Dagblaðið - 26.11.1977, Blaðsíða 3

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 26. NOVEMBER 1977
Vaxtahækkunin beinist j
fyrst og f remst að iðnaðinum
Ertu farin að hugsa um
jólabaksturinn?
IðnaðarmaOur, ópólitískur og '
utan flokka, Karl Adolfsson,
sendi okkur bréf sem hefur leg-
ið nokkuð lengi óafgreitt í
bunkanum. Biðjum við Karl
velvirðingar á, hve birting
bréfsins hefur dregizt. Hann
segir:
Mig langar til þess að fá að
leggja spurningar fyrir Gunnar I
Thoroddsen iðnaðarmála-
ráðherra út af sjónvarpsþætti
7. nóvember. Gunnar sagðist
ekki skilja röksemdafærslu
Lúðvíks Jósefssonar fyrir lág-
um vöxtum. Ég og áreiðanlega
margir aðrir iðnaðarmenn eig-
um aftur á móti ákaflega erfitt
að skilja hvernig stórhækkaðir
vextir nú, sem koma á ýmsan
hátt mjög illa við iðnaðinn, geta
verið áhrifaríkt meðal í
baráttunni gegn verðbólgunni.
Spurningar mínar til
iðnaðarráðherra eru þessar:
Á iðnaðurinn að taka þessar
vaxtahækkanir á sig bótalaust
(landbúnaður og sjávarútvegur
njóta sérstakrar lánafyrir-
greiðslu að miklu leyti og eru
því síður inni í þessu dæmi)
eða á neytandinn á gera það?
Hvernig geta víxlhœkk-
anir verið baróttutœki
gegn verðbólgunni?
Ef nú þessar vaxtahækkanir
fara út í verðlagið hækkar að
sjálfsögðu verzlunarálagning
og söluskattur, sem kallar óhjá-
kvæmilega á viðbrögð frá laun-
þegum, sem aftur kalla á hærri
vexti samkvæmt kenningunni
um að haldið verði áfram að
„verðtryggja“ sparifé á þennan
hátt. Nú kemur spurningin:
Hvernig geta slíkar óhjákvæmi-
legar afleiðingar vaxta-
hækkunar, það er að segja víxl-
hækkanir, verið baráttutæki
gegn verðbólgu? Skoðum þetta f
ögn betur.
Það kemur á daginn að vaxta-
hækkanirnar eiga ekki að vera
það miklar að þær nái vísitölu
byggingakostnaðar. Það þýðir
með öðrum orðum að það
verður eftir sem áður hag
kvæmara . að fjárfesta í
steinsteypu heldur en að leggja
inn á bók. Vaxtahækkanirnar
eru því kák eitt. Almenningur
hefur ekki trú á þeim og þær
verka því aðeins á þann veg að
stórhækka rekstrarkostnað at-
vinnuveganna og valda þeim sí-
auknum erfiðleikum á meðan
vaxtahækkunarmenn eru á
harða spretti að reyna að ná í
bláendann á verðbólguhalan-
um, sem aldrei tekst með þessu
móti.
En auðvitað þarf að
verðtryggja sparifé. Það hefði
átt að gerast fyrir lifandi löngu
með sérstökum vísitölutryggð-
um innlánum til langs tíma, t.d.
10 ára í senn. Aftur á móti ættu
almennir vextir, einnig af
viðskiptavíxlum iðnaðar- og
verzlunar, að vera hóflega
lágir.
Slíkar ráðstafanir hefðu, ef
rétt er á haldið, getað orðið
einn liðurinn í baráttunni gegn
verðbólgu. En hvernig á þá að
fjármagna þessi vísitölu-
tryggðu innlán? Að sjálfsögðu
með tilsvarandi útlánum. Slík
lán geta átt fyllilega rétt á sér I
atvinnufyrirtækjum séu þau
ekki of stór hluti af rekstrarfé
og aðrir vextir eru almennt
lágir, t.d. við endurnýjun þegar
fengnar eru afkastameiri og
hagkvæmari vélar, sem greiddu
vaxtamismuninn á skömmum
tíma.
Stjórnmólamennirnir
samsekir?
Það kemur upp sú spurning
hvers vegna þessi leið hafi ekki
verið reynd fyrir löngu. Það
læðist að manni sá grunur að
stjórnmálamenn til hægri og
vinstri séu samsekir um það
athæfi að hafa ætlað ríkissjóði
einhvers konar einkaleyfi á
þessari leið, sbr. verðtryggð
happdrættislán ríkissjóðs, og
þannig sogað til sín sparifé
landsmanna og beri þvl
.höfuðsök á því að fjara er I
Björg Sigurðardottlr husmoðlr,
54 ára: Ég er einmitt að kaupa
fyrir jólabaksturinn núna. Ég
baka svona fimm til sex sortir
alveg lágmark, fyrir utan tert-
urnar. Ég er Norðlendingur oj
við erum vanir að eiga nóg til. Já,
svo má ekki gleyma laufabrauð-
inu, það eru engin jól ef ekki er
laufabrauðið.
A iðnaðurinn að taka vaxtahækkanirnar á sig bótaiaust? spyr bréfritari. Það getur hreinlega riðið
litium iðnfyrirtækjum að fullu.
sparisjóðsdeildum bankanna. kosti hans, hljóta að enda með
Nú á að bæta úr þessu með því að iðnaðarmenn fara að
því að stórhækka alla almenna velta því fyrir sér í alvöru
vexti (bréfið er skrifað 13 hvort ekki sé orðið tímabært að
nóv.), ráðstöfun sem beinist þeir stofni sinn eigin stjórn-
fyrst og fremst gegn iðnaðinum málaflokk til þess að gæta hags-
og þá um leið neytendum og muna sinna, þróun sem ég tel
hlýtur að verka eins og olía á þó ekki æskilega.
lauss innflutnings á tollfrjáls-
um og oft á tíðum niðurgreidd-
um erlendum iðnvarningi.
Stjórnmálamenn og hag-
fræðingar þeirra sjá aðeins eitt.
Stóriðju og verksmiðjur með
fjöldaframleiðslu. Stefnumark-
anir og draumsýnir þeirra (sbr.
Eftasamningur) virðast vera
það japanska undur að eignast
annars vegar fáa en mektuga
margmilljónara með stórridd-
arakrossi og hins vegar mikið
,,magn“ af fátæku og illa laun-
uðu verksmiðjufólki.
Þegar því marki er náð geta
þeir loksins sameinazt í því að
hrópa í einum kór:
Húrra fyrir Hannesi.
Margrét Uinksdóttir húsmóðir,
35 ára: Ég er að kaupa í jóla-
baksturinn núna. Nei, ég baka
ekki margar sortir, ekki fleiri en
fjórar en mikið af hverri. Svo
baka ég auðvitað nokkuð mikið
af þurrkökum, ekki veitir af því
ég er með svo stóra f jölskyldu.
Betra væri ef iðnaðarmenn
gætu barizt hver innan síns
flokks fyrir málefnum
iðnaðarins en því miður virðist
það svo að þeir hafi látið
pólitíkusum það eftir að vasast
með sín málefni með þeim af-
leiðingum að nú blámar fyrir
þeim degi, að t.d. smáiðnaður
leggist niður vegna takmarka-
Ingibjörg Sigfúsdóttir, útivinn-
andi húsmóðir, 35 ára: Ég er
svona rétt að byrja að byrja að
spekúlera. Nei, ég baka ekki
mikið, 1 hæsta lagi þrjár sortir.
^ vm » *
Élinborg íslgurðardóttir hús-
móðir á Árbakka í Landssveit, 68
ára: Nei, ég er nú ekki farin til
þess. Ég er austan úr Rangár-
vallasýslu og kem hingað til að
verzla þegar ferð fellur. Jú, ég
baka alltaf einar átta eða tíu
sortir. Hvort ég baka laufabrauð,
nei, það geri ég ekki. Mér finnst
ekkert varið í það. En ég baka
aftur á móti flatbrauð.
Friða Petersen verzlunarmær, 32
ára: Jú, eitthvað svolitið er ég
farin að nugsa um jólabaksturinn.
Nei, ég baka ekkert voðalega
mikið, allavega tvær sortir. Þetta
pr nt'i hstra Ptn helgi.
Ingigerður í’riðriksdóttir hús-
móðir, 31 árs: Já. Ég er meira að
segja búin að baka jólabakstur-
inn, niu sortir af smákökum.
Hvort það verði búið á jólunum?
Nei, ætli það, en mér finnst allt i
lagi að borða smákökurnar fyrir
jólin — miklu betra en að geyma
þær í kassa fram á vor. Jú, það er
eitthvað farið að minnka f kössun-
um hjá mér.
Spurning
dagsins
aóventukransar
kerli
jólaskraut
adventuskreytingf&r
jólastemningin kcmui' með
cjAðventulifönsunum frá
v/Miklatorg, ÁLASKA
BREIOHOLTI