Frjáls verslun - 01.02.1976, Blaðsíða 98

HFrá
riisijórn
Viðskiptin við Bretland
Ákvörðun ríkisstjórnarinnar um aö segja
slitið stjórnmálasambandi við Breta hefur
haft meiri áhrif málstaði Islands í land-
helgisdeilunni til framdráttar en menn ætl-
uðu yfirleitt fyrirfram. Mörgum þótti á sín-
um tíma orka tvímælis að slíkt skref væri
stigið af því að aðgerðin kæmi okkur ekki
að neinu gagni og hefði lítil sem engin á-
hrif. Þótt samgöngur, viðskipti og menn-
ingartengsl við Breta hafi staðið óbreytt
eftir stjórnmálaslitin, hefur sú staðreynd,
að diplómatisk sambönd ríkja ekki lengur
milli Islands og Bretlands vakið óskipta at-
hygli erlendis og orðið til að ljúka upp aug-
um ýmissa vina okkar og samstarfsþjóða
fyrir alvöru landhelgismálsins.
Þannig er óhætt að fullyrða að afdráttar-
laus og mikilsverður stuðningur Norður-
landanna við Islendinga í málinu sé loksins
tilkominn fyrir áhrif af stjórnmálaslitun-
um. Tónninn í skrifum brezkra blaða hefur
ennfremur breytzt okkur í hag, þau sjá til-
gangsleysið skína af brölti brezka flotans á
Islandsmiðum og telja meira virði að eðli-
leg og vinsamleg samskipti haldist milli
Breta og Islandinga þó ekki væri nema
vegna öryggishagsmuna Breta sjálfra.
Stjórnmálaslit voru ákveðin að vandlega
yfirveguðu ráði. Þau þjónuðu tvímælalaust
hagsmunum Islendinga á þann hátt, sem að
framan greinir — beindu athygli annarra
þjóða að þeim ójafna leik, sem fram fer á
Islandsmiðum um þessar mundir. Næstu
skref, sem við hugsanlega stígum í málinu,
verður einnig að meta út frá því sjónarmiði,
hvort þau þjóni hagsmunum okkar eða
ekki.
Nokkur umræða hefur undanfarið oröið
um rof viðskiptatengsla við Bretland. Með
gerræðislegum athöfnum af því tagi væru
hagsmunir íslendinga stórlega skaðaðir og
um leið stuðlað að stigmögnun landhelgis-
deilunnar, sem ekki er tímabær meðan
málstaður Islands hlýtur þá athygli og nýt-
ur þeirrar samúðar á alþjóðavettvangi sem
hann nú gerir og íslenzku varðskipin geta
hindrað brezku togarana í veiðum á þann
árangursríka hátt sem taugaveiklun brezku
skipstjórnarmannanna ber með sér nú.
Það er viðurkennd staðreynd, að íslend-
ingar og Bretar hafa um áratugaskeið átt
vinsamleg samskipti og vinátta þessara
þjóða er nokkuð rótgróin þrátt fyrir þann
skugga sem á hefur borið af völdum fisk-
veiðideilna. Islendingar hafa lengi átt um-
talsverö verzlunarviðskipti við Breta og
náðst hafa hagstæð kjör fyrir íslenzka neyt-
endur, sem ekki er víst að bjóðist annars
staðar. Að sumu leyti höfum við orðið háðir
þessum verzlunarsamböndum og þurfum á
áframhaldandi þjónustu að halda eins og
til dæmis með varahluti í margs konar vél-
ar frá Bretlandi.
Það er áreiðanlegt, að slit verzlunarsam-
banda við Bretland myndu hitta Islendinga
verst fyrir sjálfa. Hefðum við forgöngu um
slíkt er ekki við öðru að búast en aö Bretar
myndu svara í sömu mynt. Þótt viðskipta-
jöfnuður við Bretland sé óhagstæður seld-
um við þangað samt afurðir fyrir fimm
milljarða í fyrra, sem er veigamikið í utan-
ríkisverzlun Islendinga sérstaklega við þær
aðstæður, sem nú ríkja í markaðsmálum
okkar.
I fljótræði væri hægt að grípa til margs
konar vanhugsaðra ráðstafana í samskipt-
um við Breta við þær erfiðu aðstæður sem
við nú búum við. Fyrir mestu er að skyn-
semi ráði. Slit viðskiptasambands eru svo
alvarleg ráðstöfun að óhjákvæmilega hlyti
margt fleira að fylgja á eftir eða jafnhliða
ættum við að vera sjálfum okkur samkvæm-
ir. Samgöngur við Bretland legðust niður,
námsmenn fengju ekki yfirfærðan gjald,
eyri, íslenskir hjartasjúklingar væru ekki
lengur fluttir á sjúkrahús í Bretlandi, eða
hvað?
íslenzkur almenningur hefði getað sýnt
vilja sinn í verki í þessum málum með því
að sniðganga brezkar vörur í verzlunum.
Það væri nokkur mælistika á almennings-
álitið. Ekkert hefur borið á slíku og enda
þótt ýmsum sé heitt í hamsi og viss stjórn-
málaöfl í landinu reyni allar leiðir til að
hella olíu á eldinn, sjá íslenzkir neytendur
sér áreiðanlega bezt borgið með áframhald-
andi viðskiptum við Breta að óbreyttum aö-
stæðum.
98
FV 2 1976