Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1913, Page 27

Ársrit Ræktunarfjelags Norðurlands.
31
arefna orðið margfalt almennari og víðtækari með ári
hverju. Hjer heima hafði alt nálega staðið í stað öldum
saman, jarðræktin verið með svipuðu sniði siðan á dög-
um Njáls, aðallega i því fólgin að hreyta einhvernveginn
áburði út yfir hálf- eða alþýfða og víðast ógirta tún-
kragana.
Rófna- og kartöflurækt var að vísu nokkuð stunduð
í sumum bygðarlögum sunnanlands á öldinni sem leið
ofanverðri, en hjer á Norðurlandi var hún aðeins stund-
uð af stöku bændum og á Akureyri um alllangt skeið
með góðum árangri, einkum kartöflurækt. Allur almenn-
ingur kunni ekkert eða sárlítið til garðyrkju yfirleitt.
Til jarðyrkjunýbreytni mátti og telja þúfnasljettun, er
hófst um eða eftir miðja öldina sem leið, og fór sívax-
andi, einkum síðustu áratugi aldarinnar, en seint sóttist
það starf og erfiðlega fyrir handaflinu einu og Ijelegum
handverkfærum. Eg man svo langt, að rist var ofan af
þúfunum með torfljá og stungið upp flagið með pál. —
Túnblettirnir voru þó og eru ekki stórir, Iíklega lítið
stærri og sumstaðar eflaust miklu minni en blettirnir, sem
landnámsmennirnir höfðu í upphafi tekið fyrir til rækt-
unar, en umhverfis þá liggja víða móar og mýraflákar,
vel fallnir til ræktunar, sem flestir hafa til forna verið víði
vaxnir. Þáhafa landnemarnir fyrstu ætlað afkomendum sín-
um til framhaldsnáms. En landnámið hefir aðallega verið
í því fólgið að gjörhöggva viðinn, og skilja eftir skóg-
svörðinn beran og verjulausan gegn uppblæstri og auðn,
nema þar sem náttúran sjálf og hentugir staðhættir hafa
verndað hann alt til þessa dags, geymt hann handa okk-
ur til að rækta hann aftur fögrum og nytsömum gróðri.
Stofnendur Ræktunarfjelagsins og aðrir umbótamenn
nýrunninnar aldar sáu að þetta mátti ekki dragast leng-
ur, lengur máttu móarnir eigi bíða ósnertir, fleiri aldir
máttu ekki yfir þá Iíða, áður en við þeim væri rótað og
reynt að hagnýta frjómagn það, sem í þeim var falið.
En uppræktun öll var í bernsku. Reynslu skorti í rækt-