Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.2002, Blaðsíða 26

26
Helgarbloö JÖV LAUGARDAGUR 20. OKTÓBER 2002
Fólk má
misskilja
Vigdfs Grímsdóttir gaf nýlego út skáldsög-
una Hjarta, tungl og bláir fuglar. I i/iðtali
i/ið DV ræðir hún um bókina, kaldhæðni og
rétt fólks til að misskilja rithöfundinn.
Rithöfundurinn býður upp á malt áður viðtalið
hefst. „Sem barn fékk ég alltaf malt þegar ég var veik,“
segir hún og ég velti því fyrir mér hvort ég líti aum-
ingjalega út. En hún meinar auðvitað ekkert með malt-
inu nema ef vera skyldi að hún væri að sýna sjálfsagða
kurteisi. Hún er nýbúin að gefa út bókina Hjarta, tungl
og bláir fugar, sjálfstætt framhald bókarinnar Frá ljósi
til ljóss sem kom út i fyrra. Nýja bókin segir frá örlög-
um fólks í litlum bæ í Nýju-Mexíkó. Hún virkar
afslöppuð og virðist taka spurningum mínum fagn-
andi.
„Það er aldrei frústrerandi að vera rithöfundur,"
spyr ég um leið og ég legg frá mér risavaxið glas sem
hún hefur hellt maltinu í.
„Nei, það er aldrei frústrerandi að skrifa," svarar
hún rólega. „Það er kannski helst frústrerandi að
hugsa um að þann dag sem maður deyr því þá geti
maður ekki skrifað lengur. Það er leiðinlegt fyrir mig
en kannski ekki fyrir aðra. En hugmyndirnar sem ég
fæ raða sér alltaf svo skipulega upp. Ef það er einhver
aðkallandi hugmynd þá kemur hún bara og bankar og
segir við mig: Nú er komið að mér.“
Alltaf einhver sannleikskjami
Ég spyr hana fyrst hvort það hafi verið sjálfgefið að
persónurnar í síðustu bók hafi þurft aðra bók.
„Algerlega," svarar hún undireins. „Þessi strákur
sepi segir söguna í nýju bókinni er rétt nýfæddur í Frá
ljósi til ljóss. Hann þurfti að fá að segja sina sögu.“
„Hvað rak þig upphaflega af stað?“ spyr ég.
„Upphaflega var stungið að mér sögu um strák sem
varð ástfanginn af mynd. Hann var ungur og sofnaði
með hana fyrir framan sig á kvöldin og hún var það
fyrsta 'sem hann sá þegar hann vaknaði á morgnana.
Svo verður hann eldri og eignast konu og barn en
missir'síðan eiginkonu sína og ákveður að fara að leita
að manneskjunni á myndinni sem hann varð ástfang-
inn af. Þetta er svona grunnhugmyndin."
„En er fólkið í bókinni til?“ spyr ég.
„Ég styðst oft við raunverulegar fyrirmyndir en þó
að einhver sögupersónan eigi sér einhverjar fyrir-
myndir þá verður hún sterkari sjálf þegar maður byrj-
ar að skrifa og fær eiginleika sem frummyndin hefur
kannski ekki. Ég fæ aldrei neina eina óháða hugmynd.
Þær eru alltaf byggðar á einhverju sem er til, kannski
saga af manni sem vinur minn segir mér eða blaða-
grein sem einhver sendir mér. Það er alltaf einhver
sannleikskjarni í öllu sem maður skrifar."
Ertu kaldhæðin?
Ég segi við Vigdísi að ég hafi verið búinn með hálfa
bókina þegar ég áttaði mig á því að ein sögupersónan
var drykkjusjúklingur. Textinn virkaði á mig eins og
persónan væri fullkomlega heilbrigð. Ég spyr hana
hvort hún geri það viljandi að rugla lesandann i rím-
inu.
„Já, hún er algjör fyllibytta," svarar hún og það er
stutt í hlátur og bætir svo við: „en þær þurfa ekki að
vera slæmar."
„Ertu kaldhæðin?" spyr ég, nánast ásakandi.
„Finnst þér það?“ spyr hún á móti og ég svara ját-
andi.
„Mér þykir óskaplega vænt um fólkið sem ég skrifa
um,“ segir hún eftir smáumhugsunarfrest og lætur
þessa yfirheyrslutaktík ekki á sig fá. „Þessi persóna
sem þú ert að tala um, Flora, hefur þessa eiginleika
sem þykja ekki eftirsóknarverðir neins staðar í heim-
inum, hvorki hér né í Nýju-Mexíkó. Þessi tabú eru
voðalega lík. Það þykir ekki fint að hafa eytt fjörutíu
árum af ævi sinni í að vera hóra og þjóna þorpsbúum,
drekka síðan fyrir kaupið og sofna alltaf syngjandi á
kvöldin en samt hágrátandi. En þetta er bara hennar
saga, ég er alls ekki að hæðast aö henni.“
„Þegar þú skrifar um ljóta hluti á fallegan hátt, ertu
þá aö fela eitthvað?" spyr ég.
„Nei, það býr einfaldlega svo margt undir yfirborð-
inu. Svona er bara lífið. Ef ég ætti að lýsa þér þá gæti
ég við lítið annað stuðst en það sem þú hefur spurt mig
um, hvernig þú lítur út, hvernig þú talar og horfir. En
ég fæ aldrei að vita það sem er að gerast í höfðinu á
þér. Ef þú segðir sögu þína, þá værir þú að segja mér
hana. Síðan fengi ég upplýsingar frá öðrum um sömu
sögu og það gæti komið allt annað úr því. Það er ekk-
ert slétt og fellt á yfirborðinu eins og jakkafötin hans
Bush.“
„Að segja ljóta sögu á fallegan hátt er bara ein leið
til að segja sögu,“ heldur hún áfram. „Það eru svo
margar leiðir til að segja ljóta sögu. Þú getur sagt hana
á ofsafenginn hátt þar sem kemur fram í stílnum ösk-
ur og læti í karakternum. Þetta er spurning um hvaða
leið persónan velur sér til að segja söguna. Það er erf-
iðara að segja ljóta sögu á fallegan hátt en að segja
hana á ljótan og miskunnarlausan hátt, og þetta get ég
sagt því ég hef prófað hvort tveggja."
„En finnst þér þú þá ekki vera misskilin?“ spyr ég.
„Það má nú hver skilja bækurnar mínar eins og
honum sýnist. Ég ætla ekki að vera svo ónotaleg að
sitja við hvers manns borð og segja fólki hvernig það
á að skilja bækurnar mínar og sitja síðan grenjandi
yfir því að allir misskilji mig. Það gleður mig að fólk
vilji lesa bækurnar mínar en ég er ekki manneskjan til
að segja þér hvernig þú túlkar oröin sem ég set niður
á blað. Auðvitað finnst mér gaman þegar einhver skil-
ur söguna eins og ég geri það en það er líka gaman að
tala við fólk sem hefur öðruvísi skoðun."
„Þú hefur aldrei verið ósammála lesanda," segi ég.
„Jú, einu sinni. Þegar Ég heiti ísbjörg - ég er ljón
kom út, þá spurði mig einhver hvenær framhaldið
kæmi út og ég sagði við hana að Isbjörg væri horfin úr
mínu lífi. Þá segir hún að ef ég myndi ekki skrifa fram-
haldið þá myndi hún gera það. Ég bauð henni það en
að vísu hef ég ekki enn séð þessa bók í neinni versl-
un.“
Þetta endar með Saddam
Bækur Vigdísar hafa gert það gott erlendis eins og
íslenskar bækur almennt eiga að gera. Ég spyr hana
hvort hún geti útskýrt þennan mikla áhuga á íslensk-
um höfundum eins og við höfum orðið vitni að á bóka-
messunni í Frankfurt á dögunum.
„Ég var að vísu ekki á þessari bókamessu en ég las
um hana í blöðunum og ég efast aldrei um það sem
stendur í blöðunum," segir Vigdís brosandi. „Það er
áhugi en hann er ekki víðfeðmur. Allir sem hafa áhuga
á bókum og finnst gaman að lesa hafa kannski verið á
þessari bókamessu en áhuginn er kannski ekki annars
staðar en hjá þessu fólki í Frankfurt. Hitt er svo ann-
að mál að það er meiri áhugi fyrir íslenskum bókum
núna en fyrir tuttugu og fimm árum og það er vegna
þeirrar gríðarlegu vinnu sem farið hefur í að kynna
bækumar okkar. Þegar þessu er slegið upp i fyrirsögn-
um í blöðunum þá er það dásamlegt því allavega hefur
einhver áhuga á þessum ákveðna stað og vonandi fer
áhuginn eins og eldur í sinu út um allan heim og end-
ar vonandi með því að Saddam Hussein situr með
skemmtilega bók eftir islenskan höfund og reynir að
vera góður kall.“
JKÁ