Frjáls verslun - 01.12.1973, Síða 30

Á 14 ára biskupsferli hefur Herra Sigurbjörn Einarsson vígt 50
presta. Skortur á prestum er eltki fyrirsjáanlegur.
nefna Barðastrandasýslu, jafn
víðfemt svæði og erfitt yfir-
ferðar sem hún er. Þar eru
prestar á Reykhólum og Patr-
eksfirði og skipta þeir allri
strandlengjunni með sér, en
þar eru alls 12 kirkjur.
— Er hugsanlegt að veru-
legur skortur verði á guðfræð-
ingum til að þjóna kirkjunni
á næstu árum?
— Um nokkurt árabil hefur
framboð á guðfræðingum ver-
ið minna en þörfin. Sérstak-
lega hafa Austfirðir orðið illa
úti, þar sem fjölmenn presta-
köll hafa verið óskipuð. Nú
hefur ástandið breyzt til mik-
illa muna og embættin eru
skipuð ungum mönnum. Á 14
ára biskupsferli mínum hef ég
vígt 50 presta og nú horfir
nokkuð vel í þessum málum,
því að margir eru við nám í
guðfræði og skortur á prestum
er ekki fyrirsjáanlegur. Þó er
að sjálfsögðu undir ýmsu kom
ið hvernig til tekst og þá sér-
staklega hvernig að prestum
er búið í dreifbýlinu. Við
þekkjum, hve erfitt hefur
reynzt að fá lækna og kennara
til starfa þar. En í þessum
skilningi hafa prestarnir verið
þjóðhollari en aðrar stéttir, því
að þeir vilja þjóna fólkinu á
landsbyggðinni.
— Hve mikið fjármagn er
áætlað að renni til þjóðkirkj-
unnar á næsta ári? Á hve
mörgum stöðum er verið að
byggja kirkj'ur og safnaðar-
heimili og hvernig eru þær
framkvæmdir fjármagnaðar?
Á fjárlagafrumvarpi ársins
1974 er gert ráð fyrir að 143
millj. og 29 þúsund renni til
þjóðkirkjunnar. Langmestur
hluti af því fer í launagreiðsl-
ur til prestanna og annarra
fastra starfsmanna kirkjunnar.
Þetta mun nema um 0,5% af
heildarútgjöldum ríkisins. Fjár-
veitingavaldið er mjög íhalds-
samt, þegar kirkjan er annars
vegar. Svo hefur verið alla
mína tíð í embætti og reynd-
ar miklu lengur. Gegnir furðu
hve erfiðlega gengur að fá
greinda menn til að viður-
kenna borðleggjandi staðreynd-
ir, þegar kirkjan á í hlut.
Þegar málið er skoðað niður
í kjölinn leggur ríkið kirkjunni
ekki eyri til. Það hefur tekið
að sér fjárhald fyrir kirkjuna
en vel fram á þessa öld var
hún sjálfstæð að þessu leyti.
Jarðeignir, sem kirkjan átti,
stóðu undir útgjöldunum, þó
að afraksturinn rýrnaði og
færi mjög eftir árferði. Fyrir-
komulag þetta var svo endur-
skoðað upp úr aldamótum, þeg-
ar prestum hafði verið fækkað
til verulegra muna. Stofnaður
var prestlaunasjóður og tekjur
hans áttu að byggjast á af-
rakstri kirkjujarða. Ríkið tók
að sér innheimtuna og búizt
var við að dæmið gengi upp,
sem þó varð ekki vegna verð-
þróunarinnar. Sjóðurinn hjaðn-
aði sem sagt og varð að engu,
því að jarðdrnar skiluðu ekki
því sem ráðgert var. Kirkjan
ber ekki sök á þessu og kirkj-
unnar menn telja, að ekki sé
hægt að hnekkja því lögfræði-
lega, að það sem greitt er til
kirkjulegra þarfa úr ríkissjóði
sé renta af innistæðu, sem
kirkjan á inni hjá ríkinu.
En ríkið hefur farið með
kirkjujarðirnar sem sína eign.
Með kristnisjóði, sem stofn-
aður var 1970 var ákveðið að
andvirði seldra kirjujarða
skyldi renna til tiltekinna
þátta í kirkjulegu starfi, svo
sem til að styrkja starfsmenn
þjóðkirkjunnar til lausnar á-
kveðinna verkefna utan við
kerfið, styðja við bakið á söfn-
uðum, sem óska eftir djákna
eða safnaðarsystur til starfa
o. s. frv.
Hvað kirkjubyggingar snert-
ir er það helzt að segja, að í
Reykjavik er nú verið aði
byggja kirkjur í Langholts-
prestakalli, Ásprestakalli, Ár-
bæjarprestakalli og Grensás-
prestakalli. Safnaðarheimili
eru komin upp í Grensáspresta
kalli og í Langholtsprestakalli.
Auk þess er bygging Hall-
grímskirkju á döfinni.
Á Egisstöðum er verið að
reisa nýja kirkju og eins í
Bjarnarnesi í A.-Skaftafells-
kirkju og Eydölum. Þá er
Glerárkirkja á Akureyri í und-
irbúningi, ennfremur kirkjur í
Grindavík og Stykkishólmi og
á Blönduósi, allt stórátök. í
Innri-Njarðvík er verið að
reisa safnaðarheimili og í
Ytri-Njarðvík og í Garða-
hreppi.
Allt þetta mikla starf hvílir
að verulegu leyti á herðum
fólksins sjálfs. Kirkjan hefur
rétt til að leggja á félagsgjald,
kirkjugjaldið, á meðiimi sína,
en það gerir ekki betur en að
hrökkva rétt fyrir rekstrarút-
gjöldum. Þetta gjald er nú
500 kr. á skattgreiðanda í þjóð-
kirkjunni í Reykjavík en fer
sums staðar niður í 100 kr. í
sveitarfélögum úti á landi.
Kirkjubyggingasjóður lánar
fjármagn til nýbygginga
kirkna og viðgerða, vaxtalaust.
Ríkið leggur nú 4 milljónir í
þennan sjóð fyrir allt landið
en sveitarfélög leggja stundum
nokkuð af mörkum. Reykja-
vík greiðir á þessu ári 3 millj-
ónir. Fyrir utan þetta fram-
kvæmdafé fær Hallgrímskirkja
svo sérstaklega 4 milljónir á
árinu.
Kirkjubyggingasaga síðustu
ára er mjög merkilegur kapi-
tuli miðiað við fjármálin og
hvað söfnuðirnir hafa lagt
geysilega mikið á sig til að
koma byggingum upp. Dæmi
um þetta stórátak blasa við
hjá tiltölulega litlum söfnuð-
um eins og í Ólafsvík, Grund-
arfirði, Hólmavík, Selfossi, Dal-
vík, Hofsósi, Höfn í Horna-
22
FV 12 1973