Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1957, Síða 192

192
BENEDIKT S. BENEDIKT2
StúdentagarSar (Collegia) háskólans eiga ekkert, sem nafni tekur að nefna, nema
Christ Church, en þar lentu flestar bækur þeirra félaga, Guðbrands Vigfússonar og
F. York Powells. Er það mjög gott safn, bæði sem hjálpartæki fræðimanna og einnig
sem safn sjaldgæfra, íslenzkra bóka. Þar eru mörg torfengin rit frá 17. öld, svo sem
ágætt eintak af fyrstu útgáfu Passíusálmanna, og Paradísarlykill, Skálholti 1685.
Loks má nefna safn það hið íslenzka, er sett var á stofn að undirlagi þeirra F. York
Powells og Sir William Craigie í Taylorian Institute. Fóru þangað flestallar íslenzkar
bækur hins góðkunna lærdómsmanns, W. P. Ker prófessors, og er það vænt safn fræði-
bóka, en lítt annað. Þó má geta þess, að eitt pappírshandrit frá 18. öld, sem geymir
nokkra íslendingaþætti og tröllasögur, eignaðist safnið af tilviljun árið 1901. Var það
keypt af dr. Jóni Stefánssyni fyrir milligöngu F. York Powells.
Við háskólann í Cambridge er auðugt safn íslenzkra bóka, og er það að þakka þrem
mönnum sérstaklega, þeim Eiríki Magnússyni, Sir Herbert Thompson og dr. Ronald
Popperwell. Eiríkur vann nær því fjóra áratugi sem undirbókavörður við háskólasafnið
og tókst á þeim tíma að afla því margra fræðibóka og skáldrita frá 19. öld. Eru þar m. a.
öll helztu tímarit þeirrar aldar, svo sem Ný félagsrit og Skírnir frá upphafi, auk úrvals
íslenzkra bóka fram að 1910. En er Eiríkur fór frá safninu, dofnaði mjög áhugi for-
stöðumanna þess, þó að vel væri hirt um það, sem þá var komið. Var því eigi að fullu
metin sú hin mikla gjöf, er Sir Herbert Thompson gaf safninu árið 1927, fyrr en nú
nýlega, að hún var athuguð af meiri gaumgæfni. Bættist þar framan við safn Eiríks,
svo að háskólinn á nú sýnishorn íslenzkrar bókagerðar frá sextándu og fram á tuttug-
ustu öld. Eru þar þrjár Guðbrandsbiblíur, ein Þorláksbiblía í sinnar tíðar liandi og
tvær Steinsbiblíur slitnar, auk eintaka af öllum síðari útgáfum biblíunnar. Þá eru þar
báðar Summaríurnar frá Núpufelli, að vísu skertar aftan og framan, og mýgrútur guðs-
orðabóka frá Hólum og Skálholti, einnig hinar prentuðu Alþingisbækur því nær allar.
Fágætt eintak er þar af Brevis Commentarius de Islandia með eiginhandaráritun Þórðar
biskups Þorlákssonar. Hefir það komizt í eigu Finns Magnússonar prófessor, en hann
gaf það Bright þeim, er kom til íslands með Sir George Mackenzie. Lenti bókin síðan
úr höndum erfingja hans til hins fræga latínu-fræðimanns Sir Stephen Gaselee, en hann
gaf háskólanum í Cambridge, og er hún nú komin í ágætan félagsskap. Að lokum er
lítið en vaxandi safn nýrra, íslenzkra bókmennta, sem verið er að koma á stofn að
undirlagi hins lærða íslandsvinar Dr. Ronald Popperwell.
Utan háskólasafnins er aðeins eitt safn í Cambridge, sem hér skiptir máli, en það er
safn King’s College. Þar eru ýms merk handrit, sem snerta bókmenntasögu síðari tíma,
því að John Heath, sá er gaf fé til útgáfu þýðingar síra Jóns Þorlákssonar á Paradísar-
missi Miltons, var þar kennari (fellow) í mörg ár og gaf þangað bækur sínar og skjöl.
Þar fannst í sumar eintak af Anatome Blefkeniana Arngríms lærða, prentað á Hólum.
sem nú er ein hin sjaldgæfasta íslenzkra bóka. Er eintakið óskemmt og í góðu bandi.
Var það gefið þangað af Jacob Bryant, fyrrum kennara (d. 1804), en ókunnugt er,
hvernig hann eignaðist það.
Þó að gomlu háskólarnir eigi þannig á einum stað og öðrum merj^ íslenzk rit, eyu