Frjáls verslun - 01.11.1960, Síða 30

sem járnvörur, timbur og gler, og hafa haft á
bundnum lista einmitt í því sk.vni, að þær yrðu
fyrst ög fremst keyptar þaðan. Ég skal ekki fjöl-
yrða um ástæður jæss, hversu torvelt hefur verið
að fá þessar vörur, en að hins vegar hefur verið
haldið að okkur ýmsum öðrum vörum, sem hér
er ekki nægileg eftirspurn cftir, fyrst og fremst
vegna þess, að gerð þeirra og gæði eru ekki í sam-
ræmi við þær kröfur, sem hér eru gerðar, eða þann
smekk, sem hér ríkir. En það er skoðun mín, að
þetta standi í beinu eða óbeinu sambandi við þá
skipan, sem er á viðskiptum okkar við þessi lönd.
Við fáum fyrir ýmsar útflutningsvörur okkar nokk-
uð hærra verð í jafnkeypislöndunum, að Sovét-
ríkjunum undanteknum, en á öðrum mörkuðum,
og við getum selt til sumra þeirra vöru, sem erfitt
hefur reynzt að selja annars staðar. A móti þessu
kemur hins vegar það, að við greiðum þeim nokkru
liærra verð fyrir ýmsar þær vörur, sem við kaupum
frá þeim. Þegar öllu er á botninn hvolft, er hér um
það að ræða, að útflutningsatvinnuvegirnir fá fyrir
þær vörur, sem til þessara jafnkeypislanda eru seldar,
nokkru hærra verð en svarar til heimsmarkaðsverðs,
en íslenzkur almenningur greiðir þennan mismun
í hærra verðlagi á vörunum frá þessum löndum.
Á sínum tíma var hér í raun og veru um að ræða
einn anga hins mikla bótakerfis, sem komið hafði
verið á til þess að bæta útflutningsatvinnuvegunum
liina röngu gengisskráningu. Og nú eru þetta einu
leifar bótakerfisins, sem enn eru eftir. Það er ein-
dregin skoðun mín, að þær leifar eigi einnig að af-
nema, eins og aðalkerfið sjálft. Viðskiptin við þessi
lönd komast aldrei í eðlilegt og heilbrigt horf, fyrr
en við getum flutt inn það, sem við viljum frá
þessum löndum við heimsmarkaðsverði, og seljum
þeim aftur í staðinn afurðir okkar, einnig við
heimsmarkaðsverði.
Ég vona, að það, sem ég hefi sagt um írílistann
og glóbal-kvótana, séu atriði, sem kaupsýslumenn
yfirleitt telji sig hafa ástæðu til þess að vera ánægðir
yfir. En ég skal ekki skjóta mér undan að víkja
einnig svolítið að þeim atriðum, scm ég þvkist vita,
að kaupsýslumenn telji sig hafa ástæðu til að vera
óánægðir yfir, og á ég þar fyrst og fremst við verð-
lagsákvæðin og þá afstöðu, sem ríkisstjórnin tók í
upphafi varðandi endurskoðun verðlagsákvæðanna.
Itök þau, sem ríkisstjórnin taldi sig hafa fyrir af-
stöðu sinni, voru þau, að meðan launþegum væri
ætlað að bera verulega kjaraskerðingu, væri nauð-
synlegt, að hægt væri að segja með sanni, að engin
ráðstöfun væri gerð, sem bætti hag nokkrar stétt-
ar frá því, sem áður var, hversu réttmætt, sem
slíkt kynni að vera í sjálfu sér. Varðandi vörudreif-
inguna í landinu almennt er ég annars sannfærður
um, að þar geta margs konar endurbætur á orðið og
hafa í rauninni verið að eiga sér stað nú á allra síð-
ustu árum. Þær hafa tvímælalaust verið neytendum
til þæginda og þar með til hagsbóta. Að svo miklu
leyti, sem slíkar breytingar kosta fé og krefjast
þar með aukinnar álagningar, þá er ég sannfærður
um, að yfirvöld munu ekki tefja þær óhæfilega
eða koma í veg fyrir þær með því að lialda óeðli-
lega fast í ákveðna álagningarstiga, því að ég er
viss um, að ef almenningur á kost á bættri þjón-
ustu og auknum þæginduin í sambandi við vöru-
dreifinguna, þá er hann fús til að greiða fyrir þau
í eitthvað hækkuðu vöruvcrði, og þá er auðvitað
ástæðulaust fyrir yfirvöld að meina slíkt með fast-
heldni við gamlar álagningarreglur. Það er því
skoðun mín, að saman eigi að fara endurbætur á
dreifingarkerfinu og endurskoðun á verðlagningar-
reglunum. Breytingarnar munu þá verða báðum
til hagsbóta, neytendum og seljendum.
I sambandi við þessi mál vildi ég og ekki láta
hjá líða að minna á þær breytingar, sem gerðar
hafa verið á innborgunarreglum bankanna, en inn-
borgunarfjárhæðir hafa verið lækkaðar úr 13% til
öö% í 10% til 25% auk þess, sem bankarnir greiða
nú vexti af innstæðum á innborgunarreikningum.
Ég hefi nú gert nokkra grein fyrir þróun efna-
hagsmálanna, síðan stefnubreytingin var ákveðin,
og þeim þáttum hins nýja efnahagskerfis, sem sér-
staklega snerta verzlunarstéttina. Ég dreg þær
ályktanir af þeim staðreyndum, sem ég hefi rakið,
að þjóðin eigi ótrauð að halda áfram á sömu braut
í efnahagsmálum sínum. Ég er einnig þeirrar skoð-
unar, að starfsgrundvöllur verzlunarstéttarinnar sé
nú miklu traustri og heilbrigðari cn hann hefur
verið um langt skeið undanfarið, og að hann muni
þó verða það í enn ríkara mæli, j>egar frá líður.
Verzlunarstéttin, bæði stórkauiJinenn og smákaup-
menn, inna af höndum þjóðnýt störf í þágu heild-
arinnar. En um langt skeið undanfarið hcfur skipan
efnahagsmálanna verið þannig, að í raun og veru
hafa kraftar Iiinna dugmestu og hagsýnustu ekki
fengið að njóta sín til fulls, og starf þeirra því
ekki orðið þjóðarbúskapnum jafnhagkvæmt og ]>að
hefði getað orðið. Þetta á nú að breytast. Það er
einmitt einn höfuðtilgangur hinnar nýju stefnu að
gefa þeim, sem hafa til að bera atorku og dugnað,
hugmyndaflug og framsýni, heilbrigt svigrúm til
jiess að láta til sín taka, heildinni til hagsbóta. Ég
er sannfærður um, að þær breytingar í efnahags-
málum þjóðarinnar og liá ekki sízt í viðskiptamál-
um hennar, sem gerðar hafa verið nú á jiessu ári,
munu hafa jiessi áhrif. Þess vegna markar þetta
ár tímamót í viðskiptasögu síðari ára. Ég vona, að
jjess verði ávallt minnzt sem árs umbóta og fram-
fara í viðskiptamálum íslendinga, bæði af verzl-
unarstéttinni og öllum almenningi í landinu.
30
FRJALS VERZLUN