Dagblaðið Vísir - DV - 12.05.2003, Side 16

16
MÁNUDAGUR 12. MAÍ 2003
F5X
frjAlst. óhAð dagblað
Útgáfufélag: Útgáfufélagið DV ehf.
Framkvæmdastjóri: Örn Valdimarsson
Aöalritstjóri: Óli Bjðrn Kárason
Ritstjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson
Aóstoðarritstjóri: Jónas Haraldsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift:
Skaftahlíó 24,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5749
Rltstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyrl: Hafnarstræti 82, sími: 462 5000, fax: 462 5001
Setning og umbrot: Útgáfufélagið DV ehf.
Plötugerð og prentun: Árvakur hf.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Sigrar og vonbrigði
Markmið stjórnarandstöðu-
flokkanna í kosningunum síð-
astliðinn laugardag var að
fella ríkisstjórn Sjálfstæðis-
flokks og Framsóknarflokks.
Markmiðið náðist ekki.
Þrátt fyrir töluvert fylgistap
Sjálfstæðisflokksins hélt ríkis-
stjórnin velli með fimm þingsæta meirihluta. Þegar þetta
er ritað bendir allt til þess að sjálfstæðismenn og fram-
sóknarmenn endurnýi ríkisstjórnarsamstarfið til næstu
fjögurra ára.
En jafnvel þótt ríkisstjórnin hafi staðið af sér harða at-
lögu og þrátt fyrir góðan varnarsigur Framsóknarflokks-
ins eru úrslit kosninganna ósigur fyrir Sjálfstæðisflokk-
inn. í sögulegu samhengi er niðurstaða kosninganna ekki
viðunandi fyrir Sjálfstæðisflokkinn, ekki einu sinni þegar
haft er í huga að flokkurinn er búinn að vera í rikisstjóm
í 12 ár og sækist eftir umboði til næstu fjögurra ára.
Gamall félagi sjálfstæðismanna, Guðjón Arnar Krist-
jánsson, og Frjálslyndi flokkurinn geta unað vel við sitt
þrátt fyrir að ná ekki þeim árangri sem skoðanakannanir
bentu til. Vandi Frjálslyndra er hins vegar sá að það verð-
ur erfitt að fylgja árangrinum eftir í stjórnarandstöðu.
Flokkar sem gera út á eitt málefni og byggja fylgi sitt ekki
sist á óánægju eiga oft erfitt uppdráttar þegar fram líða
stundir - líftimi þeirra er yfirleitt skammur.
Samfylkingin er ótvíræður sigurvegari kosninganna
ásamt Frjálslyndum. Árangurinn varð hins vegar ekki
eins mikill og stefnt var að. í fyrsta lagi tókst Samfylking-
unni ekki að fella ríkisstjórnina. í öðru lagi náðist ekki að
tryggja Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur þingsæti - það
mistókst að þessu sinni að leiða hana til öndvegis í ís-
lenskum stjórnmálum.
Liðlega 4% fylgisaukning Samfylkingarinnar getur ekki
talist sérstakur árangur þegar haft er í huga að úrslit
kosninganna fyrir fjórum árum, þegar flokkurinn fékk að-
eins 26,8% atkvæða, voru langt undir væntingum. Og þeg-
ar horft er til þess hve mikið var lagt undir að þessu sinni
hljóta úrslitin á laugardag að vera nokkur vonbrigði.
Augljóst er að kosningabaráttan skilur eftir sig nokkur
sár meðal stjórnarandstöðuflokkanna. Þannig er Stein-
grímur J. Sigfússon, formaður Vinstri grænna, mjög ósátt-
ur við málflutning forystumanna Samfylkingarinnar.
Hann segir í viðtali við DV að sá áróður Samfylkingarinn-
ar að til þess að fella ríkisstjómina væri nauðsynlegt að
kjósa Samfylkinguna hafi komið niður á hinum stjórnar-
andstöðuflokkunum.
Árangur Vinstri grænna hlýtur að vera flokksmönnum
umhugsunar- og áhyggjuefni. Gengi flokksins var gott á
fyrrihluta kjörtimabilsins og fór fylgið fast undir 30% i
skoðanakönnunum. En niðurstaðan eftir fjögurra ára
stjómarandstöðu er fámennari þingflokkur og minna fylgi
en í kosningunum 1999. Fylgistapið verður vart skýrt út
með því að Samfylkingin hafi náð með áróðri að laða til
sín kjósendur sem ella hefðu veitt Vinstri grænum braut-
argengi. Og fyrir vinstri menn i heild vekja úrslitin vart
gleði þegar litið er til sögunnar.
Ríkisstjórnarflokkarnir gáfu fyrir kosningar afdráttar-
laus loforð og þá ekki síst um umfangsmiklar skattalækk-
anir. Davið Oddsson forsætisráðherra benti á það i kosn-
ingabaráttunni að það skipti ekki öllu hverju sé lofað
heldur hverjir gæfu loforðin. Stjómarflokkarnir hafa
ákveðið að taka upp viðræður um áframhaldandi sam-
starf. Kjósendur munu fylgjast grannt með því hvemig
nýr stjómarsáttmáli hljóðar.
Óli Björn Kárason
Sögulegup sigun
J Ágúst Ólafur
Ágústsson
formaöur Ungra
' jafnaöarmanna
Samfylkingin vann sögulegan
stórsigur í alþíngiskosning-
unum. í fyrsta skipti í 70 ár
nær annar flokkur en Sjálf-
stæðisflokkurinn að fara upp
fyrir 30%. Samfylkingin hefur
breytt hinu pólitíska lands-
lagi. Samfylkingin er því orð-
in sú kjölfesta og forystuafl í
íslenskum stjórnmálum sem
að var stefnt.
Til að undirstrika góðan árangur
Samfylkingarinnar er Samfylking-
in orðin stærsti jafnaðarmanna-
flokkur á Norðurlöndum að sænska
jafnaðarmannaflokkunum undan-
skildum.
Það eru ekki minni tíðindi að
einungis munar 2,7% stigum á
Samfylkingunni og Sjálfstæðis-
flokknum á landsvísu. í Reykjavík
norður, kjördæmi Davíðs Oddsson-
ar forsætisráðherra, er Samfylking-
in meira að segja stærri en Sjálf-
stæðisflokkurinn. í kosningunum
árið 1999 var Sjáifstæðisflokkurinn
um 17% stigum stærri en Samfylk-
ingin í Reykjavik. Össur Skarphéð-
insson er því fyrsti þingmaður kjör-
dæmisins og hefur það ekki gerst í
háa herrans tíð að sá aðili komi
ekki frá Sjálfstæðisflokknum.
Annars staðar á landinu er Sjálf-
stæðisflokkurinn einnig að tapa
miklu en Samfylkingin að bæta við
sig. Sjálfstæðisflokkurinn geldur því
afhroö hvernig sem á það er litið.
Gula spjaldiö á ríkisstjórnina
Framsóknarflokkurinn er einnig í
sögulegu lágmarki og er tómt mál að
tala um samanburð við skoðana-
kannanir sem hafa verið mjög
sveiflukenndar fyrir alla flokka.
Fylgi Framsóknarflokksins hefur
ekki verið lægra í hartnær aldar-
fjórðung.
í fyrsta skipti síðan frá lýðveldis-
stofnun er hægt að mynda tveggja
flokka ríkisstjórn án Sjálfstæðis-
flokksins. Ríkisstjómin er því að fá
gula spjaldið frá kjósendum.
Meirihluti Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarflokksins hefur aldrei
verið jafnlítill og nú. Það er ekki síst
framsóknarmanna að meta þessi
skilaboð kjósenda og bregðast við
þeim.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir á afar
stóran þátt í sigri Samfylkingarinnar
og þótt það hafi verið á brattann að
sækja fyrir hana i 5. sæti munaði ein-
ungis um 150 atkvæðum að hún
kæmist inn sem þingmaöur. Af þessu
má draga þann lærdóm að hvert at-
kvæði skiptir máli þótt um sé að
ræða fjölmennar alþingiskosningar.
Ný kynslóð á Alþingi
Fyrir utan óumdeildan sigur
Samfylkingarinnar í kosningunum
er einnig afar ánægjulegt sjá
hversu mikið af ungu fólki kemst á
þing. Þetta unga fólk kemur úr öll-
um flokkum og er ljóst að ný kyn-
slóð mun láta að sér kveða á Al-
þingi íslendinga. Alþingi hefur
lengi verið eftirbátur þjóðþinga
hinna þjóðanna á Norðurlöndum
hvað varðar aldursskiptingu en fyr-
ir þessar kosningar var enginn
þingmaður undir 37 ára aldri.
Þótt aldur skiptir ekki öllu máli
er ljóst að vegna hinnar óæskilegu
aldursskiptingar Alþingis hafa mál-
efni ungs fólks, s.s. í mennta-,
skatta- og húsnæðismálum, setið á
hakanum. Nú verður breyting á.
Flestar hjá Samfylkingunni
Endumýjun þingmanna er lang-
mest hjá Samfylkingunni og verður
þriðjungur þingflokks Samfylking-
ar nýr á þingi. Hinn nýi þingflokk-
ur Samfylkingarinnar hefur einna
lægstan meðalaldur þingmanna.
Samfylkingin hefur hæsta hlutfall
kvenna í þingflokknum og nánast
önnur hver þingkona á Alþingi á
næsta kjörtímabili kemm- úr Sam-
fylkingunni. Vegna uppstillinga og
prófkjara Sjálfstæðisflokksins biðu
konur í Sjálfstæðisflokknum mik-
inn ósigur í þessum kosningum.
Við sem tókum þátt í kosninga-
baráttu Samfylkingarinnar erum
afskaplega þakklát þeim sem
studdu okkur í kosningunum.
Kosningabaráttan hefur verið afar
spennandi. Allir jafnaðarmenn geta
verið mjög ánægðir með úrslitin og
þá staðreynd að Samfylkingin er
orðin að raunverulegu mótvægi við
Sjálfstæðisflokkinn sem kjölfesta
nýrra tíma og nýrrar hugsunar.
Ummæli helgarinnar
Hugsaö með hjartanu
„Ég hef alltaf haft þann galla að
hugsa dálítið með hjartanu."
Ellert B. Schram talar frá Ægissíöu í
kosningasjónvarpi Stöðvar 2.
Léttur
„Ég var nú að segja við Kol-
brúnu [Bergþórsdótturj að hún
gæti ekki látið það spyrjast út um
sig að hún kysi Samfylkinguna
ódrukkin!"
Hannes Hólmsteinn Gissurarson í
kosningasjónvarpi Sjónvarpsins.
Vonandi
„Þetta er ekkert sérstaklega ein-
falt, en þetta skýrist væntanlega
dálítið þegar fólk sér þetta oftar.“
Bogi Ágústsson skýrir út myndræna
framsetningu Sjónvarpsins í upphafi
kosningavöku.
Spádómsgáfan
„Ég held að hann hafi ekki góða
spádómsgáfu. Ég held að hann
hefði ekki farið í þetta framboð
sitt ef hann hefði haft hana.“
Halldór Ásgrímsson um Guömund G.
Þórarinsson, formann Nýs afls, f for-
mannaumræöum á Stöö 2.
Þrátt fyrir allt
„Ja, hvemig hefðuð þið fagnað
hefði maður komið með aukið fylgi."
Davíö Oddsson ávarpar kosninga-
vöku sjálfstæöismanna í Reykjavík
eftir aö fyrstu tölur lágu fýrir.
Prósentur og kíló
„Það litur út fyrir að við höfum
tapað um 5%. Ég hef tapað 10 kfló-
um. Ég heiti þvi að við verðum
fljótari að safna prósentum en ég
kUóum.“
Davlð Oddsson í sama ávarpi.
flfdráttarlaus
„Ég sé nú ekki Ingibjörgu sem
forsætisráðherra.“
Guöni Ágústsson á Stöö 2
klukkan 23.25.
Stórir skór
„Þú gætir sett Davíð skóna fyrir
dyrnar."
Páll Benediktsson I formannaumræð-
um í Sjónvarpinu.
í h'ita leiksins
„Það hefur verið mikið um út-
strikingar."
Eva Bergþóra talar frá talningarstaö í
Reykjavík á Stöö 2.
„Það eru hverfandi líkur á að
Nýtt afl komi að ríkisstjórnar-
myndun."
Guömundur G. Þórarinsson
í formannaumræöum
f Sjónvarpinu um miönætti.
Sterk staða - skýr skHaboð
„Þáö verður ekki gengið fram
hjá Framsóknarflokknum í þessari
stöðu!“
Halldór Ásgrímsson ávarpar kosn-
ingavöku framsóknarmanna í Reykja-
vík laust fyrir klukkan hálfeitt
á kosninganótt.
Bjartsýim
„Heldur velli og heldur velli....
Siðferðilega er hún náttúrlega
gjaldþrota.... Nú hefst það verk að
mynda nýja og starfhæfa stjóm. ...
Ég held að þessi ríkisstjórn haldi
ekki áfram.“
Guömundur Árni Stefánsson f viötali
í Sjónvarpinu laust fyrir klukkan eitt
á kosninganótt.
Ekki etats bjartsýnn
„Það eru sameiginleg vonbrigði
okkar í stjómarandstöðunni að
ekki skyldi hafa tekist að fella rík-
isstjórnina."
Steingrimur J. Sigfússon I viötali á
Stöð 2 kiukkan eitt á kosninganótt.
Á boxmáli
„Þetta er - ef ég má sletta úr
boxmáli - þá er þetta split-
decision. Það þýðir að þótt heims-
meistarinn hafl unnið þá hefur
hann ekki staðið sig nógu vel.“
Bubbi Morthens túlkar niðurstööu
kosninganna f Sjónvarpinu um klukk-
an hálftvö á kosninganótt.
Enginn ævintýramaður
„Halldór Ásgrímsson er enginn
ævintýramaður í pólitík.... Þannig
að ég á ekki von á öðru en að
stjómarsamstarflð haldi áfram.“
Alfreö Þorsteinsson í viötali á
Stöö 2 laust fyrir klukkan tvö
á kosninganótt.
Kommn tíl með að vera hvað?
„Þetta er flokkur sem er kominn
til með að vera.“
„Gunnar Örlygsson f viötali á
Stöö 2 um klukkan hálffimm
á kosninganótt.