Frjáls verslun - 01.04.1954, Blaðsíða 13

— Já, þá þekktust peningavið'skipti lítið sem
ekkert og hver nóta var handskrifuð. Fyrst, þeg-
ar ég kom í verzhin, sat einn maður stöðugt við
púlt, sem grindur voru utan um. Allir hinir í
búðinni afgreiddu og kölluðu upp hvað hver
vildi fá og sá við púltið skrifaði það niður. —
Gömlu verzlunarkladdarnir segja sína sögu. Þar
ér að meira eða minna leyti gripið inn í daglegt
líf þeirra, sem í héraðinu bjuggu. Þar sést ekki
aðeins úttekt hvers og eins, stór og smá, heldur
var mikið um millifærslur að ræða. Ef Pétur
þurfti að borga Páli var farið til kaupmannsins
og hann beðinn að' færa upphæðina á milli reikn-
inga þeirra í verzluninni, því peningar voru ekki
til. Ef borga þurfti lækni, var komið til kaup-
mannsins og með millifærslu hjá honum var
sjúkrahjálpin greidd. — Eg man eftir því, sagði
Þorsteinn, að oft voru þessar upphæðir ekki há-
ar, kannske ekki meira en króna og fimmtíu.
(Það má skjóta því hér inn í til gamans, að
verzlunarbækur frá Olafsvík, skrifaðar með hinni
áferðarfallegu rithönd Þorsteins, voru á Reykja-
víkursýningunni 1949).
— Einu sinni á ári fengu viðskiptamennirnir
reikninga sína senda heim, hélt Þorsteinn áfram.
Var þá setið við' skriftir frá áramótum og fram
í marz. Oft var unnið að þessu langt fram á
kvöld. Vélabókhald var þá óþekkt með öllu, eng-
ar ritvélar né aðrar skrifstofuvélar. Þeir voru
oft langir dálkarnir, sern leggja þurfti saman.
En til voru sérstakar bækur, copíu-bækur, sem
notaðar voru , þegar afrit voru tekin af bréfum.
— Seinna fóru svo að koma nótubækur, sagði
Þorsteinn, þannig að hver fékk sína nótu jafn-
óðum og var þó betur hægt fyrir hvern einstak-
an að fylgjast með viðskiptum sínum.
-----o-----
— Hvernig var með' félagslífið á þessum árum?
— Einar Markússon og fjölskylda hans hélt
uppi miklu sönglífi. Benedikt Þ. Gröndal, skáld
og söngmaður mikill, kom þar einnig við sögu.
Kirkjusöngur í Olafsvík var t. d. rómaður mjög
á þessum árum. Leiklist var og með miklum
blóma. Reinholdt Richter var þar aðaldriffjöðrin.
Voru sýnd mörg skemmtileg leikrit, innlend og
þýdd. I.Tpp úr aldamótunum var samkomuhús
reist í Ólafsvík, og var það Einar Markússon,
sem harðast barðist fyrir því.
— Þá voru og útreiðatúrar ein af mestu
skemmtunum manna. Algengast var að farið
væri undir Jökul, eða inn í Stykkishólm. Einn
eftirminnilegasti atburð'urinn var samt, þegar
Gulifoss kom 1915. Þá gekk mikið' á í Ólafsvík.
Hver einasta fleyta fór á flot, því að allir vildu
komast út að skipinu, hvað sem það kostaði.
-----o-----
— Sem gamall Ólafsvíkingur gleðst ég yfir
uppgangi staðarins nú, sagði Þorsteinn. Þar hefir
verið gerður hafnargarður, hraðfrystihús starf-
rækt, virkjun Fossár er skammt undan og um-
bætur orð'ið miklar á öðrum sviðum. Og það
sem mestu skiptir, atvinna hefir verið góð og
oft þurft að fá þangað aðkomumenn til vinnu á
síðari árum. Þótt oft. væri erfitt og lífsbaráttan
hörð missti fólkið aldrei kjarkinn.
-----o-----
Þorsteinn vildi sem minnst um sjálfan sig og
sína eigin hagi tala. — Það hefir að vísu ýmis-
legt á dagana drifið, sagði hann. Stundum hefir
á móti blásið, en þróunin hefir alltaf verið' upp
á við. Eg hefi verið sérstaklega heppinn með hús-
bændur, Einar Markússon, Jón Proppé og Garð-
ar Gíslason. Þessir menn hafa verið hver öðrum
betri.
-----o-----
En það hefir sennilega ekki verið minna happ
þessara manna að njóta traustra starfskrafta
Þorsteins Jónssonar, og enginn þeirra farið dult
með það. Einar Markússon gaf honum t. d. skrif-
leg meðmæli svo að önnur munu ekki betri vera
né af heilli hug gefin — og 40 ára starf hjá sama
fyrirtæki segir þetta enn skýrar, enda hefir Garð-
ar Gíslason sýnt í verki, að hann kann að meta
það. — Þbj.
Stjórnmálaviciður ætti aldrei að láta kven-
mann koma nálægt skrifstofu sinni.
NAPÓLEON.
★
Sumum þyJcir minnkun að vinna, þeir þykj-
ast of miklir menn til þess. En iðjuleysið er
meiri minnkun fyrir þá. Sé það satt, að þeir
hafi mikia yfirburði fram yfir þá, sem vinna, þá
ættu þeir að sýna þá i verkinu.
TRYGGVI GIJNNARSSON.
FRJÁI.S VF.RZLTJN
41