Dagblaðið - 14.04.1980, Blaðsíða 23

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 14. APRÍL 1980.
23
v ■ v-' i
1 j
Spjallað saman eftir œfingu á síðasta leikriti Jökuls Jakobssonar, I öruggri horg. Helga Bachmann lengst til vinstri, þá
Valur Júlíusson sviðsmaður, Þorsteinn Gunnarsson leikari, Guðný Halldórsdóttir aðstoðarmaður leikstjóra, Dóra Einars-
dóttir yfirsaumakona og Sveinn Einarsson þjóðleikhússtjóri. Hann leikstýrír leikritinu. DB-myndir: Hörður.
Nýir leikarar í aðal-
hlutverkum
Þorgeir Þorgeirsson rithöfundur
sat nánast i tvö ár samfleytt i Lands-
hókasafninu við að grafa upp þetta
leikrit. Það þótti vel við hæfi að sýna
það nú á afmælisárinu þar sem Sig-
urður varð fyrstur manna til að
minnast á þjóðleikhús. Þórhildur
Þorleifsdóttir leikstýrir leikritinu og
er þetta í fyrsta skipti sem hún leik-
stýrir i Þjóðleikhúsinu. Með aðal-
hlutverkin fara tveir ungir leikarar
sem ekki hafa áður leikið á stóra
sviðinu, þau Tinna Gunnlaugsdóttir
og Árni Blandon, sem nýkominn er
heim frá leiklistarnámi í London.
Einn annar leikari sem aldrei hefur
leikið í Þjóðleikhúsinu áður fer með
eitt hlutverkið. Það er Þráinn Karls-
son sem leikið hefur í mörg ár hjá
Leikfélagi Akureyrar. Þjóðleikhúsið
fékk hann „í skiptum’’ fyrir Árna
Tryggvason sem nú er á Akureyri.
Konur eru skrímsli,
sögðu útilegumenn-
irnir
Leikritið segir frá strák sem alizt
hefur upp hjá útilegumönnum. Hann
hefur aldrei kvenmann augum litið
og hefur honum alla tíð verið sagt að
kvenmenn séu ógeðsleg skrimsli. Það
kemur þó að því að strákur hittir
fyrir stúlku og veit að sjálfsögðu ekki
annað en hún sé strákur. Forsaga
leiksins er sú að móðir drengsins —
sem var af góðum ættum — verður
ófrísk. Foreldrar hennar vilja senda
hana í klaustur en hún strýkur upp í
fjöll. Hún á barnið í fjöllunum og
deyr en útilegumenn taka drenginn
að sér og ala hann upp. Þeir vilja að
sjálfsögðu ekki missa hann til
mannabyggða og þess vegna segja
þeir honum að konur séu skrímsli.
Þórhildur notar tæknina mikið í
þessu leikriti og á sviðinu myndast
stórir skuggar Tinnu og Árna er þau
mætast á fjöllunum. Skuggarnir eru
siðan látnir tala með hreyfingum
þeirra Tinnu og Árna. Er þetta sér-
lega skemmtilegt og óvenjulegt hjá
Þórhildi. I leikritinu eru alls 20—30
hlutverk.
sérlega erfitt. A frumsýningunni á
sumardaginn fyrsta gera áhorfendur
sér varla grein fyrir vinnunni sem að
baki liggur heldur fylgjast aðeins með
þeim Tinnu og Árna með athygli.
Hefur sett upp fjöru-
tíu leikmyndir
Ekkert leikrit verður sýnt án leik-
mynda og búninga og því gengum við
upp tröppur, eftir göngum, í gegnum
herbergi og aftur upp tröppur og inn
ganga til að finna Sigurjón Jóhanns-
son leikmyndateiknara. Sigurjón
hefur starfað við Þjóðleikhúsið siðan
1972. „Ætli ég hafi ekki sett upp i
kringum 40 leikmyndir hér í Þjóð-
leikhúsinu,” segir hann. Sigurjón
ákveður hvernig sviðið lítur út í
hverjtim þætti, hvernig búningum
leikendurnir eru í, hann velur efni,
liti og ótalmargt fleira. Eftir þriggja
mánaða undirbúning fyrir sýningu
ákveða Sigurjón og ljósameistari í
Árni Blandon og Tinna Gunnlaugsdóttir á œfingu á stóra sviðinu. Á myndinni
sjást vel þcer skuggamyndir sem rcett er um I texta.
Þjóðleikhúsið var vlgt 20. apríl 1950. Þá nam byggingarkostnaður þess 21.195.000.00. Guðjón Samúelsson prófessor, húsa-
meistari ríkisins, gerði uppdrcetti að húsinu. DB-mynd: Jim Smart.
Brlet Héðinsdóttir og Þorsteinn Gunnarsson i einu atriði I leikriti Jökuls, I öruggri horg.
Síðasta leikrit Jökuls <
Á litla sviðinu verður frumsýnt I
maí leikritið í öruggri borg eftir
Jökul Jakobsson. Er þetta siðasta
leikritið sem Jökull lauk við áður en
hann lézt. Með hlutverkin í öruggri
borg fara Briet Héðinsdóttir, Bessi
Bjarnason, Helga Bachmann og Þor-
steinn Gunnarsson. Eitt hlutverk
verður í viðbót í leikritinu en að sögn
Sveins Einarssonar þjóðleikhús-
stjóra, sem leikstýrir leikritinu, er
það hlutverk leyndarmál enn sem
komið er.
Þeir eru án efa margir sem dreymir
um að komast á fjalir Þjóðleikhúss-
ins og fá að spreyta sig á einhverju
hlutverki. Ef allir vissu hins vegar
hvílík vinna og hvílíkt þolinmæðis-
verk það er að koma upp sýningu þá
er ég hrædd um að margir mundu
missa móðinn.
„Ég myndi
deyja úr hita!"
Við Hörður Ijósmyndari fylgdumst
með æfingum á báðum þessum leik-
ritum sem að ofan er fjallað um og
þar sáum við og heyrðum ýmislegt
sem okkur hefnr aldrei dottið í hug
að væri hugsað út í.
Á litla sviðinu sátu leikararnir
ásanit leikstjóra og yfirsaumakonu
og ræddu fram og aftur um búninga
sem heppilegastir væru á hvern leik-
ara fyrir sig og í hvern kafla leikrits-
ins. Allt verður að passa saman,
andrúmsloftið, klæðnaðurinn og
hreyfingar. „Það væri svolitið smart
að Briet væri í peysusetti, prjónakjól
og peysu yfir. Það er svona alveg nýlt
og ekki komið ennþá í tízku hérna
heima,” sagði Dóra Einarsdóttir yfir-
saumakona. ,,Oh, þú veizt ekki hvað
cr hræðilega heitt hérna á litla svið-
inu. Það lekur svitinn af okkur
leikurunum eftir nokkrar minútur.
Ég myndi deyja úr hita í prjónakjól,”
sagði Bríet þá, og áfram halda
samræðurnar og vangaveltur um
hvernig bezt væri að Bríet væri
klædd í fyrsta þætti leikritsins.
Beinn í baki
og magann inn!
Á sama tíma situr Þórhildur Þor-
leifsdóttir leikstjóri í salnum og æfir
skuggamyndirnar með Tinnu og
Árna. „Árni! Þú verður að vera
beinn i bakinu, settú magann inn.
Hægri fóturinn verður að vera aðeins
fyrir aftan hinn,” kallar Þórhildur úr
salnum og Árni hneigir sig og beygir
eftir hennar óskum. Síðan er atriðið
æft aftur og aftur enda virðist það
sameiningu hvernig Ijósin skuli vera
á sýningunni.
Önnum kafnar
saumakonur
Sigurjón fer með okkur inn i
saumastofu. Þar sitja þrjár sauma-
konur og sauma búninga af fullum
krafti. Saumastofan erörlitil en þrátt
fyrir það er hún yfirhlaðin verk-
efnum.
— Verður að saunia nýja búninga
fyrir hverja sýningu?
Það eru aldrei notaðir aftur söntu
búningarnir. Oft er unnið upp úr
gömlum búningum en við reynum að
geyma eins mikið og hægt er. Ef
ákveðin sýning er endurvakin þá eru
sömu búningar notaðir. En það er
mjög óvanalegt,” segir Sigurjón.
— Er það alltaf sami maðurinn
sem teiknar leikntynd og búninga?
„Yfirleitt er það en við stærri sýn-
ingar, t.d. óperur, er þvi iðulega
skipt. Fyrir Smalastúlkuna þarf að
sauma fjörutíu búninga og þær eru
því mjög uppteknar saumakonurnar.
Ef tvær frumsýningar eru um sama
leyti þá er varla að þær geti annað
öllu sem þarf að gera. Það kom l yrir i
vetur, þegar Óvitarnir og Kirsuber
voru frumsýnd samtimis. Það þurfti
að sérsauma alla búninga á börnin og
þetta varð ógurleg vinna,” segir
Sigurjón.
Sýningin
er á enda
Við Hörður erum margs visari eftir
þetta ferðalag okkar og hér er margt
sem hefur komið ok kur á óvart.
Fnnþá eru starfandi nokkrir leikar-
anna sem hófu störf i upphafi Þjóð-
leikhússins og má þar nefna Herdisi
Þorvaldsdóttur, Róbert Arnfinnsson,
Baldvin Halldórsson, Val Gislason
og Ævar Kvaran. Einnig var okkur
sagt frá Kristni Daníelssvni sem hcfur
stillt Ijósin allar götur siðan 1950.
Þjóðleikhúsið á heilmikla sögu að
baki og ennþá meiri efiaust
framundan. í þessu húsi fara marg-
visleg störf fram og hart er unnið.
Það sjáum við bezt, áhorfendurnir,
er við tyllum okkur i þrjáliu ára sætin
og horfunt á sýninguna á sviðinu:
leikritið sem tugir manna hafa lagt í
mikla vinnu svo við getum skemmt
okkur sem bezt og notið ánægjulegr-
ar kvöldstundar.
Leikaranum hlýtur líka að hlýna
um hjartaræturnar og gleyma erfið-
inu þegar við klöppum hann upp í
enda sýningar.
-ELA.