Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.2002, Blaðsíða 50

5-4-
/7 e lc) a r b / cj c) I>'V LAUGARDAOUR 26. OKTÓBER 2002
Herðubreið er fjalladrottningin og hefur lengi verið í vitund þjóðarinnar en nú hefur það verið staðfest með atkvæðagreiðslu um þjóðarfjallið. Það voru hvorki meira
né minna en 48,11% þátttakenda sem voru þessarar skoðunar. DV-mynd PÁÁ
Herðubreið er drottningin
llekla, sem margir höfðu talið vort frægasta
fjall, varð í öðru sæti ineð 15,84% greiddra at-
kvæða. Ilckla er virkt eldfjall og gaus síðast fyr-
ir fáum áriim.
Snæfellsjökull, sem er af sumum talinn lending-
arstaður geimvera, lenti í þriðja sæti en 12,52%
töldu hann eiga skilið nafnbótina þjóðarfjallið.
I atkvæðaqreiðslu á i/egum Náttúrufræðistofnunar, Landverndar oq
DV qat fólk valið þjóðarfjallið. Herðubreið siqraði með qfirburðum
en mörq önnur fjöll komust á blað.
Jæja, þá er það komið á hreint. Herðubreið er
þjóðarfjall íslendinga. Þetta er ekki bara hreppa-
rígur og rembingur í nokkrum Þingeyingum held-
ur vísindalega rannsakað álit allrar þjóðarinnar. í
atkvæðagreiðslu, sem Náttúrufræðistofnun, Land-
vernd og DV, stóðu fyrir í tilefni af ári fjallanna
var kosið þjóðarfjall íslands og Herðubreið sigraði
með yfirburðum og fékk 1045 atkvæði sem er
48,11% og hlýtur að teljast mjög sannfærandi sig-
ur.
Herðubreið hefur löngum verið mærð í ljóðum
eins og staðfesta má í ljóði Sigurðar frá Arnar-
vatni, Fjalladrottning, móðir mín, mér svo kær og
hjarta bundin. Herðubreið er 1682 metra hátt
stapafjall sem er inni á miðju hálendi íslands
noröan Vatnajökuls. Við rætur fjallsins er gróður-
vinin Herðubreiðarlindir þar sem bergvatn sprett-
ur upp undan brún Lindahrauns og gefur fallegum
gróðri líf og skapar óðul fjölmargra fuglategunda.
Lindirnar eru vinsæll áningarstaður ferðamanna
og þar er góð aðstaða fyrir þá en um 60 kílómetr-
ar eru í Herðubreiðarlindir af þjóövegi eitt á Mý-
vatnsöræfum.
Herðubreið hefur skýrt einkenni stapafjalla sem
klettakragi sem nær hringinn í kringum fjallið
efst. Þetta gefur fjallinu þann tignarlega svip sem
tryggir því drottningartitilinn í hópi fjalla en ger-
ir uppgöngu á fjallið afar erfiða. Herðubreið var
lengi talin ókleif en fyrst er með vissu vitað um
tilraun til þess að klífa fjallið sumarið 1872. Þar
voru á ferðinni Richard F. Burton, breskur vís-
indamaður, og Kristján Bjarnason úr Mývatns-
sveit. Þeir urðu frá að hverfa vegna grjóthruns og
líklega hafa þeir ekki fundið réttu leiðina en nú er
vitað að einungis ein leið er fær á fjallið fyrir
göngumenn án sérhæfðs búnaðar.
Amerískur ævintýramaður að nafni William
Lee Howard hélt því fram að hann heföi klifiö
fjalliö sumarið 1881. Menn hafa alltaf neitað að
trúa þeirri frásögn hans enda er hún með talsverð-
um ýkjublæ. Howard lýsti för sinni svo að hann
hefði notað flugdreka sem var með áfestu akkeri
og þegar það festist í hömrunum gat hann klifið
upp kaðal sem festur var við akkerið. Howard
sagði hins vegar að fjallið væri eldfjall og gígur
væri á toppi þess og það gat hann ekki vitað nema
ganga á fjallið.
Það var svo í ágúst 1908 sem fyrst var gengið á
fjallið, svo óyggjandi sé. Það voru þeir dr. Hans
Reck, þýskur jarðvísindamaður, en með honum
var Sigurður Sumarliðason, þekktur fylgdarmaður
erlendra ferðamanna sem þennan dag varð fyrstur
íslendinga til þess að standa á toppi drottningar-
innar.
Eina leiðin upp á fjallið er á vesturhlið þess og
þangað er 3-4 tíma gangur úr Herðubreiðarlindum
en einnig er hægt að aka torfæra slóð alla leið að
uppgöngunni. Leiðin upp er mjög brött og hætt við
grjóthruni en fær öllum fullfrískum og ódeigum
ferðalöngum. Eftir að komið er upp tekur við hálf-
tíma gangur að hæsta tindinum. Þaðan er ógleym-
anlegt útsýni í góðu veðri og ótvírætt margra
svitadropa virði.
Hekla númer tvö
Hekla, eldfjallið sem oft hefur lagt heilar sveitir
í auðn og var fyrrum talið þakgluggi Helvítis, lenti
í öðru sæti í vitund fólks um þjóðarfjallið. Hekla
hefur gosið 17 eða 19 sinnum á sögulegum tíma en
fræðimenn greinir lítillega á um það hvernig telja
skuli gos hennar. Það fyrsta var 1104 og lagði
margar sveitir í auðn. Til eru sagnir um að fljúg-
andi steinn úr Heklugosi hafi drepið mann sem
stóð fyrir dyrum úti í Skálholti svo ljóst er að ís-
lendingum hefur lengi staðið stuggur af þessu
fjalli enda rík ástæða til og þess vegna fær Hekla
gamla ekki fleiri atkvæði en raun ber vitni. í lýs-
ingu frá 14. öld má lesa hvernig menn töldu sig sjá
risavaxna fugia með með sálir fordæmdra í járn-
klóm flögra um i gosmekki Heklu.
Hekla er 1.488 metra há en hún hefur líklega
hækkað eitthvað í þeim fjölmörgu gosum sem þar
hafa ruðst upp. Það kemur kannski ekki á óvart að
öldum saman datt engum manni i hug að ganga á
þetta skuggalega fjall. Fyrstir til þess að gera það