Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1913, Side 49

Ársrit Ræktunarfjelags Norðurlands
53
og áhuga á garðyrkjunni. Mágur hans, snillingurinn Egg-
ert Olafsson, studdi hann í því með ráðum og dáð, með-
an hans naut við. Sjera Björn mun jafnan verða talinn
fremstur í flokki garðyrkjumanna hjer á landi, og að því
sem mjer er kunnugt, hefir enginn, hvorki fyr nje síðar,
ræktað hjer eins margar matjurtir að staðaldri, eins og
hann.«
Frumkvöðull garðyrkjunnar, og ekki sízt jarðeplayrkj-
unnar, á Norðurlandi var Hans Wilhelm Lever, verzlun-
arstjóri á Akureyri. Árið 1807 bygði hann garð í gilbrekku
fyrir ofan Akureyri. Áður en hann gerði garðinn, var
brekka jþessi, eins og margar aðrar í landi voru, einskis
eða mjög lítils nýt. Það var gróðurlítil valllendisbrekka
með smáflögum. Garðurinn var rúm dagslátta að stærð.
í 22 ár ræktaði Lever garð þennan. f*rjú af þeim árum
var uppskerubrestur, 1821, 1825 og 1829. I þau ár fjekst
»vart ætilegur ávöxtur«.* Hin árin var árleg uppskera
Ó0—100 tunnur, eða aó meðaltali í þessi 19 ár um 70
tn. á ári. Lever telst svo tii, að í þessi 22 ár hafi hann
haft um 4400 kr. hreinan ágóða af garðinum eða 'um
200 kr. á ári. Virðir hann þó jarðeplatunnuna eigi nema
5 kr. 28 aura.
Lever hefir skrifað »Ávísan til jarðeplaræktur fyrir al-
múgamenn á íslandi.« Er hún prentuð í Leirárgörðum
1810. í formálanum kemst þann þannig að orði: »Jeg
skulda innbúum þessa lands, í hverju jeg frá ungdæmi
hefi notið lífsuppeldis, að tilstuðla þeirra heilla eftir megni
með góðu dæmi og velmeintum ráðum. Mætti jeg þá
verða svo heppinn, að þessi fáu blöð, Ávísan til jarðepla-
rœktanar, verkuðu svo mikið almenna heill, sem jeg óska;
það er: að sjerhver skynsamur vildi aðgæta, að það sem
í mínum akri getur vaxið, mætti einnig geta vaxið undir
sama himinbelti hjá öðrum, og þar eftir, með því að
leggja hönd á verkið, gagna sjer og sínum, auðsýnandi
* Ármann á Aiþingi 3. árg. bls. 72,