Dagblaðið Vísir - DV - 16.07.2002, Blaðsíða 11

11
ÞRIÐJUDAGUR 16. JÚLÍ 2002
I>V Utlönd
CONSEJO
p i
. ■. I
fW* 1 i |P
JL J|
HJ
Leiötogar 15 Evrópusambandsríkja og 10 ríkja sem æskja inngöngu á fundi í Sevilla. Evrópubúar gefa því lítinn gaum hvaö fram fer á svona samkundu, enda
spyr þá enginn um hvort þeir hafi skoðun á þessu eöa hinu sem ráöin, nefndirnar eöa embættismannnaklíkurnar samþykkja eöa láta vera aö ræöa um.
Deila má um hvort ESB eru lýðræðissamtök eða embættismannaveldi:
Nektin sterkasta vopnið
FJöldi baráttukvenna í Nígeríu,
sem haldið hefur olíuvinnslu ná-
lægt heimabæ sínum á sínu valdi í
þrjár vikur með því að loka allri að-
komu að svæðinu, hafa hótað því að
berhátta sig fái innlent verkafólk
| ekki aukna vinnu við olíuvinnsl-
; una.
Helen Odeworitse, talskona bar-
1 áttuhópsins, sem í eru um 150 kon-
ur á aldrinum 30 til 90 ára, segist
j vona að þessi hótun þeirra hafi til-
ætluð áhrif og bætti við að nektin
væri eitt sterkasta vopn konunnar,
en í Nígeríu er litið á nekt kvenna
með mikilli lítilsvirðingu.
Konurnar krefjast einnig bættra
lifsskilyrða og heimta rafvæðingu
fyrir þorp sitt.
Hver
„Langi mig til að vita hvað Evr-
ópa hugsar, hvern á ég þá að
spyrja?" Margir eru búnir að endur-
taka þessa spurningu síðan Henry
Kissinger, þáverandi utanríkisráð-
herra BNA, spurði fyrst og vænti
ekki svars, enda enginn þess um-
kominn að gefa einhlítt svar um
hvað býr í hugarheimi Evrópu,
hvorki þá né síðar. Hvað Evrópa er
og hvert hún stefnir er líkast til
ekki eins augljóst og margir telja.
Evrópusambandið tekur sífelldum
beytingum og greinilegt er að fyrir
Neikvœð umsögn um
valdið í Brussel er stund-
um runnin undan rifjum
þeirra sem notfœra sér
ESB til að koma á nauð-
synlegum umbótum á
heimavelli. Ríkisstjómir
sem ekki hafa pólitískt
bolmagn til að gera svo-
kallaðar óvinsælar að-
gerðir í efnahagsmálum
eða breyta löggjöf sem
kemur illa við einhverja
hagsmunahópa styðja
slíkar breytingar innan
ESB og benda síðan á
skriffinnana í Brussel
sem sökudólg og þykjast
hvergi hafa nœrri komið.
dyrum stendur stökkbreyting þegar
tíu ný ríki verða tekin inn. Þau eru
um margt ólík þeim sem fyrir eru
og eru skiptar skoðanir um hvemig
þau samlagast þeim sem fyrir era
og hvert öðru.
Skilyrði fyrir inngöngu í ESB eru
m.a. að þau ríki sem fyrir eru sam-
þykki öU nýja meðlimi. Sem stend-
ur eru það einkum írar sem leggjast
á móti þvi að samlagast gömlum
leppríkjum Sovétríkjanna. En skrif-
fmnamir i Brussel hafa ekki
áhyggjur af þvi. Til eru ótal ráð til
að fá einstök ríki til að skipta um
skoðun og hlýða ákvörðunum sem
teknar eru af yfirstjóm ESB. En
hver er svo yfirstjórnin og hver
ræður? Hvar er sá sem veit hvað
Evrópa hugsar?
I grein sem bandaríski blaðamað-
urinn Joe Klein skrifar veltir hann
fyrir sér lýðræðinu í ESB, hverjir
stjómi og hver séu áhrif ótal
margra stofnana þess. Niðurstaðan
er ekki ótvíræð og standi höfundur
í gömlum fótsporum Kissingers,
hvem á að spyrja? Ekki liggur alltaf
ljóst fyrir hvar endanlegar ákvarð-
anir eru teknar og í hverju fulltrúa-
ræður i Brussel?
lýðræði ESB felst. Eitt er samt
nokkuð öruggt og það er að Evrópu-
þingið er valdalaus stofnun. Ráð-
herraráð, nefndarsamþykktir og
leiðtogafundir eru áberandi 1 frétt-
um en yfirleitt fjalla þær ekki um
annað en myndbirtingar af fólki að
stíga út úr bílum og ganga inn í
anddyri ráðstefnuhúsa og svo
myndir af fundarmönnum áður en
ræðuhöld hefjast og að lokum eru
afhentar loðnar fréttatilkynningar.
Svo er það Evrópubankinn sem
sumir kalla einfaldlega Bundes-
bank. Segir það nokkuð um þjóð-
emi hans og hvar bankaráðið er
niður komið.
Skrifræðiö er notað sem af-
sökun
Embættismannakerfi ESB er flók-
ið eins og hæfir skrifræðisveldi.
Tveir gegna störfum sem í þjóðríki
em talin heyra undir utanríkisráð-
herra. Sem stendur era það Javier
Solana, sem á tungu ESB ber starfs-
heitið „the secretary general of the
council of the Europian Union and
heigh representative for the common
foreign and security policy“ og Chris
Pattern „the Europe commission’s
commissioner for external affairs."
(Langi einhvern til að vita nánar
hvað þessir titlar merkja skal bent á
þýðingardeild utanríkisráðuneytis-
ins). Hver verkaskiptingin milli ut-
anríkisráðherranna er liggur ekki í
augum uppi fremur en svo margt
annað í byggingarlagi embættiskerfa
skrifræðisins.
Neikvæð umsögn um valdið í
Brassel er stundum runnin undan
rifjum þeirra sem notfæra sér ESB
til að koma á nauðsynlegum umbót-
um á heimavelli. Ríkisstjómir sem
ekki hafa pólitískt bolmagn til að
gera svokallaðar óvinsælar aðgerðir
í efnahagsmálum eða breyta löggjöf
sem kemur illa við einhverja hags-
munahópa styðja slíkar breytingar
innsm ESB og benda síðan á skrif-
finnana í Brussel sem sökudólg og
þykjast hvergi hafa nærri komið.
Það er ekki alltaf sem skýrt er frá
hvemig atkvæði í nefndum og ráð-
um falla né hvaða laumuspil fara
fram milli ríkja og ríkjahópa.
Kvótar og styrkir ESB em ávallt
umdeilanlegir. Upphaflega var sam-
komulag gert milli örfáma ríkja um
samræmingu kola- og stálfram-
leiðslu sem þá var öll að fara úr
böndunum. Nú eru þaö helst land-
búnaður og önnur matvælafram-
leiðsla sem sífellt þarf að kvótasetja
og styrkja. Sifelldar deilur standa
um kvótasetninguna og reynir þar
hver að ota sínum tota og kenna svo
Brassel um þegar bændur og sultu-
gerðarmenn í landbúnaðarkjör-
dæmum verða að sætta sig við fram-
leiðslutakmarkanir og ávallt lægri
styrki en þeir telja sig eiga heimt-
ingu á.
Útgerðarfyrirtæki og sjómenn eru
engin undantekning frá öðrum mat-
vælaframleiðendum innan ESB
hvað þetta snertir.
Nú standa yfir miklar deilur um
umbætur á landbúnaðarstefnunni
og hafa Frakkar og Þjóðverjar þar
hæst. Franskir bændur njóta
hæstra styrkja og stendur nú til að
lækka þá nokkuð og það eiga þeir
erfitt með að sætta sig við. Mót-
mælaaðgerðir í borgum og bæjum
era daglegt brauð og oft ágætt
fréttamyndefni þegar afurðum er
dreift á stræti og torg eða kastað í
óeirðalögreglu.
Oddur Ólafsson
blaðamaöur
Heimsljós
Þær miklu breytingar sem þarf
að gera á landbúnaðarstefhu ESB
þegar tíu efnahagslega vanhæf riki
verða tekin inn bitna illilega á mat-
vælafamleiðslu þeirra sem fyrir
eru. Styrkir og forréttindakvótar
hljóta að renna í auknum mæli til
nýju meðlimarikjanna. Sömuleiðis
mun vinnumarkaður Evrópu taka
stakkaskiptum þegar tugir milljóna
láglaunafólks streyma að austan til
núverandi velferðarríkja.
En meðal almennings í ESB-lönd-
um er lítið rætt um stökkbreyting-
una miklu sem fram undan er.
Dæmi er skoðanakönnun sem gerð
var í Hollandi þar sem upplýstist að
80% þjóðarinnar vita sáralítið um
fyrirhugaða stækkun þegar tíu ný
riki verða tekin inn. Lítið fer fyrir
lýðræðinu þar enda fer áhugi og vit-
neskja um sambandið mikla þverr-
andi meðal almennings að því að
haft er eftir þingmanni í Evrópu-
þinginu. Dregið er í efa að ríkin sem
biða inngöngu uppfylli enn sem
komið er þau skilyrði sem þeim
voru upphaflega sett; að lagfæra lýð-
rsgþjö, mannréttindi og efnahagslíf-
ið til að geta tekið þátt í samstarfi
Evrópuþjóðanna. En svo mikið ligg-
ur á að stækka bandalagið að þeir
sem því ráða, hverjir sem það era,
setja ekki slíka smámuni fyrir sig.
Fávís upplýsingaskylda
Blaðamenn halda stundum að
þeir sinni upplýsingaskyldum við
almenning. Hér fer á eftir lýsing á
hvemig þeir era mataðir til að
gegna starfmu: Góðir og slæmir
leiðtogafundir ESB eru alveg eins.
Þeir hefjast með því að frétta-
mannahjörðinni er smalað inn í
tóman sal, þar sem að öllu jöfnu eru
sýndar vélar og stórtæk tæki af
ýmsu tagi. Gjöfum er útbýtt og ann-
ars flokks víni úr héraðinu er hellt
i hópinn til að renna niður ofsoðn-
um mat. Ábótin eru skjalabunkar á
bak við forsíðu sem á stendur eitt-
hvað eins og Sevilla-yfirlýsingin eða
Nice-samkomulagið. Á stóru tjaldi
er sýnt hvar ríkjaleiðtogar stíga út
úr bílum og ganga inn í nærliggj-
andi byggingu. Svo er sýnt þegar
þeir setjast við stóra hringlaga borð-
ið og brosa og kjá hver framan í
annan. Svo er slökkt og ekkert er
sýnt á stóra tjaldinu eftir það.
Næsta dag eða síðar er haldinn
blaðamannafundur og afhentir
pappírar fullir af illskiljanlegu orð- j
skrúði að hætti skriffmnskuafl-
anna.
Hvaða hugmyndir kjósendur í f
þjóðrikjunum hafa um störf og nið-
urstöður svona funda skiptir ekki
máli enda eru þeir sjaldnast spurðir
hvort þeir eru með eða móti ákvörð-
unum sem teknar eru á einhverjum
leiðtoga- og ráðherrasamkundum
eða einfaldlega af embættis-
mannaklíkum sem ganga undir að-
skiljanlegum heitum.
í einstökum tilfellum er efnt til
þjóðaratkvæðagreiösu um málefni
Evrópusambandsins en ekki endi-
lega í öllum aðildarríkjunum.
Þannig gafst kjósendum í Bretlandi,
Danmörku og Svíþjóð kostur á að
neita að taka þátt í myntbandalag-
inu og hætta að gefa út eigin gjald-
miðil og taka evru upp í staðinn.
Samt sem áður er evran jafngild
krónu og pundi i þessum löndum og
er hér því bitamunur en ekki fjár.
Á nýafstöðnum leiðtogafundi í j
Sevilla samþykktu 15 þjóðarleiðtog-
ar með hangandi hendi að stemma j
stigu við straumi ólöglegra innflytj-
enda og að taka inn tiu mismunandi
fátækar austurálfuþjóðir. Háttvirtir
kjósendur þjóðrikjanna eru ekki
spurðir um afstöðu til svo afdrifa-
ríkra ákvarðana. En leiðtogarnir
horfa með skelfmgu á ört hrakandi
fæðingartíðni í ESB-löndum, hækk-
andi lífslíkur fólks sem ekki lætur
eftir sig afkomendur en á hermtingu
á dijúgum ellilifeyri úr gegnum-
streymissjóðum sem lítið reiknings-
fróðir pólitíkusar og enn glám-
skyggnari tryggingafræðingar sköp-
uðu af skammsýni sinni. Ný með-
limaríki eiga að leiðrétta skekkjuna
um hríð.
Margt er gott um ESB að segja,
þótt lýðræðið innan þess sé tak-
markað, eins og fulltrúalýðræði er
yfirleitt. í því er t.d. gott skjól fyrir
afdankaða stjórnmálamenn og
skyldmenni þeirra. Stöður eru
margar og fjölbreyttar og kjör
starfsfólksins góð.
En langi mann að vita hvemig
lýðræðinu innan ESB er háttaö
verður fyrst að leita að þeim sem
þarf að spyrja.
(Heimlldir eru m.a. sóttar í
Guardian og Le Monde)
Drykkfelldur póstur
Ástralskur póstburðarmaður,
sem nýlega er kominn á aldur, hef-
ur orðið uppvís að því að hafa alls
ekki unnið vinnuna sína siðustu
fjögur árin, heldur farið með meiri-
hluta bréfa og böggla beint heim til
sín, þar sem góssið fannst nýlega.
Um er að ræða meira en 20 þúsund
sendingar til íbúa í þorpinu
Perchtoldsdorf, þar sem karlinn býr
og mun brennivínsþorsti helsta
ástæðan í málinu að sögn tals-
manna póstsins. „Hann var alltaf að
flýta sér heim i flöskuna og síðustu
fjögur árin hafði ástandið versnað
til muna eins og fjöldi bréfanna gef-
ur til kynna,“ sagði talsmaðurinn.
Málið upplýstist þegar slökkvilið-
ið var dag einn kallað að heimili
mannsins eftir að hann hafði gleymt
að slökkva undir potti á eldavélinni,
en slökkiliðsmenn átti í erfiðleikum
með að komast inn í íbúöina vegna
hárra stafla af pósti um öll gólf.
Póstmaðurinn á nú yfir höfði sér
ákæru fyrir vanrækslu í opinberu
starfi, en starfsmenn póstsins hafa
haft nóg að gera við að koma póstin-
um til skila.
r
A '
Hlaut 37
hundsbit
Richard
Robbins, 44 ára
hundaeigandi
frá New York,
sem á þrjá
smáhunda,
varð fyrir
óskemmtilegri
reynslu í sið-
ustu viku þeg-
ar hundur af
Pit Bull Terrier-tegund réðist að
hundunum hans þar sem hann var
á venjubundinni göngu með hund-
ana nálægt heimili sínu í New York.
„Ég var á leið framhjá Melville-
skólanum þegar þetta gerðist. Ég
mætti þar ungri konu sem einnig
var að viðra sína þrjá hunda sem
eru af tegundinni Pit Bull Terrier.
Það skipti engum togum að einn
þeirra réðist að mínum hundum
þannig að ég sá mig tilneyddan til
að verja þá. Ég stökk á hundinn og
tókst að bíta hann í hausinn þannig
að munnurinn á mér fylltist af hári
og skinni. Hann varð hræddur, en
þá réðust hinir tveir hundamir að
mér,“ sagði Robbins sem sat uppi
með 37 bit eftir árásina, en hann
missti meðvitund í látunum en
rankaði fljótlega við sér. Hann var
fluttur með þyrlu á sjúkrahús og er
nú óðum að ná sér eins og hundam-
ir hans sem urðu fyrir minni háttar
meiðslum.
Þegar Robbins var spurður um
viðbrögð konunnar sem átti árásar-
hundana, sagði hann að hún hefði
bara staðið og hljóðað. „Hún baðst
vissulega afsökunar en stóð annars
stjörf á meðan hundarnir réðust á
mig,“ sagði Robbins sem íhugar að
höfða mál gegn konunni, en hundin-
um sem fyrst gerði árás hefur þegar
veriðJógað.- . .. > ,