Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1957, Side 191

BENEDIKT S. BENEDIKZ :
Ensk háskólabókasöfn og íslenzk fræði
í enskum háskólum er íslenzka venjulega kennd sem aukagrein við enska eða þýzka
tungu og eigi meira en samsvarar undirbúningskennslu í fornmálafræði. Fæstir hinna
nýju háskóla hafa því lagt sig í framkróka við að safna íslenzkum bókum og eiga ekki
nema allra nauðsynlegustu handbækur og fræðilegar ritgerðir. En þó að yfirleitt sé ekki
feitan gölt að flá, ef leitað er íslenzkra bóka í enskum háskólabókasöfnum, eru eigi að
síður til nokkrar heiðarlegar undantekningar, og skal nú litið fljótlega á bókakost þeirra
frá sjónarmiði bókfræðingsins. Eru það háskólarnir í Oxford, Cambridge, Leeds og
London, sem hér koma til greina.
íslenzkur bókakostur háskólans í Oxford er talsverður, þegar allt hefir verið tínt
saman, en hann er dreifður á marga staði. í aðalbókasafninu, hinu fornfræga Bodleian
Library, liggja tvenn handritasöfn, sem enn eru svo að segja ókönnuð. A. m. k. hefir
sá, sem þetta ritar, ekki orðið þess var, að neinir hafi notar þau að ráði. Er þar fyrst að
telja hluta af handritasafni Finns prófessors Magnússonar, en þar kennir margra grasa.
Þar er handrit það af kvæðum Sigurðar sýslumanns Péturssonar, sem Finnur skrifaði
undir eftirliti höfundar. Fer Guðbrandur Vigfússon þeim orðum um handritið í athuga-
semd, er hann hefir skrifað með blýanti í skrá þá hina latnesku, er Finnur lét prenta
um Bodleian-handritin, að það sé að miklum mun betri heimild en Reykjavíkurútgáfan
1844—46. Þar eru einnig latnesk sendibréf síra Stefáns skálds Ólafssonar í Vallanesi
með eigin hendi hans, og ýmsar skræður með rímum og kvæðum seinni alda skálda, sem
lítt hafa verið athugaðar nema af þeim frændum, Guðbrandi Vigfússyni og dr. Jóni
Þorkelssyni yngra. Gerði þá Guðbrandur ýmsar athugasemdir við hina fremur raup-
sömu skrá Finns, og mun að jafnaði mega treysta þeim betur en lýsingum skrárinnar.
Hitt íslenzka handritasafnið í Bodleian, sem máli skiptir, er bréfa- og skjalasafn Guð-
brands Vigfússonar, en það mun að mestu ókannað. Er þar margt er varðar íslenzka
fræðimennsku og persónusögu 19. aldar.
Af prentuðum bókum íslenzkum á háskólasafnið ekki mikið og eru þær mjög á
stangli. Þó eru þar öll rit Arngríms lærða í góðum eintökum, að því er virðist, einnig
biblíur Guðbrands, Steins og Hendersons og flestar hinar elztu útgáfur fornbókmennta
vorra. Þá er þar geysimikið safn eftirmælakvæða frá 19. öld, sem safnið keypti eftir
Guðbrand Vigfússon.