Frjáls verslun - 01.06.1952, Qupperneq 9

Af sjónarhóli vefnaðarvörukaupmanns :
jráísrædi í oidskiptum
Þeim, sem fengizt hafa við verzlun undangengin
fimmtán ár, er í fersku minni hið ömurlega ástand, sem
höft og kvótar sköpuðu hér. Margur dugandi verzl-
unarmaður var hnepptur í viðjar þessa reginvalds,
sem hafði það mark og mið, að því er virtist, að
sporna móti allri eðlilegri þróun í verzlun og viðskipt-
um, dæma þá til lífs, sem varla sýndust hafa áhuga
fyrir lífinu, en hina óalandi, sem framsæknastir voru.
Það má segja, að langlundargeð kaupmanna hafi
verið mikið, en það er lítil dyggð, þegar á það er litið
hve háskaleg stefna þetta var fyrir allan landslýðinn.
Nú er vissulega allt annar tími upp runninn fyrir
verzlun í landinu. Mikið af vörum er hægt að flytja til
landsins á frílista og má segja að allir hafi þar jafna
aðstöðu eftir fjárhagsgetu.
Þessari breytingu hafa allir sannir verzlunarmenn
fagnað. 011 þjóðin hefur fagnað henni og fundið hina
miklu kosti frelsisins í viðskiptamálunum. Einstöku
hjáróma skrækir, sem vilja viðhalda verzlunarviðjun-
um breyta hér engu um.
Til allrar hamingju íyrir almenning og verzlunar-
stéttina báru ráðamenn þessara mála gæfu til að gefa
þessum hreyttu aðstæðum tíma til þess að samræma
sig og falla í eðlilegar skorður, og árangurinn er nú
kominn í ljós.
Það, sem blasir augljósast við öllum þorra manna
er þetta: Allar nauðsynlegustu vörur eru til í landinu,
og að því leyti erum við samferða siðmenntuðum þjóð-
um. Fólkið getur valið og hafnað að vild, gengið milli
verzlana, gert samanburð á verði og gæðum og fengið
það, sem það telur sér bezt henta. Þetta er ánægjulegt
spor í rétta átt, árangur af langri baráttu Sjálfstæðis-
manna og sjálfsagður liður í persónufrelsi þegnanna.
Samfara þessu, og sem bein afleiðing af því. hefur
verðlagið leitað jafnvægis og er nú, að minnsta kosti
í sumum greinum verzlunar, svo lágt, sem það frek-
ast getur verið. Sá, sem þetta ritar hefur beztan kunn-
ugleika á þeirri grein verzlunar, sem telzt til vefnaðar-
vöru, og það sem hér er sagt miðast því við clika
verzlun fyrst og fremst. Það er rétt að allur almenn-
ingur í landinu fái að vita það, að nú er verzlunar-
álagning á vefnaðarvörum svo lág hér á landi að sh'ks
eru engin dæmi í nálægum löndum.
Álagning á vefnaðarvöru var með verðlagsákvæðum
lækkuð hvað eftir annað, og var komin svo langt niður,
að allir vissu að beint ranglæti hafði verið haft í
frammi við kaupmenn. Eftir að verðlagsákvæðunum
var aflétt mun því álagning hafa hækkað dálítið sum-
staðar, en þó ekki á öllum vörum. Allar nauðsynleg-
ustu vefnaðarvörur eru enn seldar með nálega sömu
álagningu og var lægst skömmtuð af verðlagsstjóra.
Þetta hóf og jafnvægi í álagningunni er afleiðing
frjálsrar verzlunar, frjálsrar samkepjmi, og eingöngu
því að þakka. Engin verðlagsákvæði eða dómnefndir
hefðu getað komið öðru eins til leiðar, svo rétllátlega,
sem hinn frjálsi markaður gerði hér. Þetta eru stað-
reyndir, sem allur almenningur finnur nú og metur,
og neitar ekki nema gegn betri vitund.
En ef álagningin hefur lítið hækkað, hvernig fara
þá kaupmenn að því að lifa og hrærast nú, þar sem
þeir gátu það ekki áður? Við þeirri spurningu er
þessu að svara: Álagningin hefur hækkað nokkuð á
minna nauðsynlegum varningi svo sem smávörum,
tízkuvörum o.fl., og ber þetta að nokkru uppi hina
lágu álagningu á öðrum vörum. Þetta mundi þó ekki
vera nægilegt, ef verzlanirnar gætu ekki haft óvenju
mikla umsetningu. Eins og nú stendur er einkunnar-
orð kaupmanna það sama og svifflugmannsins:
„Hraðinn er allt líf.“ Ef verzlanir í dag liafa ekki
fullan hraða á sínum viðskiptum, mikla umsetningu,
þá verður erfitt fyrir þær að fá endana til að mætast.
Þeir, sem ekki standast ka]>phlaupið heltast úr lestinni
og 'hverfa. Þetta heitir frjáls verzlun og á ekkert sam-
merkt með hagsmunasamtökum annarra stéttafylk-
inga, sem fyrirgefa sjálfum sér flest, en standa sam-
an gegn öðrum stéttum í hagsmunabaráttu sinni.
ERJÁLS VERZLUN
61