Frjáls verslun - 01.06.1971, Blaðsíða 16

1G
Önnur mynd frá Eriksberg, þar
sem hægt er að smíða allt að
500 þús. tonna skip.
að setja verðbólguákvæði inn
í samningana. Þetta er alger
misskilningur, því að Japanir
standa enn betur að vígi eftir
það, þeir gera enn samninga
um fast verð. Á síðustu þremur
mánuðum sl. árs, fengu Japanir
helming allra skipapantana í
heiminum.
V-Þióðveriar kanna nú. eins
og sagt var áðan, hvort grund-
völlur sé fvrir skÍDasmíðar
har f landi. Þeir hafa nú lært
lexín. sem Jaoanir iærðu fvrir
mörcr,,m árum. b.e.a.s. að bað
er ódvrara að bvggia seríuskin.
hvnrl. spm um er að ræða lítil
lraunskin eða risaolínskin. A. G.
Weser skÍDasmíðastöðin hefur
nantanir á 14 risaolínskÍDum.
ertir teiknincru frá 1967 og sú
teiknine verður not.uð allt. fram
1ii ársíns 1975. Sparnaðurinn
irið slíka smíði er einfaldlega
sá. að effir bví sem menn .fá
meirj fpfincru í st.arfi. verða af-
Pöstin meiri T d má nefna að
oðoioc; Vnirfti 3/4 vinniistunda
til eð liúka V’ð 4. sVinið miðað
”4« t-ra* <mm burfti til að ljúka
vi« 1. skipið. 1
Serínqmíði er einnig miög
mikilvæg mpð tilliti til hinnar
öru tæknibróunar. sem evkur
áhpot.tu skinasmíðastöðvanna.
l>að er ahtaf hætta á að mönn-
um verði á mistök. við smíði
fvrcf.a skinsins pn þau mistök
er hæet að leiðrétta, þannig að
þau komi ekki fram við smíði
næstu skina.
Því fer þó fjarri að V-Þióð-
verjar hafi levst öll sín vanda-
mál. Stöðvarnar hafa minnkað
ÚTLÖND
kostnaðinn, með innbyrðis sam-
vinnu. Þær hafa ákveðið hvaða
skip skuli smíðuð í hverri skipa-
smíðastöð, teiknað skipin sam-
eiginlega, gert sameiginleg
stálinnkaup, til að fá sem hag-
kvæmast verð. Engu að síður
hefur þeim ekki tekizt að nýta
það bezta, sem slík samvinna
býður uppá, en það er að smíða
skip eins og bíla, þ.e.a.s. eftir
nokkurs konar samsetningar-
bandi, eins og Bandaríkjamenn
gera nú tilraunir með. í dag
hafa Þjóðverjar pantanir, sem
gætu réttlætt slíka framleiðslu-
aðferð, en skipasmíðastöðvarnar
sáu það ekki í tæka tíð, til að
geta gert ráðstafanir.
Ef litið er á heildina, er held-
ur ólíklegt að skinasmíðastöðv-
ar heims hafi getu til að smíða
öll bau skip, sem ört vaxandi
alþjóðaverzlun gerir kröfur til.
Það sem verra er. er að skÍDa-
smíðastöðvar eru of margar og
of btlar. Þess vegna er mikið
um bað rætt, einkum í V-Þýzka-
landih vort ekki berj að’sam-
eina litlu stöðvarnar, þannig að
aðeins verði eft.ir stórar stöðvar,
s_em_ geti byggt allt frá litlum
fiskiskipum udp í risaolíuskip.
Enn er of snemmt að spá um
hver þróunin verður, en ailt
bendir til, að ákvarðanir verði
að taka innan árs.
Sérfræðingar telia bað mjög
baffaleat að ríhicst.iórnir í V-
clrnli hafn hlain-.íg
undir bagga með skipasmíða-
stöðvunum í stað þess að láta
þær hreinlega fara á hausinn,
því að þá hefði samkeppnisað-
staða þeirra sem eftir voru ver-
ið miklu sterkari og auðveidara
fyrir þær að laða til sín einka-
fjármagn. En. þetta hefur ekki
verið ffert og bví eru það Japan-
ir standa eftir sem áður með
pálmann í höndunum og það
er fátt, sem bendir til þess að
þeir þurfi að óttast um stöðu
sína, sem mestu skipasmiðir
heims.
Japan
IVIiklar verð-
hækkanir í
skipasmíðaiðn-
aðinum
Gífurlegar verðhækkanir hafa
orðið hjá japönskum skipa-
smíðastöðvum á undanförnum
árum og þó mestar á þessu ári,
FRJÁLS VERZLUN NR. 6 1971
eða 30% fyrir flestar tegundir
skipa og 50% fyrir risaolíu-
skipin. Smíðaverð skipa í Jap-
an er nú um tvisvar sinnum
hærra en fyrir 5 árum. Ástæð-
urnar fyrir þessum hækkunum
eru nokkrar, verðhækkanir á
stáli, launahækkanir og einnig
að Japanir eru í mjög góðri
aðstöðu á heimsmarkaðnum.
Afkastageta japanskra skipa-
smíðastöðva hefur aukizt gífur-
lega á síðustu 7 árum, eða
400%, og uppbyggingarstefna
stöðvanna er næstum ótrúlega
djörf. Áætlað er að afkastageta
stærstu skipasmíðastöðvanna
eigi eftir að aukast um helming
á næstu þremur árum. í Naga-
saki er verið að smíða dráttar-
braut, þar sem hægt verður að
smíða tvö 500 þúsund lesta ol-
íuskip samtímis. Japanir eru
eina þjóðin í heiminum, sem
getur boðið skip á ákveðnu
verði og þetta hefur gert þá
miklum mun samkeppnisfær-
ari en Evrópuþjóðirnar. því
að evrópskar skipasmíðastöðv-
ar hafa ekki notið mikils
trausts undanfarið og víða
kreppa meðal þeirra, og stjórn-
ir hinna ýmsu landa hafa
neyðzt til að koma til bjargar,
með því að leggja fram stórar
fjárfúlgur.
Japanir smíða nú meira en
helming allra skipa heims og
það er lítil hætta á að þeir
missi yfirburðastöðu sína,
vegna þess að þeir eru miklu
hraðvirkari, en aðrar skipa-
smiðaþjóðir. Það virðist engu
máli skiota þó að ekki sé hægí
að afhenda skipin, sem pöntuð
eru í dag fyrr en eftir 5 ár,
né heldur að laun hafa hækk-
að um 20% á síðustu tveimur
árum og áætlað er að þau
hækki um 15-17% árlega á
næstu árum. Einn helzti mun-
urinn á evróoskum og japönsk-
um skipasmíðastöðvum er, að
Evrópumennirnir telja útilok-
að að auka framleiðni svo
nokkru nemi, en Japanir eru
fullvissir um að það sé hægt
innan tíðar og þá verði tækni-
bylting í skipasmíðum.
Japanskir skipasmiðir halda
því fram, að hækkanir síðustu
ára, muni ekki endurtaka sig
á komandi árum. Engu að síð-
ur hafa þessar hækkanir gert
Japönum enfitt fyrir við að
halda áfram hinum miklu
smíðum. sem nauðsynlegar eru
fyrir innanlandsmai'kað, en
skv. nýrri 6 ára áætlun þarf
að smíða skipastól, að stærð