Dagblaðið - 30.05.1979, Page 10

10
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 30. MAÍ 1979.
Irjál5t,áháðdagblað
Útgefandi: DagbiaðM hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Ritstjómarfulltrúi: Haykur Helgason. Skrifstofustjóri ritstjómar Jóhannes Reykdal. Fróttastjórí: Ómar
Valdimarsson.
íþróttir Hallur Simonarson. Menning: Aðalsteinn Ingólfsson. Aðstoðarfréttastjórí: Jónas Haraldsson.
Handrít: Ásgrimur Pálsson.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómassog, Atli Steinarsson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefánsdótt-
ir, Gissur Sigurðsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Helgi Pétursson, ólafur Geirsson, Sigurflur Sverrisson.
Hönnun: Gufljón H. Pálsson.
Ljósmyndir: Ámi Páll Jóhannsson, Bjamleifur Bjamleifsson, Hörður Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurðs-
son, Sveinn Pormóflsson.
Skrífstofustjórí: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkorí: Práinn Porieifsson. Sölustjórí: Ingvar Sveinsson. Droifing-
arstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Ritstjóm Slðumúla 12. Afgreiflsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur Pverhoht 11.
Aflalsimi blaflsins er 27022 (10 linur). Áskríft 3000 kr. á mánufli innanlands. í lausasölu 150 kr. eintakifl.
Leiksýningu aflýst
Þegar þessi leiðari var í undirbúningi,
leit út fyrir, að ríkisstjórnin mundi setja
bráðabirgðalög um vísitöluþak við 400
þúsund króna mánaðarlaun. Vandi
leiðarahöfundar virtist helzt sá, að lögin
kynnu að líta dagsins ljós eftir
samningu leiðarans, en fyrir birtingu "
hans.
Þá virtist tryggt, að bráðabirgðalögin yrðu í síðasta
lagi sett á morgun, fimmtudag. Það er síðasti dagur
mánaðarins og síðustu forvöð til að setja lög, sem ekki
ættu að verka aftur á bak. Og þrátt fyrir misbresti sína
eru stjórnmálamenn enn feimnir við afturvirk lög.
Vísítöluþak felst í þvi, að hinir hæst launuðu fá ekki
sömu prósentuhækkun og aðrir, heldur sömu krónu-
hækkun. Sé þak til dæmis sett við 400 þúsund króna
mánaðarlaun, þegar vísitala á að hækka um 10%, fá
allir þeir, sem hærri laun hafa, nákvæmlega 40 þúsund
króna hækkun.
Hugsunin að baki vísitöluþaka er sú, að á erfiðum
tímum sé ekki sanngjarnt, að flugstjórinn fái fimm
sinnum fleiri krónur í vísitöluhækkun en verkamaður-
inn fær. Þannig stefna endurtekin vísitöluþök að aukn-
um launajöfnuði í þjóðfélaginu. Þetta finnst mörgum
falleg stefna.
Gallinn er bara sá, að þessi vísitöluþök virðast í raun
ekki hafa nein áhrif. Á síðustu árum hafa verið sett ótal
vísitöluþök. Samt hefur launamismunur aukizt í þjóð-
félaginu á sama tíma. Hálaunamennirnir hafa sitt
fram, fyrst með launaskriði og síðan í kjarasamning-
um.
Stjómvöldum hefur ekki tekizt að stytta launastig-
ann. Að baki mismunarins virðast liggja einhver efna-
hagsleg náttúruöfl, sem ríkisstjórnir ráða ekki við, þótt
þær séu allar af vilja gerðar. Og reynslan hefur kennt
stjórnmálamönnunum að sætta sig við þessi náttúru-
öfl.
í Ijósi þessa verður að líta á það sem markleysu,
þegar ráðherrar segjast ætla að setja nýtt vísitöluþak.
Þeir em bara að sýnast. Þeir telja, að almenningur
muni halda, að þeir séu að efla jöfnuð í þjóðfélaginu.
Þeir telja sig stuðla á þann hátt að vinnufriði.
En nú hefur Ólafur Jóhannesson gripið í taumana.
Steingrímur Hermannsson, Svavar Gestsson og
Magnús Magnússon virðast ekki eiga að fá að sýnast
fyrir lýðnum. Kannski telur Ólafur, að látbragðsleikir
vísitöluþaka séu hættir að hafa áhrif. Og það er raunar
staðreynd.
Röksemd Ólafs er þó önnur og einkar einföld. Sem
stjórnarskrárfræðingur segir hann, að bráðabirgðalög
um vísitöluþak standist tæpast. Réttur til setningar
bráðabirgðalaga sé neyðarréttur til notkunar í örlaga-
málum á örlagastundum. Ómerkileg vísitöluþök flokk-
ist ekki svo.
Röksemd Ólafs er verðug lexía bráðabirgðalagaglöð-
um stjórnmálamönnum. Ráðherrarnir voru farnir að
líta á alþingi sem vandræðagemling, sem leysa bæri
upp, svo að unnt væri að stjórna í friði með tilskipun-
um. Rétt eins og fyrir daga lýðræðisins.
Að undanförnu hafa þingmenn Alþýðuflokksins
hvað eftir annað lagt áherzlu á, að Magnús Magnús-
son hafi enga heimild þeirra til að samþykkja nein
bráðabirgðalög. Á meðan hefur Magnús beðið í
óþreyju eftir tilskipunarvaldinu og segist hafa fengið
nauðsynlegar heimildir í síma!
í þessu blaði hefur stundum verið kvartað um, að
Ólafur Jóhannesson umgengist ekki lög og stjórnar-
skrá með nægilegri virðingu. En í þetta sinn hefur hann
einmitt staðið vörð um leikreglur lýðræðisins. Honum
er því ekki alls varnað.
ErAtlantis
fundið?
Sovézkur haff ræðingur hyggur að svo sé
Atlantis — konungsríkið sem átti
að hafa sokkið í grængolandi haf-
djúpin — hefur af mörgum verið tal-
ið kynjasaga ein. Mörg skáld — og
ritbullarar — hafa skemmt sér við að
skrifa um þetta dularfulla týnda
Jand, þ.á m. gríski heimspekingurinn
Plató og brezki sakamálahöfundur-
inn Sir Arthur Conan Doyle, faðir
Sherlock Holmes. En nú hefur sá
birzt á sjónarsviðinu sem slær þá alla
út — og það er sovézki prófessorinn
Andrei Arkadyevich Aksyonov.
Sovézkir vísindamenn kunna að
vera vantrúaðir á dularfull fyrirbæri
og afgreiða fljúgandi diska sem sjón-
hverfingar og Bermúdaþríhyrninginn
sem tómt vatn, en hvað sem því líður
þá segist Aksyonov hafa ljósmyndir
af steinveggjum og stigum gerðum af
mannahöndum og séu þeir neðan-
sjávar á 200 feta dýpi í Atlant^haf-
inu, nánar tiltekið um það bil 500
kílómetra suðvestur af strönd Portú-
gals, í átt til Madeira. Hver veit?
Sönnunargögn:
tvær Ijósmyndir
„Þetta gæti verið skiki af hinu
forna Atlantis,” segir Aksyonov.
Hann á að vera traustur vísinda-
maður, er til dæmis aðstoðarforstjóri
hafrannsóknastofnunarinnar sem
heyrir undir hina mikilsmetnu
sovézku vísindaakademíu.
Sönnunargögn hans eru þó ekki
mikil: tvær ljósmyndir með alls ellefu
steinupi sem honum virðast tiihöggn-
ir af mönnum.
Myndirnar voru teknar fyrir tveim-
ur árum með neðansjávarmyndavél.
Það var ekki Aksyonov heldur sam-
starfsmaður hans, Vladimir Mara-
kuyev, sem það gerði. Staðurinn er
tindur á neðansjávareldfjalli, óvirku.
Það heitir Ampere og er miðja vegu
milli Lissabon og Madeira. Grunnið,
sem þetta fjall rís af, er á meira en
10000 feta dýpi.
Aksyonov harmar að geta ekki
sýnt blaðamönnum myndirnar að svo
stöddu. „Þær eru eign Marakuyevs
sem nú liggur á sjúkrahúsi fárveikur
en þær birtast vafalítið innan tíðar í
einhverju' af vísindatímaritum
okkar.”
Marakuyev gerði sér ekki fulla
grein fyrir mikilvægi mynda sinna
fyrr en í fyrra, að hann fór að fram-
kalla filmur frá leiðangri sem hann
fór i árið 1977 til að rannsaka áður-
greint neðansjávarsvæði. Ekki er
vitað hvers vegna framköllun mynd-
anna dróst svo lengi.
Aksyonov telur sig ekki hafa neinn
einkarétt á að finna hið dularfulla
land og lætur ferðalýsingar fúslega í
té. „Þetta er einfalt mál,” segir
hann. „Ekki annað en fá sér skip
með réttum útbúnaði, sigla þangað
til það er beint fyrir ofan fjallstind-
I---1---1---1
0 MILES 300
Atlantic
Ocean
FRANCE

Ampere
Seamount
PORTUÍIÍ
Lisbon
^MADEIRA
K ISLANDS

MOROCCO
inn, kafa 60 metra niður, ná í stein-
ana og hífa þá upp úr sjónum til að
ganga úr skugga um hvort þeir eru til-
höggnir eða ekki. Persónulega held
ég að hér sé um fomminjar að
ræða.”
Fréttir af steinafundinum birtust
i Evrópu fyrir skemmstu og Aksyo-
nov segir að margir haffræðingar
hafi þá brosað breitt, ekki sízt þeir
dönsku. Þéim fannst þetta með betri
bröndurum sem þeir höfðu heyrt!
Það eru átta Ijósmyndir sem
prófessorinn styður mál sitt með en
eftir lýsingum hans að dæma eru
aðeins tvær þeirra verulega spenn-
andi.
„Á annarri þeirra eru átta steinar
— fjórir ferhyrndir og fjórir ávalir og
standa hlið við hiið. Sérfræðingar,
sem skoðað hafa myndina, segja að
hér sé um dæmigerðar fornleifar að
ræða.
Hin myndin sýnir þrjá jafnstóra
steina sem virðast vera partur af
stiga.”
IMef nt í ritum
grískra heimspekinga
„Þýzki fornleifafræðingurinn
Heinrich Schliemann, sem uppi var á
öldinni sem leið, fann rústir Tróju-
borgar með því að lesa kviður
Hómers gaumgæfilega,” segir
Aksyonov. Því má bæta við að fyrst
ætlaði enginn að trúa því að Tróju-
borg væri fundin í Tyrklandi en það
reyndist rétt vera.
Gríski heimspekingurinn Plató
minnist á Atlantis í tveimur verka
sinna (Tímeus og Kríton). „Plató
segir að þetta hafi verið land í
Atlantshafi. íbúarnir haft átt í styrj-
öldum við ríki í Suður-Evrópu og
norðanverðri Afríku en einn góðan
veðurdag hafi þetta land sokkið í sæ
og ekki til þess spurzt síðan. Ég held
að steinarnir á myndunum hafi endur
fyrir löngu staðið á þurru landi þótt
sérfræðingar ýmsir séu tregir til að
trúa því.
En mér finnst ekkert ótrúlegt að
hér hafi verið um landsig að ræða,”
heldur hann áfram. „Ég er orðinn
svo gamall, annars mundi ég sjálfur
fara með leiðangur til að kanna þetta
mál.”
Hann segir að í geysimiklum jarð-
skjálftum, sem urðu í Lissabon árið
1755, hafi hluti af borginni sokkið í
flóðbylgju. Eitthvað svipað kunni að
hafa komið fyrir eyjuna sem neðan-
sjávarfjallið Ampere stendur á.
Þjóðsögurnar um Atlantis hafa um
margar aldir staðið i blóma og fjöl-
breyttustu tilgátur um staðsetningu
þess verið á kreiki. Menn hafa í því
sambandi nefnt Ameriku, Norður-
lönd, Miðjarðarhafið og Kanaríeyj-
ar.
„í hafdjúpunum búa furðulegir
leyndardómar,” segir Aksyonov,
„viðerum rétt að komast ásporið.”
(úr „Int. Herald Tribune”)