Frjáls verslun - 01.05.1971, Qupperneq 15

FRJÁLS VERZLUN NR. 5 1971
ÚTLÖND
15
500 árið 1976. sem þýðir um
500 milljón dollara fjárfest-
ingu, en á sl. ári nam fjárfest-
ingin þar í risaverzlunum og
verzlunarmiðstöðvum um 180
milljónum dollara. Þessar
verzlanir höfðu á sl. ári um
16,5% af allri búsáhaldasölu í
Frakklandi og gert var ráð fyr-
ir að sú sala muni tvöfaldast
árið 1980. Verðið í þessum
verzlunum er um 15% lægra
en í venjuiegum verzlunum og
5% lægra en í verzlunarmið-
stöðvum. Þessi afsláttaverzlun
á án efa eftir að hafa mikil
áhrif á verzlunarhætti í Ev-
rópu og margir smákaupmenn
eiga eftir að þurrkast út vegna
þess að þeir standast ekki sam-
keppnina. í Frakklandi er gert
ráð fyrir að 6 verzlunarhring-
ir, verði allsráðandi á mark-
aðnum og líklega verða þessir
hringir með alþjóðleg sambönd.
Það sem þó mestu skiptir í
þessu sambandi, er að húsmóð-
irin, sem situr heima og hefur
aðgang að bíl gerir nú stöðugt
meira af því að kaupa inn einu
sinni í viku og þá undir einu
þaki. og ekki sízt fyrir þá stað-
reynd, að verðið er 15% lægra
en hjá kaupmanninum á horn-
inu, sem hún var vön að verzla
hjá. En það er annar verzlunar-
máti. sem ekki má gleyma, og
það er konan, sem tekur upp
símann, pantar og fær vörurnar
sendar heim. Slíka þjónustu
hafa risaverzlanirnar ekki enn
tekið upp.
Viðskiptabönn
IHisheppnað
úrræði
Viðskiptabönn eiga slæma
sögu í viðskiptalífinu. Venju-
lega hafa þau misheppnast og
smátt og smátt gleymzt, og
ekki er óalgengt að þau hafi
valdið meiri skaða þeim sem
settu þau á, en þeim sem fyrir
þeim urðu. Eins og stendur eru
helztu viðskiptabönn í gildi við
Suður Afríku og Rhodesíu.
Bæði virðast vera að gliðna í
sundur.
Eitt neyðarlegt dæmi um
hvernig farið getur, er það, að
síðan viðskiptabann var sett á
Rhodesíu hafa Bandaríkin orð-
ið að kaupa 45% af öllu krómi,
sem þau nota. frá Rússlandi.
Til að gera illt verra hafa Rúss-
arnir hækkað verðið úr 30.50
dollurum í 72 dollara á tonnið.
Olía í Morðursjó
Hversu mikið
magn?
Þessa dagana berast sífellt
nýjar fregnir um olíufundi í
Norðursjó. Nú fyrir skömmu
tilkynntu Esso-Shell að þeh'
hefðu fundið olíu skammt frá
borholunni, sem gaus í janúar,
um 160 mílur fyrir austan
Aberdeen í Skotlandi. Félögin
hafa ekki viljað gefa upplýs-
ingar um magnið, sem áætlað
er að þarna sé, en sérfræðing-
ar telja að það sé ekki minna
en það sem Phillips hefur
fundið á Noregssvæði sínu, þar
er áætlað að hægt sé að vinna
um 15 milljónir lesta á ári.
Þegar BP er bætt við telja sér-
fræðingar að áætlun John
Davis, iðnaðar- og viðskipta-
málaráðherra Bretlands, í
marz, sé of lág, en þá taldi
hann að Norðursjórinn gæti
gefið af sér allt að 50 milljónir
lesta á ári, sem myndi nægja
til að fullnægja árlegri aukn-
ingu allrar Evrópu.
Ekki er gott að gera sér
grein fyrir hvaða þýðingu þetta
kann að hafa á heimsmarkaðn-
um. Olíufélögin leggja nú alla
áherzlu á að finna olíu, sem
næst markaðssvæðunum, en
slík olíuleit er mjög dýr. Shell-
Esso hafa þegar kostað um
100 milljónum sterlingspunda
við leitina í Norðursjó. Fjár-
magnið er nú erfiðasti hjalli
við þessa olíuleit og eini mögu-
leikinn til að afla nægilegs
fjármagns til slíkra leita, er að
auka hagnaðarprósentuna.
Þetta hafa olíufélögin gert með
því að hækka olíuverð, en slíkt
getur auðveldlega leitt til verð-
stríðs milli þeirra og minni
olíufélaga, eða olíulanda, sem
telja að sér stafi ógnun frá
nýju svæðunum. En það er
ekki þar með sagt, að olían úr
Norðursjó sé komin í land,
þótt búið sé að finna hana.
Tæknilegu erfiðleikarnir eru
miklir, enda skiljanlegt, þegar
á það er litið að borholurnar
eru 150-200 km. frá landi og
á allt að 150 metra dýpi.
Hernaður
Hlutföll í
herstyrk
Margir velta því fyrir sér,
hver sé raunverulegur her-
styrkur stórveldanna tveggja,
Rússa og Bandaríkjamanna. í
umræðum um þessi mál fyrir
nefndum Bandaríkjaþings, hef-
ur Melvin Laird, varnarmála-
ráðherra, látið í té þær upplýs-
ingar, sem hér fara á eftir:
K J ARNORKUVOPN:
Bandaríkin Sovétríkin
1.054 Langdrægar eldfl. 1.500
656 Eldflaugar í kafbátum 400
Langdrægar
569 sprengjuflugvélar 175-195
4.600 Kjarnorkusprengjur 2.000
0 Gagneldflaugastöðvar 64
92 Kjarnorkukafbátar 87
ANNAR HERAFLI
Menn undir
2.700.00 vopnum 2.200.000
Orrustu-
599 flugvélar 3.000-3.300
4.020 Aðrar herflugvélar 5.000
325 Stærri skip 215
50 Vélknúnir kafbátar 264
Loftvarna eldflaugastöðv-
ar (sumar með
1.136 kjarnorkuv.) 10.000
Söfnun
IViatreiðslu- og
vínbækur seldar
dýrt
Fyrir skömmu var haldið hjá
Sothebys í Lundúnum uppboð
á bókasafni Harry Sehraemils,
sem var frægur matreiðslumað-
ur frá Zúrich í Sviss. Bókasafn
þetta samanstóð af matreiðslu-
bókum og vínbókum og seldist
fyrir um 12 milljónir ísl. kr.