Búnaðarsamband Austurlands - 01.01.1915, Blaðsíða 22

24
Oblandaðar eru allar þessar jarðvegstegundir ófrjó-
ar, enda eru þær fremur óvíða hreinar. Blöndunarhlut-
föll þeirra og uppruni ræður miklu um frjósemi jarð-
vegarins.
Frjór
jarðvegur.
Frjóastur er sá jarðvegur, sem myndaður
er af kalkbornum leir og sandi, að jöfnu,
oghefir auk þess nokkrar hundraðseiningar
af mold. En moldin getur lika orðið of mikil og svo
er það í torfjörð. I ræktuðum og reglulega unnum
jarðvegi i opinni jörð (plægðu og herfuðu landi) er sjald-
an yflr 10°/0 mold, því að við vinnsluna og ræktunina
sundurliðast hin Iífrænu efni fljótt og verður þá lítið'
eftir.
Framundir miðja síðustu öld álitu fróðir
Moldar- v v
kenningin nienn, ao plönturnar næroust mestmegnis
af moldinni í jarðveginum. Sú kenning
kallaðist moldarkenningin (humusteori) og var kend við
þýskan vísindamann, Albrecht Tháer, sem kallaður er
faðir þýzkra húvísinda.
En um 1840 skrifaði hinn frægi þýzki efna-
kenningin. fræðingur Justus v. Liebig — faðir búefna-
fræðinnar — bók um hagnýting efnafræð-
innar- fyrir landbúnað og lífeðlisfræði og sýndi þar fram
á að aðalnæring plantnanna úr jarðveginum væru
steinefni uppleyst í vatni. Þessi kenning kallast stein-
efnakenningin (mineral teori). Hún var staðfest litlu
síðar með vísindalegum tilraunum og er enn i gildi.
Efnaskortur groðrarlaginu verða því að vera þau stein-
efni, uppleyst í vatni, sem plönturnar þarfn-
ast, ekki aðeins i hæfilegum mæli heldur einnig í hæfi
legum — auðleystum — samböndum, sem plönturnar