Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1957, Page 169

íSLANDSKLUKKAN í SMÍÐUM
Í69
21 ÞriSji kapítuli.
Daginn eftir var bjart veður og kyrt eins og
oft á haustin, og menn voru að ýmsu starfi á
landi og sjó, en Jón Hreggviðsson lá á grúfu inni
í bæli. Fíflið sat á gólfinu og táði ull og kven-
fólkið var frammi við eða úti, en hinn stæki
áleitni daunn líkþrárinnar ríkti ofar öðrum þef í
baðstofunni. Jón Hreggviðsson bað Drottinn með
sárum stunum að gefa sér tóbak og brennivín og
þrjár frillur og formælti konu sinni.
Þá verður það jafn snemma að hundurinn rýk-
ur upp á þekjuna með miklu upploki en hófdyn-
ur margra hesta ásamt glamri beisla og máli
manna heyrist fyrir dyrum Jóns Hreggviðssonar
á Reyni. Hann þóttist vita að hér væri flokkur
manna kominn af hendi réttvísinnar að taka liús
á honum og rótaði sér ekki. Að utan heyrðist
valdsmannsleg rödd skipa hestasveinum fyrir
verkum. Kona Jóns Hreggviðssonar kom hlaup-
andi inn í baðstofu með öndina í hálsinum með
nafn endurlausnarans á vörunum. Jón Hreggviðs-
son spurði: '
Hvað tautar þú mannskræfa? /22/
Og kona hans svaraði:
Það eru komnir höfðíngjar.
IJöfðíngjar, sagði Jón Hreggviðsson og fléttaði
saman blótsyrðum. Eru þeir ekki búnir að flá af
mér húðina? Hvað vilja þeir meir?
Hálsinn er eftir, sagði konan.
Jón Hreggviðsson mundi án efa hafa skreiðst
á fætur til að berja konuna, hefði ekki heyrst
fótatak í gaungunum og glamur af sporum og há-
vært mannamál. Gestirnir buðu sér inn.
Fyrstur steig inn yfir þröskuldinn í koti Jóns
Hreggviðssonar tignarmaður einn mikill og þrek-
legur, rauður í framan og mikileygur, hástígvél-
aður í víðri kápu, með stóra glófa og svartan
hatt barðastóran bundinn undir kverk. En innan
undir flakandi kápunni mátti sjá að hann bar um
hálsinn gullkross mikinn í festi og fíngurgull
stórt á hendi. Honum næst gekk kona tíguleg í
svartri reiðhempu skósíðri sem hún tók að sér og
lyfti þegar hún gekk og strók mikinn á höfði gul-
an, enn æskumegin við miðjan aldur, en sett í
framkomu og kyrlát, eygð vel, gædd hörundsfín-
leik stoltarkvenna og nokkuð toginleit.
Ifenni næst gekk önnur kona, sem var að öllu
leiti fullkomnun hinnar fyrri, bæði að æskulegri
viðkvæmni, hörundssætleika og hinum skraut-
lega undanlátssama heiðbláma augnanna, sem
/23/ virtust hafa dregið til sín í eitt aðal liafs og
himins á alheiðum degi til að drekkja og upp-
hefja í senn, hverju því mannlegu tilliti sem þar
á móti vogaði sér að stefna. Hið sama var um
27 ÞriSji kapítuli.
Daginn eftir var bjart veður og kyrt og menn
voru að ýmsu starfi á landi og sjó, en Jón Hregg-
viðsson lá á grúfu uppí bæli, formælti konu sinni
og bað Drottin með sárum stunum að gefa sér
tóbak og brennivín og þrjár frillur. Fíflið táði ull
á gólfinu og hló ákaflega. IJinn áleitni daunn
líkþrárinnar ríkti í baðstofunni ofar öðrum daun.
Þá verður það jafnsnemma að hundurinn rýk-
nr upp á bæarhúsin með miklu upploki en hóf-
dynur margra hesta, glamur af beislisstaungum
og ómur af mannamáli heyrist fyrir dyrum. Jón
Hreggviðsson þóttist vita að hér væri flokkur
manna kominn af hendi réttvísinnar að taka hús
á honum og rótaði sér hvergi. Úti heyrðist valds-
mannsrödd skipa hestasveinum fyrir verkum.
Kona Jóns IJreggviðssonar kom hlaupandi í bað-
stofuna með andköfum svo mælandi:
Guð veri mín hjálp og styrkur, það eru komnir
höfðíngjar.
Höfðíngjar, sagði Jón IJreggviðsson og /28/
fléttaði. Eru þeir ekki búnir að flá af mér húð-
ina? Hvað vilja þeir meir?
Hér varð ekki tóm fyrir miklar skrafræður.
klæðaþyturinn, fótatakið og mannamálið barst
nær eftir gaungunum. Gestirnir buðu sér inn.
Fyrstur steig yfir þröskuld Jóns Hreggviðsson-
ar fasmikill tignarmaður þrekvaxinn, rjóður og
úteygur, hástígvélaður, í víðri kápu, með stóra
glófa og svartan hatt barðastóran bundinn undir
kverk. Hann har þúngt fíngurgull, en gullkross í
festi um hálsinn undir flakandi kápunni. Honum
næst gekk kona með gulan strók á höfði, í sortu-
litaðri reiðhempu skósiðri, sem hún tók að sér
og lyfti þegar hún gekk, innan við miðjan aldur
og blóndeg á vángann þótt spenna æskunnar væri
slaknandi í fasinu og vöxturinn gildnandi.
Þá gekk inn önnur kona, sem var að því full-
komnun hinnar fyrri sem hún átti fleira ólifað —
og þó ef til vill sama konan. /29/ Hún var yngri
og grennri, ósamhljómur hennar enn ekki leystur,
svipurinn óráðinn, næstum óveraldlegur, í aug-
unum sem virtust hafa uppsolgið í bláma sinn
einmitt hið ósegjanlega í hragði hafs og himins á
alheiðum degi. Og í vaungunum bjó sá litur sem