Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1913, Page 78

82
Ársrit Ræktunarfjelags Norðurlands.
Ef moldin er þur og upp er tekið í þurviðri, þarf eigi
að þurka jarðeplin, heldur má ganga þegar frá þeim á
geymslustaðnum. En sje moldin rök, svo að hún loði
við jarðeplin, er rjett að þurka þau lítið eitt, áður en
gengið er frá þeim. Stundum eru jarðepli plægð upp eða
sjerstakar vjelar notaðar við upptökuna. En vart mun við
því að búast, að það muni gert hjer á landi fyrst um
sinn.
Geymsla jarðepla. Til þess að jarðepli geymist vel,
þurfa þau að vera ósjúk og ósködduð, þegar þau koma
í geymslustaðinn. Pað er því einkar áríðandi, að vel sje
með þau farið við upptökuna. Og ef einhver skemd hef-
ir komið í Ijós, verður að taka skemdu jarðeplin frá. —
Við geymsluna er það aðalatriðið, að hitinn sje sem
jafnastur — 2 —6° C. — og loftið eigi of rakt. — Þess
ber að gæta, að jarðeplin eru lifandi jurtahlutar. Hjá
þeim fer fram hæg öndun, sem veldur efnabreytingum.
Pað eyðist af forðanæringunni, sem smátt og smátt breyt-
ist í kolsyru og vatn. Jarðepli ljettast því meira eða
minna við geymsluna. Við sænskar tilraunir hefir reynst,
að jarðepli ljettist um Vs við vanalega geymslu. En efna-
tapið getur orðið Vs af upprunalegu næringargildi þeirra.
Hve mikið þetta efnatap verður, fer annars eftir ýmsum
ástæðum, einkum geymslustaðnum. Hitastigið hefir mest
áhrif: því meiri hiti, því meira efnatap, því minni hiti,
því minna efnatap.
Jarðepli má geyma í hæfilega hlýjum kjallara, eða í
torfhúsum, sem eru með þurrum torfveggjum. F*eir verða
að vera svo þykkir, að eigi frjósi í húsinu. Ef geyma
þarf mikið af jarrðeplum, getur verið gott að búa til sjer-
stakt torfhús, til að geyma þau í. Reynst hefir einnig á-
gætlega að grafa jarðepli, t. d. útsæði, sem hefir átt að
geymast allan veturinn. — Hæfilega djúp gryfja er grafin
(4 — 5 fet), helzt ofan í þurran hól. Verður að vera þann-
ig lagað umhverfis, að vatn renni eigi að í leysingum