Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.2002, Blaðsíða 38

38
Helgarblacf DV LAUGARDAGUR 26. OKTÓBER 2002
LAUGARDAGU R 26. OKTÓBER 2002
Helgarhlað 13"Vr
43
forstj órastólinn
Landneinar á íslandi
- Hverjir eiga Westem Wireless, Þórólfur?
„Þetta er bandarískt fyrirtæki sem haslaði sér völl á
fjarskiptamarkaði fyrir 20 árum, og þá aðallega í dreifðari
byggðum Ameríku, en fór i alþjóðastarf fyrir um 7 árum og
ísland varð einna fyrst,“ segir Þórólfur.
„Þeir vildu fyrst og fremst byggja hratt upp þráðlaust
kerfi sem ætti að þjóna almenningi sem var breyting frá
því sem áður var. Þeirra viðskiptahugmynd var sem sagt
að lækka stórlega mínútugjöldin en auka notkunina með
því að ná til almennings.
1997 hringdi Brad Horvitz, stjórnarformaður Western
Wireless International, í stjórnarformann móðurfyrirtæk-
isins, Western Wireless Corporation, John Stanton, og ætl-
aði að selja honum þá hugmynd að nema land á íslandi.
Stanton sagði strax já án umhugsunar og gaf sem ástæðu
að faðir hans hefði verið hér sem hermaður á stríðsárun-
um og alltaf talað svo fallega og jákvætt um ísland. „Ég vil
fjárfesta þar,“ sagði John.“
- En hefur þessi hlutur verið lengi til sölu?
„Hann var ekki til sölu í þeim skilningi að verið væri að
leita kaupenda. Þeir voru ekki að selja en Islandssími var
að kaupa. Það lá vissulega fyrir að menn sáu samlegðará-
hrif á íslenska markaðnum og Western Wireless þekkti vel
okkar störf og okkar rekstur og vildi halda því góða starfi
áfram. Þeir vildu ekki leggja meira fé í slíkan rekstur á ís-
landi og vildu því frekar selja ef gott tilboð bærist. Eig-
endahópur Íslandssíma leitaði til þeirra og lýsti áhuga á
kaupum.
Alls voru lagðar 553 milljónir króna í hlutafé í Tal á ár-
unum 1997 til 1998 og hefur aldrei þurft að bæta við það sem
er einstakt í sögu fjarskiptafyrirtækis að mínu mati. Með
sölunni fá þeir fjárfestingu sína 7-8-falda til baka sem er
mjög gott. Þeir eiga í tíu félögum víðs vegar um heiminn og
geta þá notað þennan pening til uppbyggingar á stærri
mörkuðum þar sem vaxtarmöguleikar eru margfaldir.
Þeir skilgreindu min störf þannig að það væri verst að
við værum ekki fleiri sem byggjum hérna. Þeir hafa verið
mjög hrifnir af því hvernig Tal hefur verið rekið og þeim
anda og þeirri stefnu sem ríkir í fyrirtækinu. Þeir hafa lit-
ið hér eftir hlutum en ekki skipt sér af daglegum rekstri
fyrirtækisins."
- Fyrst menn voru að velta fyrir sér samlegðaráhrifum
datt ykkur þá ekki í hug að verða fyrri til og kaupa ís-
landssíma-Halló?
„Það eru margar leiðir til. Fjárfestingaraðilar og bankar
höfðu haft samband við okkur og datt í hug að fara þá leið.
Kenneth Peterson, sem átti Halló einn, sótti um tíma mjög
fast að fá að kaupa Tal og fara þá leið í sameiningu viö ís-
landssíma. Það sem síðan gerðist varð skýrt á síðustu 2-3
mánuðum.“
Langaði ekki í skuldabagga
- Þórólfur segir að Tali hafi ekkert legið á að sameinast
öðrum eða selja.
„Rekstrarafkoma okkar er afburðagóð. Við erum með
30% EBITDA, eða framlegð, frá rekstri og 450 milljóna
króna hagnað á fyrstu níu mánuðum ársins. Þar af er reynd-
ar gengishagnaður 275 milljónir. Það stefnir í þriggja millj-
arða veltu á árinu. Á sama tíma eru hin fyrirtækin tvö með
rúmlega tveggja milljarða veltu samanlagt og fleiri starfs-
menn samanlagt en við svo velta á hvern starfsmann er um
50% meiri hjá Tali. Okkar starfsmannafjöldi hefur verið
óbreyttur í tvö ár meðan viðskiptavinum hefur fjölgað um
25%. Halló og Íslandssími hafa enn ekki skilað jákvæðri
framlegð af rekstrinum svo við vorum ekki áfjáðir í að taka
að okkur skuldabagga frá öðrum sem við þyrftum að bera
uppi af okkar tekjustreymi," segir Þórólfur.
Hver á að kaupa af hverjuin?
- Sá minnihluti sem enn er óseldur í Tali er að stærst-
um hluta í eigu Norðurljósa. Þegar viðskipti af þessu tagi
gerast er Íslandssíma skylt að kaupa hann á hlutfallslega
sama verði og hlutur Western Wireless var keyptur. Jón
Ólafsson, aðaleigandi Norðurljósa, hefur lýst því yfir aö
hann telji verðið sem Íslandssími býður ekki nógu hátt og
hefur farið fram á mat á verðmæti fyrirtækisins. Skyldi
bera mikið á milli?
„Ég veit það ekki,“ segir Þórólfur og segist sem minnst
vilja tala um það.
„Það er til öflugt hluthafasamkomulag sem ég geri ráð
fyrir að haldi. Ég ætla ekki að túlka það umfram lögfræð-
ingana. Mér finnst sennilegt að afgangurinn af hlutafénu
sé til sölu. Auk Norðurljósa á ég 1% og Ragnar Aðalsteins-
son 0,6% og ég hyggst selja minn hlut og býst við að Ragn-
ar geri það líka.“
- Íslandssími verður að ná samkomulagi við Norðurljós
um þessi kaup vegna þess að samruni fyrirtækjanna getur
ekki orðið nema 2/3 hluthafa samþykki.
Menn vildu bjarga fjárfestíngum
Á götunni er sagt að Tal hafi verið selt til þess að bjarga
erfíðri skúldastöðu Norðurljósa og Jóns Ólafssonar og Is-
landssímamenn vilji alls ekki fá Jón inn í stjórn fyrirtæk-
isins og séu jafnframt tregir til þess að greiða þeim um-
deilda viöskiptamanni hærra verð fyrir hans hlut en
Western Wireless. Þetta telur Þórólfur fráleitt.
„Söluhvatinn er sameiningarvilji íslandssima og áhugi
þeirra fjárfesta, eins og t.d. Landsbankans, sem hafa sett
mikið fé í það fyrirtæki til þess að bjarga fjárfestingum
sínum. Ég held að mönnum sé sama hverjum þeir borga
meðan þeir fá góða eign í staðinn."
- Þórólfur segist ekki telja að persónulegt viðhorf ráði
afstöðu i viðskiptum og það hafi vakið athygli þeirra sem
framkvæmdu áreiðanleikakönnun í Tali fyrir kaupin að
þar væri hreint borð.
„Engar lögsóknir, engin vanskil, engar kvartanir. Við
borgum ekki einu sinni stjórnarlaun. Þetta fyrirtæki er
rekið eins og ungmennafélag. Ég hef aldrei goldið meints
orðspors Jóns Ólafssonar og þekki hann ekki neitt, fyrir
utan þá stjómarfundi sem hann situr á þriggja mánaða
fresti. Stjórnin hefur hagað sér eins og stjórnir eiga að
gera. Hún réð mig og ég ræð öðru, með mikilli upplýsinga-
skyldu til stjómar, auk þess sem stjórn samþykkir allar
áætlanir félagsins."
- Þórólfur segir að sameiningin verði góð fyrir við-
skiptavinina sem fái breiðari þjónUstu en áður var hægt
að bjóða.
„Ef stjórnendur bera gæfu til að velja það besta úr öll-
um fyrirtækjum þá verður það til hagsbóta fyrir neytend-
ur. Þetta eykur samkeppni þvi þetta fyrirtæki getur ekki
vaxið nema sækja á hlutdeild keppinautarins og verður að
sækja mjög stíft á.“
- Landssíminn er með um 75-78% markaðshlutdeild í
fjarskiptum á Islandi en sé horft á farsimamarkaðinn ein-
göngu er Tal með um 30% hlutdeild og, að sögn Þórólfs,
meirihluta í hópi yngstu notendanna.
„50% af nýliðun á farsímamarkaði á höfuðborgarsvæð-
inu undanfarin ár hefur komið til okkar.“
Vildi fá forstjórastarfið
- Þóróífur hefur ekki farið leynt með að hann hefði vilj-
að vera forstjóri sameinaðs fyrirtækis og í viðræðum um
málið skynja ég að hann hefur sótt það af talsverðri hörku.
Hverjir tóku þá ákvörðun?
„Það er stjórn, fulltrúar eigenda, sem gerir það. Ég er
enn þá starfsmaður núverandi stjómar Tals og verð það
þar til sú stjórn hefur verið sett af á hluthafafundi sem
verður væntanlega eftir um það bil mánuð. Miðað við þau
styrkleikahlutföll sem þar verða skilst mér að þeir muni
ekki styðja mig til forstjórastarfs i sameinuðu félagi.“
- Af hverju hefðu þeir átt að ráða þig?
„Ég hef alltaf verið að selja í mínu starfi. Ég seldi hljóm-
tæki á Norðurlöndum fyrir Óla Anton Bieltvedt í utan-
landsdeild Nesco og enginn maður kenndi mér meira í bis-
ness en hann. Ég seldi vörur fyrir fiskiðnaðinn fyrir Mar-
el í allmörg ár og síðan í Esso þar sem við markaðssettum
Safnkortið og fleira. Hér höfum við alltaf skilgreint Tal
sem markaðsdrifið þjónustufyrirtæki sem hyggir á tækni-
legum lausnum.
Þetta taldi ég aö myndi nýtast sameiginlegu félagi en
þegar aðrir taka ákvörðun ætla ég ekki að berja höfðinu
við steininn.“
Er ekkert að væla
- Ertu þá atvinnulaus í hefðbundnum skilningi orðsins?
„Ég er ekkert að væla. Ég fæ áreiðanlega einhverja
vinnu. Pabbi, sem er prestur, sagði við mig að ég skyldi
ekki fara í nýtt samband fyrr en ég væri kominn í tilfinn-
ingalegt jafnvægi. Mér finnst það góð ráðgjöf.
Ég ætla að ljúka þessum lokaspretti vel og skila fyrir-
tækinu af mér á fullri ferð með miklum skriðþunga. Ég
mun leiða nýja stjórnendur inn í það sem þeir vilja en ég
mun ekki mála það hús sem ég er að fara út úr. Ég vildi
ekki heldur taka sæti í stjórn, gerast málsvari nýja fyrir-
tækisins eða taka að mér sérverkefni eins og mér var boð-
ið.
Ég vildi ekki tala fyrir því sem ég fengi ekki 100% að
stjórna sjálfur. Ég taldi mig hafa sannaö fyrir hvað ég
stæði. Þetta hefur verið mjög erfitt en lærdómsríkt ferli.“
Olíkar eigin kúltúr
- Þórólfur var að stíga sín fyrstu spor sem forstjóri þeg-
ar hann tók við Tali og segja má að flestir, ef ekki allir,
millistjórnendur félagsins hafi einnig í fyrsta sinn verið að
kljást við stjórnun á jafh háu þrepi.
„Við fengum einstakt tækifæri til að móta fyrirtækið og
kúltúr þess. Við hönnuðum húsnæðið, stjórnuðum manna-
ráðningum, öllu markaðsstarfi og útliti. Við höfðum um
þetta allt að segja og það voru mikil forréttindi. Hér voru
engar reglur. Við ákváðum sjálf að hafa ekki stimpil-
klukku og við ákváðum sjálf að hafa starfsmannafund á
hverjum föstudagsmorgni. Þeir eru orðnir meira en 200
fundirnir sem ég hef stýrt og ég sá um morgunmatinn á
fundinum í gær, við skiptumst á við það. Þama eru fjöl-
breytt mál tekin á boðaða dagskrá, miðlað upplýsingum og
skipst á hugmyndum.
Við höfum reynt að lifa á því að það sé gaman í vinn-
unni og ég hef verið mjög ánægður með hvernig fólk hefur
tekið við keflinu og sýnt frumkvæði og segi stundum að ég
taki fæstar ákvarðanir í þessu fyrirtæki. En menn skulu
vera klárir á því að verja sínar ákvarðanir ef ég á að sam-
þykkja þær.“
- Þórólfur lýsir stjórnunarstíl sínum þannig að fyrirtæk-
ið sé rekið eins og ungmennafélag með hörðum aga. Hann
segir að þetta sé blanda af reynsluheimi hans sem mótað-
ist á heimavist í sveit, miklum aga hjá Óla Anton Bielt-
vedt, frumkvöðlastarfi með Geir A. Gunnlaugssyni og
fleiri góðum félögum í Marel og festunni hjá Geir Magnús-
syni í Esso.
„Ég hef leitað til pabba, mömmu og konunnar jafnmikið
og annarra um það hvernig eigi að tala við fólk og ala það
upp.“
Smjörlíki og skrúfboltar
- Samkvæmt tekjublaði Frjálsrar verslunar hafði Þórólf-
ur á síðasta ári 1.026 þúsund krónur á mánuði í laun. Það
segir sig sjálft að vinnumarkaður fyrir forstjóra í þessum
Þórólfur Árnason var útnefndur markaðsmað-
ur ársins ígær. Hann er forstjóri Tals en á eftir
rúman mánuð ístarfi vegna þess að Islands-
sími hefur kegpt fyrirtækið. Hann talar við DV
um baráttuna fgrir stólnum, fgrirtækið sem
hann stjórnar eins og ungmennafélagi, fram-
tíðina og ástina á sveitinni.
Þórólfur Árnason er prestssonur úr sveit sem
lærði véla-, iðnaðar- og rekstrarverkfræði og
segist líta á sig sem atvinnustjórnanda. Hann
hefur verið forstjóri Tals frá því það fyrirtæki
nam land á íslenskum markaði fyrir fjórum árum í kjölfar
aukins frelsis í fjarskiptum. Fyrirtækið er í dag metið á
riflega fjóra milljarða og farið að skila eigendum sínum
hundruðum milljóna í hagnað á ári.
Það vakti því eðlilega töluverða athygli þegar Islands-
sími keypti 57% hlut Western Wireless í Tali á dögunum
en þegar sá eignarhlutur bætist við kaup á Halló - Frjáls-
um fjarskiptum er orðið til fyrirtæki sem stendur eitt á
markaðnum andspænis risanum sjálfum sem er Landssím-
inn.
Þórólfur hefur tjáð sig opinskátt um að hann sóttist
ákaft eftir forstjórastólnum í nýju fyrirtæki og barðist af
fullri hörku fyrir þeim áfanga. Hann segist sætta sig við að
Óskar Magnússon, forstjóri Islandssíma, verði forstjóri
nýs fyrirtækis en fer ekki dult með þá skoðun sína að
besta samsetningin fyrir fyrirtækið hefði verið með hann
sjálfan í forstjórastóli en Óskar í stóli stjórnarformanns.
Þórólfur er því atvinnulaus í hefðbundnum skilningi
þess orðs og það er ástand sem veldur flestum áhyggjum
þótt það sæist ekki á Þórólfi þegar DV hitti hann í bæki-
stöövum Tals. Hann fékk skemmtilega viðurkenningu fyr-
ir vel unnin störf í gær þegar ÍMARK-samtökin útnefndu
hann markaðsmann ársins 2002.
Fékk
launaflokki getur varla talið meira en 50-100 störf á land-
inu öllu.
„Þau eru í raun færri því ég vil ekki vinna við hvað sem
er. Ég hef fengið nokkur atvinnutilboð síðan ég kom hing-
að til Tals, sem sum hafa verið betur borguð, en þau hafa
samt ekki freistað mín. Ekkert þessara tilboða freistaði
mín svo að ég væri tilbúinn til að yfirgefa fólkið mitt hjá
Tali. Ég vil hafa gaman af verkefnum mínum, annars er
þetta einskis virði.
Það er vitlaust að staðna í einhverju sem maður kann
ekki við sjálfur. Mér lætur betur að fást við fólk en tölur.
Ég er með mjög öruggan fjármálamann mér við hlið; ann-
ars væri ég ekki í þessu starfi. Ég hef gaman af rekstri en
er afkomuhræddur. Ég þorði aldrei að fjárfesta í Internet-
inu, hugbúnaðarfyrirtækjum, örbylgjum, þráðlausu neti og
fleiri slíkum loftbólum sem voru eftirsóttar fyrir fáum
misserum. Margir af þeim strætóum aka ekki í dag.
Ég vildi ekki dreifa huganum með slíkum áhyggjum
meðan við vorum héma i vinnunni upp í 20 tíma á sólar-
hring. Ég er meiri rekstrarmaður en „plott£u-i“ og vil frek-
ar vinna með fólki og taka þá upp tuskuna sjálfur ef þarf
og vil að það sem ég geri sé sýnilegt en ekki eitthvert plott
bak við tjöldin."
Sveitastrákur eða heimsborgari
- Þórólfur segir að í viðskiptalífinu gildi ákveðnar regl-
ur um samskipti manna og atvinnutilboð berist oftast eft-
ir persónulegum leiðum í kyrrþey.
„Það er margt í gerjun í samfélaginu. Það er uppstokk-
un og endurskipulagning víða svo ég hef ekki áhyggjur af
því að fá ekki vinnu. Ef ég ætla að fara að tala fyrir ein-
hverju nýju þá er rétt að hafa í huga að ég fer ekki strax
að markaðssetja t.d. smjörlíki, eftir að hafa selt eitthvað
annað svona lengi, án undirbúnings.
Ég ætla að klára þetta verkefni fyrst, fara síðan og sjá
eins og einn leik hjá Stoke, sem ég setti pening í fyrir fáum
árum, en ég hef aldrei séð þá,“ segir Þórólfur og glottir.
- Western Wireless hefur beðið Þórólf að taka að sér
ákveðið verkefni en væri hann til í að vinna erlendis?
„Ég bjó erlendis á námsárunum og ferðaðist mikið á
Marel-árunum en tel að það sé hvergi betra að vera en á
íslandi. Við eigum tvo unglinga, 17 ára og 14 ára, og kona
min, Margrét Baldursdóttir, er í fullu starfi í góðri vinnu
svo það er ekki fyrsti valkostur."
- Þórólfur og kona hans eiga sumarhús vestur á Snæ-
fellsnesi þar sem Þórólfur ólst upp frá 4 ára aldri til 15 ára.
„Ég er sveitastrákur og þurfti að læra á bæjarlífið þeg-
ar við fluttum suður. Ég vil hvergi annars staðar vera en
í sveitinni ef ég á frí og þar gref ég skurði, spjalla við
bændur og geng til rjúpna. Ég svaf úti undir berum himni
eða úti í fjárhúsum um sauðburðinn þegar ég var barn og
finnst ekkert eins gott og útivera. Ég spila fótbolta í hádeg-
inu með Lunch United og fer í sund og nota útiklefa og fer
í gönguferðir. Mér finnst best af öllu að vera úti,“ segir
Þórólfur að lokum og staðfestir með þessu að það er hægt
að taka manninn úr sveitinni en það er ekki hægt að taka
sveitina úr manninum. -PÁÁ
Þórólfur scgist ekki liafa áhyggjur af því að fá ekki
vinnu þótt skeninitileg störf fyrir meira en inilljón á
inánuði sé ef til vill ekki mjög mörg.