Dagblaðið - 06.11.1978, Page 15

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 6. NÓVEMBER 1978.
15
búin að ná tæknilegu valdi á
flautunni, upp í þær kröfur sem t.d.
fiðluleikarar og píanóleikarar gera til
sjálfs sín.
A.I.: Hvað er það við flautuna sem
heiliar þig?
Manuela: Hún er einna næst
mannsröddinni — næst söngnum og
það er hægt að beita henni með öllum
þeim blæbrigðum sem finna má í söng.
Flautan getur í raun hljómað eins og
mörg hljóðfæri. Mér finnst ég rétt
vera að byrja að uppgötva alla
möguleika hennar. T.d finn ég að ég
get nú gert hluti með henni sem ég
ekki gat fyrir hálfu ári.
A.I.: Hefur flautan einhverjar
bagalegar takmarkanir?
Manuela: Ég vil helst ekki viður-
kenna að hún eigi sér takmörk. Ég er
alltaf að berjast við að útvíkka
möguleika hennar.
A.I.: Hvað um rafmögnun hennar?
Manuela: Það finnst mér allt í lagi í
þar til gerðum verkum, t.d. í verki eftir
bandaríkjamanninn Crumb. Sjálf hef
ég ekki prófað að magna flautuna, en
mundi eflaust prófa ef til þess kæmi.
A.I.: Nú hafa islensk tónskáld og er-
lend skrifað verk fyrir þig eða með þig
i huga. Eru þetta gullhamrar?
Manuela: (brosir út að eyrum)
Vissulega. Það er ægilega spennandi.
Ég hef spilað verk t.d. eftir Atla Heimi
og Leif Þórarinsson sem hafa samið
sérstaklega fyrir mig og fleira er í
bígerð. Mér finnst ég eiga verkin eftir
að hafa spilað þau — sérstaklega ef ég
þekki höfundana.
A.I.: Nú eru í sumum þessara verka
ýmis einkennileg hljóð sem þér er
ætlað að framkalla, hvæs, stunur, hróp
o.s.frv. Hvernig leggjast slik hljóð 1
þig?
Manuela: Mér finnst þau sjálfsögð,
séu þau túlkun á djúpstæðum til-
finningum i tónlist. Okkar samtíð
kallar ekki á menúetta, heldur sterkari
meðöl til að vekja okkur til skilnings
og umhugsunar. Á tímum Mozarts
þurfti kannski aðeins smá tóntegunda-
skipti til að láta í ljós sterkar til-
finningar. Nú þarf meira til. Og fyrir
sumt eru ekki til nema óhljóð.
A.I.: Hafa verið skrifaðir fyrir þig
kaflar í verki sem þú treystir þér ekki
til að spila?
Manuela: Jú, ég man eftir kafla i
verki eftir Þorkel til dæmis, þar sem
hann gerði i raun ráð fyrir karlrödd
(hlær). Við það réði ég ekki.
A.I.: Hvað um þær umræður sem
orðið hafa, t.d. i Englandi, um það að i
sumum verkum þyrfti fremur
karlmenn en kvenspilara á ákveðin
hljóðfæri, t.d. sum blásturshljóðfæri
og sclló, upp á sterka hrynjandi?
Manuela: Ég hef enga trú á því að
sá styrkur fari eftir kynjum, heldur
þjálfun, þoli og persónuleika.
A.I.: Hlustarðu mikið á aðra flautu-
tónlist en þá klassísku?
Manuela: Eins mikið og ég get. Það
er nauðsynlegt fyrir tónlistarfólk aö
vera opið fyrir öllu. Ég hlusta t.d. á
austurlenska flaututónlist sem hefur
haft mikla þýðingu fyrir mig. Popp
hlusta ég stundum á og svo jazz.
A.I.: Hvaða augum Ifturðu
jazzmenn eins og Herbie Mann og
Rahasan Roland Kirk?
Manuela: Ég hef mjög gaman af
þeim. Ég ætla ekki að lýsa þvi hvað
mér finnst stundum meira gaman að
Herbie Mann en einhverjum
klassiskum flautuleikara með stífan
flibba.
A.I.: Kannastu við þessa sérstæðu
öndunartækni hjá Kirk?
Manuela: Jú, jú. Húnernúkennd í
skólum, en kannski var hann fyrstur
til að nota hana. Aðferöin felst í því að
láta hringrás lofts ganga gegnum
nefið. Þannig geta menn leikið á
flautu tímunum saman án þess að
anda á milli. Ég man eftir verki eftir
Ungverja sem hefur samið tveggja
tíma flautuverk án öndunar.
A.I.: Elektrónisk tónlist?
Manuela: Mér finnst hún allrar
athygli verð, en hugsa að hún henti
mér ekki sem hljóðfæraleikara.
A.I.: Segðu mér frá helstu
kennurum þinum.
Manuela: Eftir að ég lauk prófi frá
Vin fór ég til Alain Marion í París. Eg
hélt að ég gæti ýmislegt, en hann
hleypti úr mér mesta loftinu og skólaði
mig í hreinni tæknivinnu í heilan
vetur.
Frakkar eiga marga frábæra
flautuleikara, Rampal til dæmis, og
þeir spila á dálítið sérstakan hátt sem
erfitt er að skýra — það er einhver
blendingur af þokka og lógík í því sem
þeir gera. Svo fór ég í fyrra í kennslu
hjá James Galway og hann bauð mér
svo að sækja einkatíma. Þeir fóru
fram við sérstakar aðstæður. Galway
hafði lent í bílslysi og var á spítala þar
sem hann hafði stórt herbergi. Hann
er stórkostlegur persónuleiki og sér-
stæður flautuleikari — opinn,
afdráttarlaus en þó tilfinningalegur.
Hann hefur hjálpað mér afar mikið,
en ég hef sótt kennslu hjá honum
tvisvar síðan. Það eru sumir sem segja
að hann sé að selja sig með þessari
léttu tónlist — en ef hún kveikir áhuga
fólks fyrir klassískum fiautuleik þá er
það réttlætanlegt. Það er ekki
tónlistin, heldur afstaða manns til
hennar sem skiptir máli. Allt er hægt
að gera vel.
A.I.: Hefur þú sjálf samið fyrir
flautu?
Manuela: Það tekur því varla að
tala um það. Ég samdi alls konar verk
sem barn og ég held ég gæti samið góð
verk fyrir mitt hljóðfæri. En mér
finnst ég enn vera að læra á flautuna
og á meðan ætla ég að geyma það að
semja.
A.I.: Nú ert þú skráð Hermóðs-
dóttir í símaskrána. Þýðir það að þú
sért orðin islenskur ríkisborgari?
Manuela: Nei, eiginlega ekki. Ég
ætla að vera austurrískur ríkisborgari
áfram. Austurríki er hlutlaust land og
hefur engan amerískan her. En hér er
yndislegt að vera og dvölin á íslandi
hefur þroskað mig ákaflega mikið sem
tónlistarmann, m.a. vegna einangrun-
innar. Ég hefði alls ekki náð þessum
þroska í Vín. Það er svo einkennilegt
með Vin, þessa stórborg og tónlistar-
miðstöð, að þar berjast tónlistarmenn í
bökkum. í nýrri skýrslu þaðan kom í
Ijós að aðeins tveir tónlistarmenn þar
höfðu algjörlega ofan af fyrir sér sem
einleikarar. Þú þekkir þetta kannski úr
myndlistinni. Austurrískir myndlistar-
menn verða að fara til Vestur-Þýska-
lands til að komast áfram og þroskast.
Hér á íslandi er að sjálfsögðu ýmislegt
út á að setja — verðbólguna og allt
kaupæðið sem stjórnar lífi fólks. Við
viljum ekki taka þátt i þessu
kapphlaupi um lífsgæði. Ég hef
flautuna og börnin.
A.I.: Hvað um tónlistariif hér?
Manuela: Þvi hefur farið mjög fram
undanfarin ár og það sem mér finnst
skemmtilegast er hinn mikli áhugi
ungs fólks á tónlist og tilfinning þess
fyrir gæðum. Aftur á móti er margt
sem gerir tónlistarfólki erfiðara um
vik, t.d. brauðstritið sem dreifir
kröftum þeirra. Sumir tónlistarmenn
hér draga sig líka inn I skel af ásettu
ráði. Þeir hafa lokið sinu námi erlendis
og eru komnir í sæmilegar stöður og
þá hætta þeir að hugsa um eigin
þroska.
A.I.: Eru tónlistarmenn hér hörund-
Manuela að æflngu, ásamt sonum sinum Marian, sem var meiddur i andliti er myndin var tekin, og Danicl.
sárari en aðrir listamenn, eins og
sumir hafa haldið fram?
Manuela: (hlær) Ég veit það ekki.
Gagnrýni angrar mig ekki. Ég hef að
vísu ávallt verið heppin með gagnrýni
— en hún hefur ekki skipt mig miklu
máli þar sem ég hef verið nokkuð viss
um hve vel eða illa ég hef spilað
hverju sinni. Ég veit það vanalega i
lok hverra tónleika. En kannski leggja
tónlistarmenn almennt meira i söl-
urnar en aðrir listamenn. Þeir æfa eitt
klukkutíma verk i marga mánuði og
taka nærri sér ef það er talið mis-
heþpnað. Leikari getur bætt leik sinn
smátt og smátt, myndlistarmaður
getur bjargað sér með mörgum
myndum í einu. En ef maður hefur
náð góðri tækni, þá er talsvert unnið.
Maður getur fleytt sér á henni ef
annað þrýtur. En auðvitað á maður
alltaf að stefna að fullkomnun — þótt
hún sé kannski endanlega ómöguleg.
A.I.
...þegarfrýs á Fróni
Vertu velkominn Jakkar og kápur sem bjóöa
mokkavetur. vetrinum byrginn.
Við kynnum nú og seljum Hagstæðir greiðsluskil-
hinar sigursælu hámóðins málar og þú átt í vændum hlýjan
mokkaflikur okkar sem sameina mokkavetur.
nytsemi og fegurð.
Sölustaðir:
GRÁFELDUR ÍÁLAFOSS
Bankastræti Vesturgötu