Frjáls verslun - 01.02.1952, Qupperneq 12

Útibú firmans á lsafirði.
vörum til verzlunarinnar var jafnan áður skipað upp
í fjöruna fyrir neðan það og síðan beint inn í húsið,
því að þá voru engin hafnarmannvirki komin í Reykja-
vík. Þurfti að breyta húsinu töluvert, áður en það varð
nothæft fyrir skrifstofur og vörugeymslur.
Stórhýsið við Austurstræti sýndi stórhug þeirra fé-
laga, og voru skrifstofur allar með nýtízku sniði og
Iangt á undan því sem þá gerðist hér almennt. Komu
þeir m.a. upp rafstöð, þeirri fyrstu í Reykjavík, sem
framleiddi rafmagn fyrir byggingar fyrirtækisins, auk
þess sem hún lýsti upp mikinn hluta af miðbænum,
eða þar til rafstöðin við Elliðaár tók til starfa.
Skipast veður í lofti.
En erfiðleikar eftirstríðsáranna fóru í hönd. Árið
1924 varð firmað að selja húseignina við Austurstræti
til að grynna á skuldum. Árin 1920—23 voru miklir-
erfiðleikar fyrir alla verzlun og raunar alla atvinnu-
starfsemi. Fyrst kom gengisbreytingin, og síðar reið
gengisfallið yfir. Voru þetta dökkir dagar fyrir inarga,
ekki sízt kaupsýslumenn, og urðu margir gjaídbrota
á þeim árum. Verðsveiflur voru miklar á heimsmark-
aðinum árin eftir fyrri styrjöldina, og má sem dæmi
nefna eftirfarandi. 1 desember 1920 keypli firmað 50
sekki af hrísgrjónum og kostaði sekkuririn kr. 180,00
Með fyrsta ökipi í janúar komu svo hrísgrjón aftur og
kostaði sékkurinn þá helmingi minna, eða kr. 90.00.
Varð firmað því að lækka verðið á þeim sekkjum, sem
þá voru óseldir, en þeir voru tuttugu að tölu. Græddi
firmað kr. 900.00 á fyrstu 30 sekkjunum, serr það
seldi, en tapaði kr. 1.800,00 á næstu 20 sekkjum.
Togarafélögin urðu mörg gjaldþrota á þessum ár-
um.
Stofnun nýrra útibúa.
Fyrirtækið hefur, allt frá því er það tók til starfa,
haft mikil viðskipti við hina ýmsu kaupstaði og hafn-
ir kringum land. Þau viðskipti urðu til þess, að nauð-
synlegt var að setja upp útibú á nokkrum stöðum úti
á landi. Vorið 1913 var útibúið á Akureyri stofnað,
og haustið 1915 var sett á stofn útibú á Seyðisfirði.
Á ísafirði var komið á fót stóru útibúi 1918, en firm-
að hafði keypt miklar eignir þar á staðnum. Tangs-
verzlun, en svo voru eignir þessar kallaðar manna á
meðal, var seld bænum 1924, en firmað hafði aðset-
ur þar fram til 1934, og rak mikla fiskverkun öll árin,
samfara verzluninni. Lét firmað skip sín sigla beint á
þessa staði meðan hægt var fyrir innflutningshömlum.
Vorið 1916 var komið á fót skrifstofu í Kaupmarna-
höfn og stóð fyrir henni einn af eigendum firmans,
Fritz Nathan.
Áherzla lögð d útflutningsstarfsemina.
Eins og áður er getið, lagði firmað strax mikla á-
herzlu á útflutningsstarfsemina (1912), og varð sú
starfsemi ekki minni en innflutningsverzlunin. Stór
fiskútflytjandi var firmað í mörg ár, eða meðan engar
hömlur voru á þeim viðskiptum. Þeir keyptu einnig
ull, gærur og aðrar framleiðsluvörur landsmanna og
seldu úr landi, allt fram að síðari heimsstyrjöldinni.
Frá öndverðu hefur það verið mjög stór aðili í inn-
flutningi alls konar nauðsynjavarnings. svo sem korn-
vöru og matvæli, svo að eitthvað sé nefnt, og haft víð-
tæk verzlunarsambönd um land allt. Firmað hefur
viðskiptasambönd um svo að segja allan heim í vel-
flestum vörutegundum, og hefur það ekki sízt komið
sér vel í öllu því umróti, sem verzlun landsmanna hef-
ur lent í síðan hún fluttist inn í landið.
Nauðsynlegt að menn séu frjdlsir til athafna.
í styrjöldunum báðum varð að beina viðskiptum
Vörngeymslnhús Nathnn & Olsen er stúö á 16B heirri, har sem
Hótel Borg: er nú.

12
FRJÁLSVERZLUN