennar er magnandi bylgju-
hreyfing og stígandi, sem skilar vel góðu
verki höfundarins.
Leikendur em ellefu. Nokkur munur er á
frammistöðu þeirra en í heild tekin er hún góð.
Samleikur gengur almennt prýðisvel upp. Fyrir
koma þó dauflegir punktar, svo sem í samleik
Laufeyjar Báru Jónsdóttur í hlutverki Erlu
Daggar og Skúla Gautasonar sem séra Bene-
dikts, en bæði gera annars mjög vel. Einnig er á
nokkrum stöðum heldur ofgert, svo sem í fyrsta
atriði Lóu, sem leikin er af Aino Freyju Járvelá.
Þá skortir nokkuð á samfellu í leik Hildigunnar
Þráinsdóttur í hlutverki Addýjar.
MYND GUNNAR SVERRISSON
Vel má vera að Blessaö barnalán sé allra íslenskra farsa bestur
Sunna Borg, Saga Jónsdóttir og Aöalsteinn Bergdal í hlutverkum sínum.
Fleira smátt mætti til tína, en miklu fleira er
vel gert, svo sem túlkun Sögu Jónsdóttur á Ingu,
Þorsteins Bachmann á Þórði, Maríu Pálsdóttur
á Mariu og Sunnu Borgar á Þorgerði, en öll eiga
góðan leik. Frammistaða Hjördísar Pálmadóttur
í hlutverki Bínu á löppinni er með ágætum og
það sama er um túlkun Sigurðar Hallmarssonar
á Tryggva lækni og Aðalsteins Bergdal í hlut-
verkum Tryggva Ólafs og biskupsins, örsmáu
hlutverki, sem var sannarleg rúsína í uppsetn-
ingunni.
Umbúnaður Blessaðs bamaláns hjá Leikfé-
lagi Akureyrar er með ágætum jafnt í sviðs-
mynd, búningum, hljóði, lýsingu sem fórðun.
Hann fellur vel að hinum klassíska anda fars-
ans; einmitt þeim biæ sem Kjartan Ragnars-
son hefur náð í verki sínu og sem skilar sér
ánægjulega á fjölum Samkomuhússins.
Haukur Ágústsson
Leikfélag Akureyrar sýnir Blessað barnalán eftir
Kjartan Ragnarsson. Leikmynd og búningar: Jón Þór-
isson. HIJóó: Gunnar Sigurbjörnsson. Lýslng: Ingvar
Björnsson. Föróun og hár: Linda B. Ólafsdóttir og
Halldóra Vébjörnsdóttir. Leikstjóri: Þráinn Karlsson.
Menning
Góður laugardagur
Sumir önnum kafnir
menningarblaðamenn
stundu þungan þegar í ljós
kom að á laugardaginn
yrðu tvær frumsýningar
sem skyldan og atvinnan
byði þeim að sækja: Blíð-
finnur í Borgarleikhúsi kl.
14 og Mávahlátur í Há-
skólabíó kl. 20. En raunin
varð sú að báðar sýning-
arnar voru til að gleðjast og hrópa húrra fyr-
ir. Báðar eru byggðar á prýðilegum íslenskum
skáldverkum og báðar sýna skáldverkinu
virðingu, halda anda og efni en umskapa það
fyrir nýjan miðil af sjálfstæði og sönnum
sköpunarkrafti.
Sjálfsagt var fyrir Hörpu Arnardóttur að
byggja leikritið um Blíðfmn á fyrri bókinni
sem segir frá leitinni að Barninu. Öll böm
geta fundið sig í þeirri sögu enda hafa týnd
börn verið úrvals söguefni öldum saman. En
jafnsnjallt var að fá dvergaleikflokkinn úr
seinni bókinni lánaðan, innslög þeirra í
bundnu máli minntu ekki á annað meira en
iðnaðarmannaleikflokkinn góða úr Draumi á
Jónsmessunótt og mun þá einhverjum þykja
langt til jafnað ...
Mávahlátur reynist sem skáldsaga hafa
þennan margslungna og mergjaða undirtexta
sem er svo nauðsynlegur til að kvikmynd gerð
eftir henni geti orðið góð. Og Ágúst Guð-
mundsson stillir sig alveg um að „þýða“
leyndardóma bókarinnar í myndinni: til dæm-
is gefur hann ekki upp hvort Freyja er
Þijár góðar úr Hafnarfiról
Margrét Vilhjálmsdóttir, Ugla Egilsdóttir og
Edda Björg Eyjólfsdóttir.
mennsk eða af vættakyni. Kannski er hún
bara stelpan sem aldrei getur gleymt nafngift-
inni „fitubolla" á æskuárum og þjáist af
átröskun þess vegna. En líka getur verið að
hún sé í ætt við drottningarnar fögru sem
fundust á eyðieyju eftir að eiginmenn þeirra
konungarnir höfðu fallið í stríði, giftust nýj-
um konungi sem er svo blindaður af ást að
hann vill ekki af því vita að á næturnar breyt-
ast þær í voðaleg flögö sem borða konungs-
menn eins og hamborgara. Ekki er á allra
færi að túlka svona ólíkindatól en Margrét
Vilhjálmsdóttir er hárrétt val, fögur svo af ber
og línurnar finar. Og ef einhver heldur að hún
sé reyrð í mittið þá sýna nektarsenumar
raunveruleikann ...
Mér þótti helst skorta á að Ágúst hefði náð
almennilegum mávahlátri. Hann ætti að
heyra hvernig hlakkar í kvikindunum á
sunnudagsmorgnum í Laugarnesinu þegar
maður má sofa út.
Listin líkir of vel eftir
lífinu
Það gerðist í London fyrir helgina að lista-
verk eftir hinn heimsfræga, umdeilda og rán-
dýra listamann Damien Hirst var beinlínis
þrifið upp af hreingerningarmanni eins og
hver annar skítur. Verkið var sett saman úr
hálffullum kaffibollum, öskubökkum með
sígarettustubbum, tómum bjórflöskum, lita-
spjaldi, trönum, stiga, penslum, karameflu-
bréfum og dagblöðum og því hafði verið kom-
ið fyrir í glugga Eyestorm-gallerísins í
Mayfair. Verkið átti að kosta nokkur hundruð
þúsund pund enda „ekta“ Hirst.
Við opnun sýningarinnar sem verkið var á
var fjölmenni, að venju, og þegar hreingem-
ingarmaðurinn var sakaður um þetta óhæfu-
verk sagði hann í vamarskyni: „Það var fullt
af fólki héma að reykja og drekka og þegar
mér varð litið út í glugga þá bara andvarpaði
ég yfir sóðaskapnum. Mér datt aldrei í hug að
þetta væri list. Ég sópaði því bara saman, tróð
því í ruslapoka og henti því.“
En sem betur fer höfðu verið teknar mynd-
ir af kúnstinni og auðvelt reyndist að setja
verkið saman á ný þannig að lítill munur sést
á. Listamanninum sjálfum fannst þetta „of-
boðslega fyndið", hreingemingarmaðurinn
var ekki rekinn og talsmaður gallerísins sagði
að þetta ýtti undir umræður um list og ekki
list og það væri bæði hollt og gott...