Búnaðarsamband Austurlands - 01.01.1915, Blaðsíða 21

23
Ef grænvaxandi planta er þurkuð, léttist hún um
3/4-4/6 það er vatnið, sem þá fer úr plöntunni, en eft-
ir reru Jþurefnin. Séu þurefnin brend hverfur mestur
hluti þeirra, en eftir verður askan. Það sem hverfur
við brunann, kallast lífræn efni, og eru þau aðallega
mynduð af súrefni, vatnsefni, kolefni og köfnunarefni,
en H öskunni eru 7 hin siðasttöldu, af lífsnauðsynlegu
næringarefnunum og kallast einu nafni steinefni plönt-
unnar eða ólífræn efni (dáefni).
Hið efsta lausa jarðlag, sem rætur plantn-
Gróðrarlag. anna greinast um og taka næringu úr, kall-
ast gróðrarlag eða grórðarmold, og er eftir
eðli og uppruna skift í 4 flokka: leir, sand, mold og
kalk. Þessir 4 flokkar jarðtegunda blandast saman í
ýmsum hlutföllum og á ýmsan hátt og læður það miklu
um frjósemi gróðrarlagsins. Auk þessara jarðefna er
ætíð meira og minna vatn og loft í gróðrarlaginu, enda
er það nauðsynlegt, eins og áður var sagt.
Moldin er lífræn að uppruna og einkum
mynduð af meira og minna rotnuðum plönt-
um og plöntuhlutum.
Hinar jarðvegstegundirnar eru ólifrænar.
Leirinn er molnaðir steinar og berg og er
oft auðugur af nærandi efnum íyrir plönt-
urnar. Ilann er seigur, vatnsheldinn og kaldur.
Sandur Sandurinn er hálfmolnaðir steinar og berg,
er með tímanum getur orðið að leir. Hann
er laus, þur og frjóefnasnauður en hlýr.
Kalk Ealkið hefir svipaða eiginleika og sandur-
inn, en það er sjálft næringarefni fyrir
plönturnar einkum vissar tegundir (t. d, belgplöntur),
sem eru þurftugar fyrir kalk.
Mold.
Leir.